Η γέννηση της αδερφής μου είναι η πρώτη μου ανάμνηση. Η δεύτερη είναι η Καλομοίρα στην Eurovision το 2008. Μάλιστα με θυμάμαι να στεναχωριέμαι που είχαμε βγει τρίτοι και όχι πρώτοι (που να ήξερα τι θα ακολουθούσε…).
Όχι δεν είμαι καμία τρομερή Eurovision fan, δεν θα παρακολουθήσω καν όλες τις συμμετοχές πόσο μάλλον τα στοιχήματα ούτε θα ξενυχτήσω για τις βαθμολογίες. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, που οι συμμετοχές της Ελλάδας περιορίστηκαν σε παιδιά-θαύματα του εξωτερικού που τους είδαμε πρώτη (αλλά και τελευταία) φορά στον διαγωνισμό.
Όμως φέτος τα πράγματα ήταν αλλιώς. Γιατί φέτος, στείλαμε στο Μάλμε την Μαρίνα Σάττι. Μια καλλιτέχνη που επαναπροσδιόρισε και συνεχίζει να θέτει νέους όρους στην ποπ στην χώρα μας – ναι γράφω αυτό το άρθρο με το “mixtape”, το diss track του νέου της άλμπουμ, στο repeat στα ακουστικά μου- αναδεικνύοντας την παράδοση αλλά και την καλτίλα μας (γιατί και αυτό παράδοση δεν είναι;), με ενδιαφέροντες πειραματισμούς, συνδυασμούς καθώς και εξαιρετικές συνεργασίες. Μια σύγχρονη καλλιτέχνης που κάτι είπε σε εμένα και θεωρώ σε μεγάλο μέρος της γενιάς μου.
Και ας μην ξεχνιόμαστε το «Ζάρι» μας ξεσήκωσε τόσο, όσο χρόνια είχε κάποιο άλλο τραγούδι της Ελλάδας στην Eurovision να το κάνει.
Φέτος επίσης βρέθηκα στο Αμβούργο. Και την περίοδο της Eurovision έτυχε να με επισκέπτονται οι δυο #Marina Satti Houligans φίλες μου. Το Αμβούργο είναι πέντε ώρες από την Κοπεγχάγη με το τρένο και από εκεί το Μάλμε άλλη μισή. Τα μαθηματικά απλώς έβγαιναν.
Μάλμε: μια πόλη πολλών ταχυτήτων
Το Μάλμε είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Σουηδίας και απαριθμεί γύρω στους 300.000 κατοίκους. Βρίσκεται πιο κοντά στην Κοπεγχάγη παρά στην Στοκχόλμη για αυτό και πολλοί ήταν οι Δανοί που ταξίδεψαν μαζί μας. Η πρώτη στάση του τρένου μας, μετά τα σύνορα Δανίας-Σουηδίας ήταν αυτή του σταδίου που θα διεξαγόταν ο διαγωνισμός. Εκεί είναι που κατέβηκαν οι hard-core Eurovision fans προετοιμασμένοι κατάλληλα, με τα αντίστοιχα γκλίτερ, σημαίες και λοιπά αξεσουάρ.
Οι υπόλοιποι, φτωχοί συγγενείς που δεν πληρώσαμε το πανάκριβο εισιτήριο για το σόου, κατεβήκαμε στην επόμενη στάση στο κέντρο της πόλης για να κατευθυνθούμε προς το πάρκο που στήθηκαν γιγαντοοθόνες ώστε να παρακολουθήσουμε δωρεάν τον διαγωνισμό.
Μόλις φτάσαμε στον σταθμό δεν υπήρχαν ενδείξεις για αυτό που έτρεχε εκείνες τις μέρες στο Μάλμε. Χρειάστηκε να προχωρήσουμε λίγο πιο μέσα στην πόλη για να φανούν τα πρώτα σημάδια της Eurovision στην πόλη. Πολύχρωμα σημαιάκια δηλαδή, αφίσες, το άκουσμα από διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες αλλά και μια μια τοπική ορχήστρα να παίζει την δική της εκδοχή του “Euphoria”, το τραγούδι που έδωσε στην Σουηδία και την Loreen την πρώτη θέση το 2012.
Στην κεντρική πλατεία, εμφανίστηκαν οι πρώτες παλαιστινιακές σημαίες καθώς άρχισε να μαζεύεται ο κόσμος που θα συμμετείχε στην προγραμματισμένη πορεία. Καθίσαμε σε ένα ιταλικό και μέχρι να φύγουμε είχαν μαζευτεί εκατοντάδες ίσως και χιλιάδες, άνθρωποι.
Πριν από αυτό όμως, περπατήσαμε σε κάτι που φαινόταν σαν πάρκο αλλά τελικά ήταν νεκροταφείο. Το διέσχιζαν πολλοί για να καταλήξουν στην εκκίνηση της πορείας. Κάποιοι τάφοι ήταν από το 1800, άλλοι από το 2020. Όλοι ήταν άψογα διατηρημένοι, σε αυτό το τόσο κεντρικό σημείο του Μάλμε. Με έκανε να σκεφτώ το πόσο διαφορετικά αντιμετωπίζει ο κάθε πολιτισμός τον θάνατο, πως τον έχει στην ζωή και την καθημερινότητα του.
