Εδώ και τρεις εβδομάδες, όλος ο πλανήτης παρακολουθεί σε ζωντανή μετάδοση μια εθνοκάθαρση, αρχής γενομένης από το αιφνιδιαστικό χτύπημα εκατοντάδων μαχητών της Χαμάς, σε ισραηλινές στρατιωτικές βάσεις και οικισμούς κοντά στη Γάζα, προκαλώντας τον θάνατο 1.400 αμάχων και αιχμαλωτίζοντας τουλάχιστον 250 ανθρώπους.
Το δικαίωμα στην αυτοάμυνα
Το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών προβλέπει, κατ’ εξαίρεση, τη δυνατότητα ενός Κράτους να προσφύγει, εφόσον δεχτεί ένοπλη επίθεση, σε «αναλογικά αντίμετρα» ανάλογα του δικαιώματος άμυνας κατά της ένοπλης ομάδας. Η έννοια φαίνεται να περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα μέτρων, περιλαμβανομένης της χρήσης βίας, στα οποία μπορεί να προσφύγει το κράτος-θύμα στο έδαφός του είτε ατομικά, είτε από κοινού με άλλο κράτος.
Τα όρια του δικαιώματος
Το κράτος-θύμα πρέπει να περιορίσει τη δράση του μόνο εναντίον της ένοπλης ομάδας και να αποφύγει τη χρήση βίας κατά του πληθυσμού και της υποδομής του κράτους-φιλοξενίας. Αυτό, δηλαδή, που δεν σέβεται το Ισραήλ. Στο διάστημα που μεσολάβησε, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, εργαλειοποιώντας το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, προχώρησαν στον ολοκληρωτικό αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας, εφαρμόζοντας το καθεστώς «συλλογικής τιμωρίας».
Αποδομώντας την παραπάνω έννοια, βομβάρδισαν ανελέητα πυκνοκατοικημένες γειτονιές στη Λωρίδα, εξαπέλυσαν πυραυλικά χτυπήματα σε σχολεία και νοσοκομεία, διέκοψαν την παροχή νερού, ρεύματος, εφοδιασμού και επικοινωνίας, σπέρνοντας τον θάνατο ανάμεσα σε αμάχους. Το προάγγελμα της «επέκτασης» των χερσαίων επιχειρήσεων από την πλευρά του Ισραήλ, συμβολίζει την κατάλυση κάθε έννοιας δικαίου και μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική κρίση για τους 2,2 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στη Γάζα.
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, δύναται να υποστηριχθεί ότι το Ισραήλ διαπράττει το έγκλημα της γενοκτονίας, αφού προχωρά στην «με πρόθεση επιβολή επί της ομάδας συνθηκών ζωής υπολογισμένων να επιφέρουν τη φυσική καταστροφή της εν όλω ή εν μέρει», καθώς και το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, με βάση το άρθρο 7 στο ίδιο καταστατικό.
Τα χτυπήματα του Ισραήλ δεν έχουν μόνο την Παλαιστίνη ως αποδέκτη. Συνεχείς είναι οι επιθέσεις προς Λίβανο (βάση της Χεζμπολάχ) και Συρία. Παράλληλα, στο στόχαστρο βρέθηκε… κατά λάθος και η Αίγυπτος, όταν ισραηλινά πυρά χτύπησαν αιγυπτιακό φυλάκιο στα μεταξύ τους σύνορα. Αν το δικαίωμα της αυτοάμυνας αφήνει χώρο για τον βομβαρδισμό τριών –και μιας τέταρτης «κατά λάθος»- χωρών, τότε ποια τα όρια αυτού του δικαιώματος; Πώς διαφέρει η αυτοάμυνα από την επίθεση;
Η διεθνής κοινότητα
Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Χαμάς στη Γάζα, σε ένα τοπίο αλλεπάλληλων βομβαρδισμών που εξαπέλυσε ο ισραηλινός στρατός ως αντίποινα στη Λωρίδα της Γάζας, σκοτώθηκαν περισσότεροι από 7.000 άμαχοι Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων είναι παιδιά (!). Ο αριθμός αυτός αμφισβητήθηκε απροκάλυπτα από τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος επανειλημμένως έχει δηλώσει την αμέριστη στήριξη της χώρας του προς το Ισραήλ, τονίζοντας πάντοτε το δικαίωμα του Ισραήλ στην «άμυνα».
Στο ίδιο μήκος κύματος φαίνεται να κινούνται και οι χώρες της Ε.Ε., οι οποίες, λίγες μέρες νωρίτερα, τάχθηκαν υπέρ των «ανθρωπιστικών παύσεων» -προκειμένου να ανοίξουν ανθρωπιστικοί διάδρομοι για τις ανάγκες στη Γάζα- κι όχι «ανθρωπιστικής παύσης», καθώς κάτι τέτοιο θα παρέπεμπε σε… εκεχειρία: την έκκληση, δηλαδή, προς τους Ισραηλινούς να σταματήσουν, ένα σενάριο το οποίο δεν βρίσκει σύμφωνους όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Το μη δεσμευτικό ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για «ανθρωπιστική εκεχειρία» στη Λωρίδα της Γάζας, τη στιγμή που ο ισραηλινός στρατός προέβη σε ανακοίνωση «επέκτασης» των χερσαίων επιχειρήσεων, καταγγέλθηκε από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, καθώς στο κείμενο δεν γινόταν λόγος για τη Χαμάς. Τελικά, το ψήφισμα εγκρίθηκε με 120 ψήφους υπέρ, 14 κατά και 45 αποχές, ανάμεσα σε αυτές και η Ελλάδα.
Φαίνεται πως κάθε διεθνής έκκληση για κατάπαυση του πυρός υπονομεύεται από τους θεματοφύλακες των δημοκρατικών αξιών της Δύσης, οι οποίοι διακηρύσσουν ότι το Ισραήλ δεν είχε άλλη επιλογή. Θαρρείς πως η καταλληλότερη απάντηση ενός κράτους που αντιμετωπίζει επίθεση από ένοπλη οργάνωση συνιστά η προσφυγή του σε εκτεταμένους βομβαρδισμούς μιας γης πυκνοκατοικημένης και κατεχόμενης. Κατεχόμενης από το ίδιο το Ισραήλ, όταν το 1967 κέρδισε, μεταξύ άλλων, τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας, συνέπεια του Πολέμου των Έξι Ημερών.
Σε συνολική θεώρηση, οι Συμβάσεις της Χάγης και της Γενεύης ορίζουν υποχρεώσεις που καθιστούν την προστασία των αμάχων απόλυτη προϋπόθεση κάθε εμπόλεμης αντιπαράθεσης. Οι επιθέσεις σε περιοχές που κατοικούν άμαχοι καταπατούν πλήρως τη θεμελιώδη αρχή της αναλογικότητας και κανένας μανδύας «αυτοάμυνας» δεν μπορεί να καλύψει την ωμή καταπάτηση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου που συμβολίζει η έναρξη των χερσαίων επιθέσεων του Ισραήλ.
Υπογραμμίζεται ότι και η Χαμάς έχει υποχρέωση να προστατέψει τον άμαχο πληθυσμό: η ανεξέλεγκτη ρίψη πυραύλων σε κατοικημένες περιοχές αντίκειται εξίσου στο διεθνές δίκαιο και συνέπεια δεν είναι άλλη, παρά η κλιμάκωση ενός πολέμου εναντίον του άμαχου πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας.
