Ο κόσμος των αστέγων φαντάζει πολύ μακρινός στο δικό μας μυαλό. Αν μπούμε στην θέση τους έστω για μία μέρα ίσως να αντιληφθούμε τα προβλήματα και τις καθημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
Άστεγος έχασε την ζωή του από το κρύο
Νεκρός βρέθηκε την 25η του Ιανουαρίου, άστεγος στην πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης με τις πρώτες ενδείξεις να αναφέρουν ότι υπέστη υποθερμικό σοκ εξαιτίας των χαμηλών θερμοκρασιών που «έφερε» η κακοκαιρία «Ελπίδα» στην χώρα μας τις τελευταίες μέρες. Τον άτυχο άνδρα εντόπισε αστυνομικός του τμήματος Λευκού Πύργου, ο οποίος κάλεσε αμέσως το ΕΚΑΒ με τον 60 χρόνο άνδρα να διασωληνώνεται και να μεταφέρεται στα επείγοντα του Παπαγεωργίου χωρίς όμως να καταφέρουν να τον επαναφέρουν στην ζωή.
Δεν είναι η μοναδική περίπτωση
Η προαναφερθείσα περίπτωση του νεκρού άστεγου στην καρδιά της Θεσσαλονίκης δεν είναι η μόνη. Αντίστοιχα παραδείγματα είναι ο θάνατος του 54χρονου άνδρα που βρέθηκε σε εγκαταλελειμμένο κτίριο κοντά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο τον περασμένο Φλεβάρη, ενώ άλλοι τρεις θάνατοι καταγράφηκαν το διάστημα Οκτώβρη – Νοέμβρη του 2020 στην Πάτρα, με την λίστα ωστόσο των νεκρών αστέγων να είναι πολύ μεγαλύτερη.
Επιτακτική η ανάγκη για βοήθεια
Το ψύχος των τελευταίων ημερών κατέστησε επιτακτική την αξιοποίηση δημοτικών κτιρίων για την διανυκτέρευση αστέγων προκειμένου να επιβιώσουν από το κρύο. Ωστόσο, για μία ακόμη φορά παρατηρούμε ότι η κατάσταση των αστέγων αντιμετωπίζεται κατά περίπτωση από κάθε Δήμο, χωρίς να υπάρχει ουσιαστικά ένα ενιαίο σχέδιο για την καταπολέμηση του προβλήματος.
Σύμφωνα με την κοινωνική υπηρεσία ΑΡΣΙΣ, 367 άνθρωποι στην Θεσσαλονίκη καταγράφηκαν τους τελευταίους μήνες του 2021 οι οποίοι στερούνται κατοικίας. Πρόκειται είτε για μακροχρόνια άνεργους είτε για άτομα με εξαιρετικά χαμηλό εισόδημα, ενώ έγινε αναφορά στην έλλειψη κλινών καθώς το υπνωτήριο αστέγων περιλαμβάνει μόλις 65 κλίνες, αριθμός φυσικά μη επαρκής.
Σημαντική κρίνεται και η ψυχολογική υποστήριξη τους. Επί αυτού μίλησε στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ (104.9 FM) ο αντιδήμαρχος της Κοινωνικής Πολιτικής του δήμου Θεσσαλονίκης, κ. Δημητριάδης ο οποίος αναφέρθηκε στην άρνηση αρκετών αστέγων να μεταβούν σε δομές φιλοξενίας, έστω τις περιόδους των ακραίων καιρικών συνθηκών, κάτι που απέδωσε στο γεγονός ότι «τα κρεβάτια στο υπνωτήριο αστέγων δεν γεμίζουν».
Η περίπτωση της Πολιτείας
Το ζήτημα της προστασίας και της φροντίδας αστέγων δεν είναι φυσικά κάτι καινούριο. Παρόλα αυτά παρατηρούμε ότι ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζονται ως παρίες χωρίς δικαιώματα και δεν λαμβάνουν την αξιοπρεπή μεταχείριση που δικαιούνται.
Πέρα από μεμονωμένες δράσεις, προγράμματα στήριξης και κάποια παραδείγματα ανθρωπιάς, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια συγκροτημένη στρατηγική και μέριμνα στον βαθμό που θα έπρεπε από πλευράς Πολιτείας, όσον αφορά το ζήτημα της έλλειψης στέγης. Εξάλλου, οι άστεγοι δεν χρειάζονται μόνο στέγη και φαγητό αλλά μία πολύπλευρη αντιμετώπιση με γνώμονα τις ανάγκες του καθενός καθώς τα προβλήματα που έφεραν τον καθένα σε αυτή τη θέση ποικίλλουν.
Η Πολιτεία καλείται να βρει λύσεις στα αιτήματα του Δικτύου (Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία) όπως η μονιμότερη στέγαση, σταθερότερες στεγαστικές λύσεις με μικρούς ξενώνες, μόνιμες δομές και προστατευμένα διαμερίσματα καθώς και οργανωμένες δράσεις με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, προκειμένου να μιλάμε για ομαλή επανένταξη των αστέγων.
Μπορεί βέβαια να υπάρχουν και εκείνες οι λιγοστές εξαιρέσεις όπου άστεγοι μπόρεσαν να ενταχθούν μέσα από την δική τους προσπάθεια όπως το παράδειγμα του Λεωνίδα Κουρσουμή, ο οποίος κατάφερε να κάνει μία νέα αρχή από το μηδέν ανοίγοντας το δικό του Παλαιοπωλείο, ενώ γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τι σημαίνει να ζεις στον δρόμο προσέλαβε 2 αστέγους (Διαβάστε περισσότερα επί αυτού πατώντας εδώ). Αυτές οι περιπτώσεις όμως αποτελούν τις εξαιρέσεις και όχι τον κανόνα.
Οι εξαιρέσεις ανθρωπιάς
Ανάμεσα στον παραγκωνισμό αυτών των ανθρώπων από την Πολιτεία και τα αδιάφορα και αδιάκριτα βλέμματα των περαστικών υπάρχουν και εκείνες οι πράξεις ανθρωπιάς που ξεχωρίζουν και δείχνουν τον δρόμο σε όλους εμάς. Μία τέτοια σημειώθηκε τις προηγούμενες μέρες (τις μέρες του πολικού ψύχους) σε μία καφετέρια στο Αιγάλεω, όταν και οι ιδιοκτήτες άφησαν τις σόμπες ανοικτές όλο το βράδυ για όσους άστεγους δεν είχαν τρόπο να ζεσταθούν.
Εκτός λοιπόν από την πολιτεία, είναι και στο χέρι του καθενός από μας να πράξουμε έμπρακτα στον βαθμό που μπορούμε, προκειμένου να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας οι οποίοι για διάφορους λόγους δεν μπορούν να απολαύσουν όλες αυτές τις ανέσεις που για μας πολλές φορές θεωρούνται δεδομένες. Για αυτό, κάθε φορά που βλέπουμε κάποιον άνθρωπο στον δρόμο, ας του δώσουμε κάποιο ρούχο, μία κουβέρτα ή κάτι να φάει. Ας κάνουμε μία δωρεά γιατί για μας μπορεί να μην κοστίζει κάτι, αλλά για αυτούς μπορεί να σημαίνει πολλά.
Η αλληλεγγύη είναι η ύψιστη αξία και πρακτική που σώζει την κοινωνία, ειδικά στις δύσκολες καταστάσεις Μία καφετέρια στο Αιγάλεω αφήνει ανοιχτές τις σόμπες για να ζεσταθούν οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη. pic.twitter.com/FbzUTrc0Q5
— Antilian Kotzai (@AntilianKotzai) January 26, 2022
