Άραγε μπορεί να θεωρηθεί κανείς νικητής των ευρωεκλογών στην Ελλάδα; Με μια πολύ χαμηλή συμμετοχή, μολις 41%, και μια μείωση (ΝΔ – 13%) ή διατήρηση (ΣΥΡΙΖΑ 14,9%) των ποσοστών του περσινού Ιουνίου. Οι ευρωεκλογές αποτελούν μια σημαντική πολιτική διαδικασία που καθορίζει την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την αντιπροσώπευση των κρατών-μελών της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η αποχή από τις ευρωεκλογές έχει παρουσιάσει ανησυχητικά υψηλά ποσοστά τα τελευταία χρόνια.
Αποχή: Αίτια και Συνέπειες
Ένας από τους κύριους λόγους της αποχής είναι η αδιαφορία για τα ευρωπαϊκά ζητήματα. Πολλοί πολίτες θεωρούν ότι οι ευρωεκλογές δεν έχουν άμεση επίπτωση στην καθημερινή τους ζωή και ότι τα ευρωπαϊκά ζητήματα είναι απόμακρα και δεν επηρεάζουν άμεσα την ελληνική πραγματικότητα. Αυτή η αίσθηση αποξένωσης από την ευρωπαϊκή πολιτική καθιστά πολλούς ψηφοφόρους απρόθυμους να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα. Η οικονομική κρίση που έπληξε την Ελλάδα την τελευταία δεκαετία έχει κλονίσει σοβαρά την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ. Οι συνεχείς πολιτικές αναταραχές, τα μέτρα λιτότητας και η αίσθηση ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς τη συμμετοχή ή το συμφέρον των πολιτών οδηγούν σε αυξημένα ποσοστά αποχής.
Επιπλέον, η έλλειψη ενημέρωσης και η πλημμελής κατανόηση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συντελούν στην αποχή. Πολλοί Έλληνες δεν έχουν σαφή εικόνα για το πώς οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επηρεάζουν τη χώρα τους, γεγονός που μειώνει το κίνητρο συμμετοχής στις ευρωεκλογές.
Η υψηλή αποχή στις ευρωεκλογές έχει σοβαρές συνέπειες τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χαμηλή συμμετοχή υπονομεύει τη νομιμοποίηση των εκλεγμένων αντιπροσώπων και την ίδια τη δημοκρατική διαδικασία. Όταν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού απέχουν από την ψηφοφορία, η εκπροσώπηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να μην αντικατοπτρίζει πιστά τη βούληση του λαού.
Επιπλέον, η αποχή μπορεί να οδηγήσει σε μια ανισομερή κατανομή της πολιτικής δύναμης, με τα κόμματα που έχουν πιο αφοσιωμένους ψηφοφόρους να αποκτούν δυσανάλογη επιρροή. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ισορροπία των πολιτικών δυνάμεων και την εφαρμογή πολιτικών που έχουν αντίκτυπο στο σύνολο της κοινωνίας.
Τέλος, η αποχή μπορεί να ενισχύσει τον ευρωσκεπτικισμό και να αποδυναμώσει την θέση της Ελλάδας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αίσθηση ότι οι πολίτες δεν συμμετέχουν ενεργά στις ευρωπαϊκές διαδικασίες μπορεί να αποδυναμώσει την επιρροή της Ελλάδας στις ευρωπαϊκές αποφάσεις και να ενισχύσει τάσεις απομόνωσης.
“Κίτρινη κάρτα” στα κόμματα εξουσίας
Αυτό φάνηκε και αν παρακολουθήσει κανείς τα συνολικά αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Πιο συγκεκριμένα, αν η ΝΔ είναι στην κεντροδεξιά όπως θέλει να τοποθετείται, κόμματα δεξιότερα της ΝΔ έλαβαν συνολικά 16,71% και πάνω, ποσοστό μεγαλύτερο από την αξιωματική αντιπολίτευση, τον ΣΥΡΙΖΑ που είχε 14,9%. Αυτό επιβεβαιώνει τη συνθήκη του ευρωσκεπτικισμού και της ανάγκης των πολιτών να δείξουν την δυσαρέσκεια τους προς το κομματικό σύστημα αλλά και την έλλειψη εμπιστοσύνης στα κόμματα που πρωταγωνιστούν στην πολιτική σκηνή.
