Η μεταναστευτική πολιτική της Ελλάδας έχει κυρίως σύνορο-κεντρικό χαρακτήρα, παραμελώντας συνεχώς τις γυναίκες πρόσφυγες. Προσωπικά, ακούγοντας στις ειδήσεις για το μεταναστευτικό, νιώθω ότι λείπει κάτι. Η πολιτική αυτή επικεντρώνεται στα σύνορα, στα όρια και στην Ευρώπη αφήνοντας πίσω τις γυναίκες πρόσφυγες, οι οποίες αναλαμβάνουν τα μεγαλύτερα βάρη της κρίσης αυτής.
Μιλάμε για μητέρες που διασχίζουν τα σύνορα με ένα παιδί στο χέρι, νεαρές κοπέλες που άφησαν τα πάντα για ένα καλύτερο αύριο και γυναίκες που συνεχίζουν μόνες τους για μια καλύτερη ζωή. Και όταν κοιτάζεις πιο προσεκτικά, συνειδητοποιείς ότι η μεταναστευτική πολιτικής της Ελλάδας και πολλών ευρωπαϊκών χωρών δεν έχει φτιαχτεί σίγουρα για τις γυναίκες. Διαβάζοντας συγκεκριμένα την μαρτυρία μιας γυναίκας στο δελτίο τύπου της Ύπατης Αρμοστείας για τους πρόσφυγες, κατάλαβα πως η εμπειρία της δεν είναι σίγουρα η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας.
Η νεαρή γυναίκα από την υποσαχάρια Αφρική δήλωσε το 2016 πως κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της προς την Ελλάδα για να μπορέσει να διασφαλίσει τη μετακίνηση της με πλαστά χαρτιά αναγκάστηκε να εμπλακεί σε συναλλακτικό σεξ δύο φορές. Επιπλέον αναφέρθηκε και στις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης που χρειάστηκε να ζήσει αυτή και οι υπόλοιποι μετανάστες/μετανάστριες, προκειμένου να ολοκληρώσουν το ταξίδι τους προς την Ευρώπη.
Η δήλωση αυτή αποτελεί ένα από τα εκατοντάδες παραδείγματα κακοποίησης που δέχονται οι γυναίκες που επιλέγουν να κάνουν αυτό το μεγάλο ταξίδι για ένα καλύτερο αύριο. Η απουσία έμφυλης διάστασης στις πολιτικές μετανάστευσης περιπλέκει ακόμη περισσότερο μια πραγματικότητα που ήδη τις εκθέτει σε αυξημένους κινδύνους.
Λόγος γίνεται μόνο για τους αριθμούς των μεταναστών και τις ροές που συμβαίνουν στην Ευρώπη. Μιλάει άραγε κανείς για τις γυναίκες αυτές; Αναγνωρίζεται η δυσκολία που αντιμετωπίζουν; Σέβεται κανείς την κατάσταση τους (π.χ. εγκυμοσύνη); Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά θα έλεγε κανείς ότι τείνει να είναι αρνητική καθώς είναι φανερό από τις κρατικές δομές ότι η γυναίκα και οι ανάγκες της βρίσκονται για ακόμη μια φορά σε δεύτερη μοίρα.
Στην Ελλάδα, οι κρατικές δομές είναι φτιαγμένες σαν όλοι οι αιτούντες ασύλου να έχουν τις ίδιες ανάγκες. Οι ελληνικές πολιτικές αντιμετωπίζουν γυναίκες και άντρες μετανάστες ως μια ενιαία κατηγορία. Αυτός είναι και ο λόγος που οι γυναίκες μένουν για άλλη μια φορά αόρατες στη δημόσια συζήτηση. Οι καταυλισμοί στους οποίους μένουν δεν πληρούν τα βασικά πρότυπα διαβίωσης, αλλά ούτε και εξάλειψης της βίας που δέχονται.
Η αδυναμία του κράτους να παρέχει στις γυναίκες αυτές την κάλυψη των βασικών αναγκών σε συνδυασμό με τον ρατσισμό και τον παραμερισμό του γυναικείου φύλου δημιουργεί φόβο και έλλειψη εμπιστοσύνης στις μετανάστριες, οι οποίες και να πέσουν θύματα κακοποίησης, πολλές φορές δεν θα το καταγγείλουν. Έτσι και το πρόβλημα παραμένει σιωπηλό.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης αναγνωρίζουν την έμφυλη διάσταση αναφέροντας νέες πολιτικές με στόχο την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και την εξάλειψη της βίας που αντιμετωπίζουν. Παρολαυτά, είναι προφανές πως οι ελληνικές τοπικές αρχές δεν είναι ακόμα σχεδιασμένες για να λάβουν τέτοια μέτρα.
Υπάρχει βέβαια και η στήριξη των ΜΚΟ, όπου γυναίκες μετανάστριες έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν, να διδαχτούν την ελληνική γλώσσα, ακόμα και να λάβουν νομική βοήθεια. Για παράδειγμα ΜΚΟ, όπως η ΔΙΟΤΙΜΑ, ειδικεύεται στην υποστήριξη γυναικών προσφέροντας υπηρεσίες, όπως νομική εκπροσώπηση, ψυχολογική υποστήριξη ακόμη και συνοδεία σε δημόσιες υπηρεσίες. Στοχεύει στην ενδυνάμωση των γυναικών μέσω ειδικών προγραμμάτων διδασκαλίας, αλλά και στήριξης κοινωνικού λειτουργού, ειδικά στις περιπτώσεις γυναικών οι οποίες έχουν υποστεί κακοποίηση.
Η ομάδα της SolidarityNow αποτελεί επίσης μια δομή υποστήριξης προσφύγων/μεταναστών με στόχο την κοινωνική τους ένταξη και την ψυχολογική υποστήριξη των ομάδων αυτών. Η ενισχυτική βοήθεια που παρέχουν οι ΜΚΟ είναι αρκετά μεγάλη, παρολαυτά σκοπός είναι και το κράτος να ξεκινήσει να υπολογίζει τις γυναίκες περισσότερο λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες τους με μεγαλύτερη προσοχή.Οι γυναίκες πρόσφυγες πέρα από κατανόηση χρειάζονται στήριξη και δομές που να τις βλέπουν πραγματικά. Να ενστερνίζονται και να σέβονται τα δικαιώματά τους.
Στόχος αυτού του άρθρου δεν είναι μόνο η ενημέρωση, αλλά και η ευαισθητοποίηση γύρω από τις πραγματικές συνθήκες ζωής των γυναικών προσφύγων στην Ελλάδα, καθώς και η ανάδειξη των οργανώσεων που στηρίζουν τις γυναίκες, εκεί όπου οι κρατικές δομές συχνά δεν επαρκούν.
