Αν έπρεπε να επιλέξω μία εικόνα για να περιγράψω το σύγχρονο τώρα, αυτή θα ήταν ένας άνθρωπος, σαστισμένος, με τα πόδια του να επιχειρούν όσο μεγαλύτερα βήματα δύναται ανθρωπίνως να κάνουν, με το σώμα του να κυριεύεται από ρίγος και τα χείλη του να τρεμοπαίζουν, με το βλέμμα του να φαντάζει αχανές και τα μάτια του να κάνουν σβούρες για να προλάβουν να δουν… τα πάντα.
Και πάνω σε αυτή την προσπάθεια να μην του ξεφύγει τίποτα, να καταλάβει τα πάντα, να νιώσει τα πάντα, τραυματίζει τον εαυτό του επιχειρώντας να προσθέσει στο σώμα του και δεύτερο και τρίτο κεφάλι, για να έχει πιο πολλά μάτια, πιο πολλά χείλη, πιο πολλά αυτιά, έτσι ώστε να προλάβει τα πάντα και γρήγορα.
Διότι η λέξη που θα επέλεγα για να περιγράψω τη σημερινή εποχή θα ήταν… η ταχύτητα.
Παρατηρώ τον εαυτό μου σε στιγμές να βιάζεται να προλάβει, να επιχειρεί να κάνει δύο και τρία και τέσσερα πράγματα μαζί, και αναρωτιέμαι: άραγε τρέχοντας θα φτάσω κάπου ή συνέχεια θα τρέχω; Κι όταν φτάσω, θα σταματήσω να το απολαύσω ή σε στιγμή ενός βλεφαρίσματος θα ξεκινήσω εκ νέου το σπριντ; Γιατί ο χρόνος κυλά, η ζωή φεύγει και πρέπει να προλάβουμε…
Και ερωτώ: Τι ακριβώς τρέχουμε να προλάβουμε; Την επιτυχία, την εσωτερική ικανοποίηση, την ευτυχία; Μα όλα αυτά, αν και ίσως τα αποκτήσεις, τρέχεις τόσο γρήγορα που θα τα προσπεράσεις στο διάβα σου για κάτι μεγαλύτερο. Γιατί τώρα αυτά τα πέτυχες, δεν σου αρκούν. Αν όμως ο απώτερος σκοπός είναι η ευτυχία, πώς θα την αποκτήσεις αν όταν την κατακτάς, αντί να την απολαύσεις, την θεωρείς έναν ακόμη σταθμό που όταν κατακτιέται, χάνει την αίγλη του. Μήπως όμως δεν φταίει εκείνη, αλλά είναι η ανθρώπινη ματαιοδοξία που δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως πρέπει να κοιτάμε μόνο το μέλλον και να επιτυγχάνουμε αυτό και γρήγορα;
Δεν θα συμβούλευα ποτέ κανέναν να μην οραματίζεται, να μην μάχεται για το μέλλον του, να μην έχει οδηγό την ελπίδα και το όραμα. Ωστόσο, όσο μαγευτικό κι αν το μέλλον φαντάζει, δεν έχει αξία αν δεν γίνει κάποια στιγμή παρόν. Πώς λοιπόν είναι θεμιτό να κοιτάμε το μέλλον, όταν σκοπός μας δεν είναι να το μετατρέψουμε σε παρόν, αλλά κατευθείαν σε παρελθόν; Απλώς να τρέξουμε να το προφτάσουμε και μόλις το αγγίξουμε, να το πετάξουμε στην αποθήκη των παλαιών πεπραγμένων και να το βλέπουμε να περνά παραχρήμα στη σφαίρα του παρελθόντος, όσο τρέχουμε να φτάσουμε την επόμενη φωτεινή ηλιαχτίδα του μέλλοντος, αφήνοντας το παρόν όχι σκούρο, όχι απομονωμένο… κενό! Κι όλα αυτά γιατί, γιατί βιαζόμαστε;
Και μολονότι δεν προσπαθώ να δικαιολογήσω κανέναν, ούτε τον εαυτό μου, στην πραγματικότητα είναι πολύ δύσκολο να μας κατηγορήσω για την παρούσα κατάσταση. Κι αυτό διότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να σταθούμε κόντρα στις τεχνολογικές εξελίξεις, αντίθετοι στην εύπεπτη τροφή που έρχεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, κουτουλώντας πάνω σου και διαπερνώντας το μυαλό σου. Διότι προκειμένου να διατηρήσουμε την ανθρώπινη αρετή της ουσιαστικής, αργής απόλαυσης, θα έπρεπε να αποδεχτούμε ότι παρά τις σύγχρονες δυνατότητες που μας προσφέρονται, εμείς δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα.
