Φράση πολυχρησιμοποιημένη που έγκειται κυρίως στην ηλικιακή διαφορά και την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ ατόμων διαφορετικών ηλικιακών ομάδων. Αν και είναι όρος που αναφέρεται πολλές φορές σε ενδοοικογενειακά ζητήματα, μπορεί να γενικευτεί και να εμπεριέχει ακόμα και άτομα που δεν έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους, απλά γιατί εμφανίζουν τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν στην αρχή. Τα αίτια εμφάνισης και συνέχισης του φαινομένου αυτού είναι πολλά και αλλάζουν από εποχή σε εποχή. Αν θελήσουμε να αναφέρουμε κάποια της τωρινής εποχής θα λέγαμε ότι είναι:
- Η ηλικιακή διαφορά που αρκετές φορές συνοδεύεται με διαφορά σε ενεργητικότητα, ζωντάνια και γνώσεις, εμπειρία και άλλα
- Η διαφορετική ψυχοσύνθεση λόγω διαφορετικότητας των βιωμάτων, των εμπειριών, των προσωπικών αξιών, αρχών και απόψεων
- Η ύπαρξη περισσότερων δικαιωμάτων στη νέα γενιά συγκριτικά με τις παλιότερες δεδομένων των συνθηκών (Κατοχή, παρουσία δημοκρατικού πολιτεύματος χωρίς άλλες πολεμικές διενέξεις, διαμόρφωση πιο φιλελεύθερου ήθους και συνείδησης κλπ.),
- Η αναμόχλευση των ξένων στοιχείων με τα πατροπαράδοτα, όπου λόγω της ανάπτυξης των μέσων μαζικής επικοινωνίας και του ίντερνετ οι μεν «παλιοί» απορρίπτουν τα πρώτα και κρατούν τα δεύτερα, ενώ οι δε «νέοι» είναι πολύ πιο οικείοι με τα πρώτα,
- Η μικρή σύνδεση μεταξύ των μελών της οικογένειας εξαιτίας του βεβαρημένου προγράμματός τους και
- Η διαρκής εξέλιξη της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την έκρηξη γνώσεων σε όλους τους τομείς, που συνήθως ακολουθείται από τους νέους κι όχι από τους μεγάλους.
Προφανώς και το χάσμα αυτό δεν υπάρχει σε όλες τις περιπτώσεις. Υπάρχουν άνθρωποι μεγαλύτεροι ηλικιακά που έχουν άριστες σχέσεις σεβασμού και εμπιστοσύνης με τους νεότερους και το αντίστροφο. Τι είναι, όμως, αυτό που αποτρέπει τη «δημιουργία» και τη συντήρηση του χάσματος; Η απάντηση είναι απλή σχετικά και δεν είναι άλλη από την έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας. Και με τον όρο αυτό φυσικά δεν εννοούμε απλά μια ολιγόλεπτη συνομιλία. Η επικοινωνία είναι κάτι πολύ βαθύτερο και προϋποθέτει, πέρα από τη λεκτική και μη λεκτική συνεννόηση, την ύπαρξη μιας σειράς σημαντικών παραγόντων για την εκπλήρωσή της με σημαντικότερους τη διάθεση για ακρόαση και κατανόηση των λεγομένων του άλλου, τον σεβασμό, την εμπιστοσύνη, καθώς επίσης και την αποδοχή της διαφορετικότητας της άποψης.
Και φτάνοντας στο δια ταύτα, πώς μπορούμε να εξαλείψουμε το χάσμα αυτό (αν πραγματικά υπάρχει) με άτομα τα οποία αγαπάμε και έχουμε μια σχέση είτε εξ αίματος, είτε εξ αγχιστείας ή ακόμα και λόγω γνωριμίας; Σημειωτέον πως αυτό το «manual» δεν απευθύνεται μόνο στους «μεγαλύτερους», αλλά σε όλους όσους έχουν τη διάθεση να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με διάφορα άτομα και να επενδύσουν σε αυτές.
- Το σημαντικότερο προσόν (και ίσως το δυσκολότερο) ενός ανθρώπου που επιθυμεί να βελτιώσει τη σχέση του με κάποιον άλλο είναι η ειλικρινής διάθεση να ακούσει και να κατανοήσει τον συνομιλητή του με υπομονή και σύνεση. Ανεξάρτητα με το αν συμφωνούμε ή όχι με τον άλλον, και μόνο η στάση μας να αφουγκραστούμε και να προσπαθήσουμε εσωτερικά να νοηματοδοτήσουμε τα λεγόμενα του άλλου είναι αρκετή, ώστε να ανοίξει από μόνη της διαύλους επικοινωνίας.
- Το αν συμφωνούμε ή όχι με τον συνομιλητή μας πρέπει να είναι θέμα δευτερεύουσας σημασίας. Το σημαντικότερο είναι να δείξουμε ότι σεβόμαστε την άποψη του άλλου ακούγοντάς τον με προσοχή και εν συνεχεία να μπούμε σε διαδικασία συζήτησης.
- (Προς τους «μεγαλύτερους») Σκοπός δεν είναι να επιβάλλουμε την άποψή μας ή να δείξουμε ακριβώς πώς να κάνει κάτι ο «μικρότερος». Σκοπός είναι απλά να πούμε τη γνώμη μας. Το τι θα κάνει μετά ο άλλος είναι μια δική του επιλογή. Αν μπούμε στη διαδικασία να επιβάλουμε κάτι, αυτό μόνο σε σταδιακή χειροτέρευση της επικοινωνίας μπορεί να οδηγήσει.
- (Προς τους μικρότερους) καλό είναι να ακούμε και να λαμβάνουμε υπόψιν το τι λέει ο «μεγαλύτερος» χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα το απορρίψουμε κατευθείαν ή θα το υιοθετήσουμε χωρίς δεύτερη σκέψη. Η ελευθερία της επιλογής είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων, αρκεί να είμαστε σε θέση να ακούσουμε και την άποψη του άλλου λαμβάνοντας υπόψιν κάποιες πτυχές που πιθανόν να μην είχαμε σκεφτεί.
Η όλη αυτή προαναφερθείσα διαδικασία δημιουργεί με την πάροδο του χρόνου σχέσεις εποικοδομητικές που βασίζονται στον σεβασμό και την εμπιστοσύνη με αποτέλεσμα την αποφυγή εμφάνισης του χάσματος των γενεών. Προφανώς και δεν αποτελεί μια πανάκεια καθολική. Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται η συνεισφορά κάποιου ειδικού σε τέτοια θέματα με σκοπό την επίλυση χρόνιων προβλημάτων.