Τη μεγαλύτερη άνοδο την είχε βέβαια η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, ο οποίος συνολικά ανέβηκε στην τέταρτη θέση, καταφέρνοντας να είναι σε πολύ υψηλές θέσεις στις περιοχές της Βορείου Ελλάδος. Ενδεικτικά στην Δράμα ήταν δεύτερο κόμμα, στην Α’ Θεσσαλονίκης τρίτο κόμμα, στη Β’ Θεσσαλονίκης δεύτερο κόμμα, στο Κιλκίς δεύτερο, στην Καβάλα τρίτο , στην Πέλλα δεύτερο και στην Χαλκιδική τρίτο κόμμα. Στο σύνολο της χώρας, προσπέρασε κατά 2.000 ψήφους το ΚΚΕ 9,30%, το οποίο έπεσε στην πέμπτη θέση. Αμφότερα τα κόμματα Βελόπουλου και Κουτσούπα εξέλεξαν από δύο ευρωβουλευτές.
Έκπληξη των εκλογών ήταν η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου η οποία κατάφερε να κερδίσει το 3% του συνόλου των ψήφων και να εκλεγεί η ίδια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Νίκη, κατάφερε να ανεβάσει λίγο τα ποσοστά της και να εκλέξει έναν ευρωβουλευτή, τον Νίκο Αναδιώτη. Τέλος, η Πλεύση Ελευθερίας, διατήρησε τα ποσοστά της και εξέλεξε και αυτή μία ευρωβουλευτή.
Από την άλλη, η Νέα Δημοκρατία έχασε ένα 13% από το ποσοστό που πήρε στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, με πολλά στελέχη της να αναφέρουν ότι το ποσοστό αυτό που χάθηκε οφείλεται στην ψήφιση του νομοσχεδίου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, ενώ άλλα ότι δεν αντιμετωπίστηκαν σωστά τα περισσότερα προβλήματα της κοινωνίας, όπως η ακρίβεια ή η ασφάλεια.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Στέφανος Κασσελάκης “πέρασε” τις πρώτες του εξετάσεις ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ύστερα από τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, που είναι εκλογές μικρότερου ενδιαφέροντος, διατήρησε τα ποσοστά που είχε πάρει το κόμμα τον Ιούνιο, παρά την αποχώρηση της λεγόμενης ομπρέλας και των στελεχών που δεν συμφωνούσαν με τις επιλογές του και δημιούργησαν την Νέα Αριστερά. Έτσι είτε μπορεί η εκλογική βάση του κόμματος να έχει αλλάξει, είτε να έχει διατηρηθεί η ίδια παρά τις αλλαγές που θέλησε ο Στέφανος Κασσελάκης να κάνει προκειμένου να κάνει το κόμμα κατάλληλο για να γίνει κυβερνών κόμμα στο μέλλον.
Το ΠΑΣΟΚ πάλι, παρόλο που κέρδισε τις δύο εκλογικές περιοχές της Κρήτης, το ότι δεν κατάφερε να γίνει δεύτερο κόμμα και να περάσει τον ΣΥΡΙΖΑ που ήταν σε περίοδο αλλαγών, αποτέλεσε αφορμή συζητήσεων για αλλαγή εξουσίας. Ο Ανδρουλάκης θεωρείται από στελέχη του κόμματος, ότι δεν μπορεί να κάνει το ΠΑΣΟΚ αξιωματική αντιπολίτευση και για αυτό τίθεται ξεκάθαρα ζήτημα αλλαγής αρχηγού. Πολλοί εμφανίστηκαν ως μνηστήρες, με πρώτο τον Χάρη Δούκα, δήμαρχο Αθηνών, ο οποίος έθεσε ξεκάθαρα την υποψηφιότητά του, με πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ να τον στηρίζουν ανοιχτά, καθώς θεωρούν ότι θα μπορέσει να επαναφέρει το ΠΑΣΟΚ σε θέση εξουσίας.
Τις επόμενες μέρες θα εμφανιστούν και άλλοι υποψήφιοι, το ζήτημα όμως είναι πότε θα γίνουν οι εκλογές για την ανάδειξη του νέου αρχηγού, καθώς όσο το νωρίτερο γίνουν, τόσο περισσότερο χρόνο θα έχει ο νέος αρχηγός να αλλάξει το κόμμα, όπως ο ίδιος το θέλει μέχρι τις εκλογές που θα γίνουν εκτός απροόπτου το 2027.
Γενικότερα πάντως, τα τρία πρώτα κόμματα βρίσκονται σε περίοδο αναπροσαρμογών και αλλαγών για να καταφέρουν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Σίγουρα πάντως πρέπει να λύσουν αρχικά τα εσωτερικά τους ζητήματα και έπειτα να επικεντρωθούν στα προβλήματα της καθημερινότητας για να καταφέρουν να γίνουν πόλος έλξης για το εκλογικό ακροατήριο που έδειξε ξεκάθαρα την αποδοκιμασία του.