Η πορεία ήταν μαζικότατη. Σίγουρα είναι μοναδική εμπειρία να είσαι εκεί για την διεξαγωγή του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού διαγωνισμού τραγουδιού αλλά αν με ρωτάτε για το που ένιωσα ότι ζω μια ιστορική στιγμή ήταν αυτή της πορείας: ντόπιοι, με τα καρότσια για τα παιδιά τους, άτομα με αναπηρίες, νέοι και ηλικιωμένοι, άνθρωποι διαφορετικών θρησκειών και εθνικών καταβολών, διαμαρτυρόμενοι για τα εγκλήματα που συμβαίνουν αυτή στη στιγμή στη Γάζα.
Υπήρχαν φυσικά τα αισθήματα της ενότητας και της αλληλεγγύης ενώ ταυτόχρονα ένιωσα να διαφοροποιείται από τις πορείες στην Ελλάδα σε κάτι πολύ ουσιαστικό: αισθάνθηκα εκεί, ότι όλοι μπορούσαν να εκφραστούν χωρίς να κινδυνεύουν: ούτε από τρομοκράτες αλλά ούτε κι από γκλομπ ή δακρυγόνα. Η αστυνομία είχε βεβαίως μια παρουσία, αισθητή ωστόσο διακριτική: είτε πεζοί, είτε με ελικόπτερα ή με βάρκες στα μικρά κανάλια.
Όταν πια είδαμε τόσο κόσμο ενώ ετοιμαζόμασταν να συναντήσουμε ακόμα περισσότερο, μας έπιασε ένα είδος αγοραφοβίας και βρήκαμε «καταφύγιο» σε μια εκκλησία. Τι καλύτερο εξάλλου από το να μπαίνεις και να χαζεύεις τα βιτρό των εκκλησιών στα ταξίδια (ειδικά όταν δεν έχουν εισιτήριο για να μπεις);
Έτυχε να φιλοξενείται μέσα στο ναό μια πανέμορφη έκθεση κόμικ, με σκηνές από την Καινή Διαθήκη με τον Χριστό να απεικονίζεται όπως δεν τον έχουμε συνηθίσει. Διαρκώς σε αυτό το ταξίδι, ένιωθα να μου επιβεβαιώνεται το πόσο διαφέρουμε από τους Σκανδιναβούς. Σε πάρα πολλούς τομείς.
Οι προσωπικότητες
Αλίμονο αν αυτό που σε κάνει να θυμάσαι για πάντα ένα ταξίδι, δεν είναι οι άνθρωποι που γνωρίζεις εκεί. Τον πρώτο, έναν Ελβετό ονόματι Ιφ (κρατήστε τον, θα τον χρειαστούμε αργότερα) τον γνωρίσαμε στον δρόμο μας για μια έκθεση αφιερωμένη στους ABBA, μιας που φέτος έκλειναν 50 χρόνια από τότε που κέρδισαν τον διαγωνισμό με το “Waterloo”.
Η έκθεση δεν έλεγε πολλά αν εξαιρέσεις κάποια κουστούμια και φωτογραφίες του συγκροτήματος, το μεγαλύτερο μέρος της ήταν περισσότερο διαφήμιση για τις εμπειρίες σχετικές με τους ABBA στο Λονδίνο.
Ο Ιφ όμως έλεγε ! Ο Ελβετός φίλος μας, ένα γλυκύτατο παιδί, ταξίδεψε για την Eurovision στο Μάλμε και όταν είδε τις ελληνικές σημαίες των φίλων μου, μας πλησίασε για να μας πει ότι λατρεύει την Μαρίνα και ότι θα μας ψηφίσει. Μάλιστα όταν του συστήθηκε η Ελένη, της είπε “Oh, like Foureira!”. Μόνο εδώ αυτά.
Οι δυνατές γνωριμίες συνεχίστηκαν, συγκεκριμένα σε ένα παγωτατζίδικο όπου ο ιδιοκτήτης του έχοντας κάνει τα πάντα στην ζωή του-από την εθνική μπάσκετ Σουηδίας μέχρι το crisis management σε μια «μικρή σουηδική επιχείρηση επίπλων» όπως μας αποκάλεσε το IKEA- αποφάσισε να γυρίσει στην γενέτειρα του και να ακολουθήσει την συμβουλή του Steve Jobs. Δηλαδή το “if you want to make everyone happy, make ice cream”.
Αν βρεθείτε ποτέ στο Μάλμε, ό,τι καιρό κι αν κάνει, μην προσπεράσετε το μαγαζί του: το παγωτό που φτιάχνει είναι όσο απολαυστικό όσο το να συζητάς μαζί του.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Το κλίμα της Eurovision
Όταν επιτέλους αφήσαμε τα πράγματα μας σε ασφυκτικά περιορισμένα lockers και περάσαμε δυο ελέγχους ασφαλείας, βρεθήκαμε στο πάρκο της Eurovision. Ο κόσμος ήταν αρκετός ωστόσο διαχειρίσιμος καθώς υπήρχε πολύ προσωπικό, ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος για την κατανάλωση αλκοόλ και τρεις γιγαντοοθόνες για την παρακολούθηση του διαγωνισμού live.
Κάθε ελληνική σημαία που εντοπίζαμε ήταν ένα conversation starter: γνωρίσαμε Έλληνες που ήρθαν από την Ελλάδα για τον διαγωνισμό, από το Λουξεμβούργο αλλά και κάποιους που μένουν μόνιμα στο Μάλμε.
Το λάιβ το παρακολουθήσαμε από τις γιγαντοοθόνες και οι αντιδράσεις ποίκιλλαν: σε αλλά ήμασταν καθισμένοι, σε αλλά σηκωθήκαμε και χορέψαμε. Ο κόσμος ενθουσιάστηκε με την Κροατία, την νικήτρια Ελβετία και το υπέροχο Nemo φυσικά αλλά και με την Αρμενία και την Ισπανία. Και στην Ελλάδα έγινε χαμός, αλλά σύσσωμοι οι Έλληνες που είχαμε μαζευτεί, ήμασταν παρασυρμένοι στο δικό μας φανγκέρλινγκ για την Μαρίνα οπότε και δεν δώσαμε ιδιαίτερη σημασία στον περίγυρο.
Και έπειτα, έφτασε η ώρα την βαθμολογιών.
Ετυμηγορία
Η Eurovision μας άφησε μια γλυκόπικρη γεύση. Ναι, περιμέναμε μια καλύτερη θέση για την Μαρίνα-κι ας μην την χρειάζεται αφού το νέο άλμπουμ της είναι στην ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ δεκάδα των charts- απλώς την θέλαμε, έτσι, «για την Ελλάδα ρε γαμώτο». Μας θυμάμαι ξεκάθαρα να απορούμε για το πόση ώρα έχουμε να πάρουμε βαθμούς (τι φάση, μας ξέχασαν;) αλλά και για το ποιες χώρες κατέληγαν να πάρουν τις υψηλές βαθμολογίες- it’s just politics τελικά, isn’t it?
Θυμάμαι επίσης, το σοκ όταν το Ισραήλ πήρε 300+ βαθμούς από το κοινό και ανατράπηκαν τα πάντα, τις αντιφατικές εκφράσεις του κοινού, το μούδιασμα, τα γιουχαρίσματα αλλά και τα πανηγυρίσματα. Την αγκαλιά που μας έκανε ο Ελβετός φίλος μας ο Ιφ, όταν τον ξαναβρήκαμε στο πλήθος και η Ελβετία μας έδωσε το δωδεκάρι (“see, I voted for you!” μας είπε χαρακτηριστικά).
Θυμάμαι τέλος τον φωτογράφο που μόλις άρχισε να φαίνεται ότι θα το σηκώσει η Ελβετία, άρχισε να φωτογραφίζει επανειλημμένα τον Ιφ, ο οποίος σαν σωστή μασκότ της χώρας του, είχε την σημαία ζωγραφισμένη στα μάγουλα του και σε φυσική μορφή διαρκώς στους ώμους του.
Όταν λοιπόν ήρθε η τελική νίκη και ο Ιφ άρχισε να χορεύει, να πανηγυρίζει, να δίνει ακόμα και συνεντεύξεις στις κάμερες (μάλλον πέσαμε σε celebrity), τον πλησίασε ένα παιδί με παλαιστινιακό μαντήλι αλλά και σήμα του Παλαιστινιακού αγώνα -την γνωστή καφίγια (“keffiyeh”αλλιώς, την οποία θυμάμαι να μας αποτρέπουν να αγοράσουμε όταν ταξίδεψα στο Ισραήλ το 2022, από φόβο μην μας αρχίσουν στις ερωτήσεις αν την εντόπιζαν στον έλεγχο του αεροδρομίου) – αφού Παλαιστινιακή σημαία δεν επιτρεπόταν πουθενά στον διαγωνισμό. Ο Ιφ τότε τον άρπαξε από το χέρι, τον αγκάλιασε και άρχισε να πανηγυρίζει μαζί του, φέρνοντας τον μάλιστα μπροστά ώστε να φαίνεται η κεφίγια στην κάμερα.
Ο δρόμος για την επιστροφή μετά από την επεισοδιακή εκείνη ημερήσια στο Μάλμε ήταν αφόρητα κουραστικός και η όλη εμπειρία μου άφησε πολλά: ξέρω όμως ότι αυτή η τελευταία εικόνα που μου χάρισε ο φίλος μας, στην Eurovision του 2024 , θα μείνει για πολύ καιρό μαζί μου.