Σε όποια οθόνη κι αν κοιτάξεις, προβάλλεται μία ζωή τόσο έντονη, τόσο μεγάλη, τόσο γρήγορη που δίνει την ψευδαίσθηση ότι αν τρέξεις αρκετά γρήγορα θα τα προλάβεις όλα. Αν βιαστείς, θα καταφέρεις τα πάντα. Αν κάτι είναι αργό, πρέπει να το κάνεις πιο γρήγορο. Κι αν κάτι είναι γρήγορο δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί ή μάλλον πρέπει να γίνει γρηγορότερο. Γιατί ο χρόνος τρέχει και εσύ θέλεις να τα δεις όλα.
Ξεκίνησες έτσι να αυξάνεις την ταχύτητα των πραγμάτων, εθελοτυφλώντας ότι με αυτόν τον τρόπο κερδίζεις. Και μπορεί πράγματι να κερδίζεις χρόνο ως λογικό επόμενο της ταχείας ροής της ζωής σου, ρώτησες ποτέ όμως τι χάνεις;
Χάνεις πληροφορίες που ξεφεύγουν από κεκτημένη ταχύτητα. Χάνεις την ικανότητα προσοχής σου. Χάνεις τη δεξιότητα της υπομονής σου. Χάνεις τον ενθουσιασμό σου, διότι αυτό το συναίσθημα πυροτεχνήματος είναι σαν την κάμπια που μετατρέπεται σε πεταλούδα. Πρώτα γεννιέται περιέργεια, μετά βαφτίζεται χαρά και τέλος γίνεται ενθουσιασμός.
Κάθε φορά που παρακολουθώ έναν διαγωνισμό, τη στιγμή που οι κριτές κωλυσιεργούν και δεν ανακοινώνουν τα αποτελέσματα, εύχομαι να υπήρχε μία διπλή ταχύτητα για να μάθω νωρίτερα τα αποτελέσματα και να ενθουσιαστώ με την ανακοίνωση αυτών. Όταν ωστόσο είχα τη δυνατότητα της διπλής ταχύτητας και τη χρησιμοποίησα, πράγματι έμαθα τα αποτελέσματα πιο νωρίς, όμως αυτός ο ενθουσιασμός δεν ήρθε ποτέ. Ούτε νωρίτερα ούτε αργότερα.
Αντ’ αυτού, αισθάνθηκα απλώς απογοήτευση. Και τότε συνειδητοποίησα ότι αν και η αναμονή φαντάζει εκνευριστική, χωρίς αυτήν δεν έχει νόημα το αποτέλεσμα. Διότι με την ταχύτητα κερδίζεις χρόνο, χάνεις όμως την ουσία. Την ουσία του αποτελέσματος. Την ουσία της πράξης, την ουσία του μηνύματος που λαμβάνεις. Την ουσία της ζωής.
Πώς δηλαδή θα είναι κανείς ευτυχισμένος όταν αισθάνεται πως πρέπει συνεχώς να τρέξει; Πώς θα είναι χαρούμενος όταν με το που καταφέρνει κάτι, αντί να το απολαύσει, νιώθει ότι πρέπει να προχωρήσει αμέσως για να καταφέρει κι’ άλλα και γρήγορα. Πώς μπορεί κανείς να εκτιμήσει την τέχνη, την επιστήμη, την ίδια τη ζωή, όταν ακόμη και τα 20 δευτερολέπτων βίντεο του φαίνονται τόσο μεγάλα που διπλασιάζει την ταχύτητα τους, γιατί πλήττει.
Γιατί θέλει κι’ άλλο, αχόρταγα. Θέλει πιο γρήγορα, πιο πολλά, πιο ενδιαφέροντα. Ώσπου από την τόση γρήγορη πληροφορία, απλώς σταματά να προσέχει, προσπερνά μηχανικά τα βίντεο, και ενώ δεν το παραδέχεται, ξέρει ότι, παρότι η πληροφορία δεν υπήρξε ποτέ πιο γρήγορη, πιο προσβάσιμη και πιο ευρεία, στην πραγματικότητα, δεν έχει αισθανθεί ξανά ποτέ πιο κενός.
Σήμερα λοιπόν έχουμε χάσει την προσοχή μας, έχουμε χάσει την υπομονή μας και κυρίως έχουμε θυσιάσει την ουσιαστική απόλαυση στον βωμό ενός τεχνάσματος βιασύνης και φαινομενικής επιτυχίας σε όλα. Ωστόσο, όσο δύσκολο κι αν είναι, ευτυχισμένος είναι ένας άνθρωπος που έχει αποδεχτεί ότι δεν μπορεί να τα κάνει όλα, κι αυτό είναι εντάξει.
Γιατί σε αυτά που θα αποφασίσει να δώσει την προσοχή του, εκείνα με τα οποία θα επιδοθεί, θα τους δώσει χρόνο, μεράκι και θα τα ευχαριστηθεί. Ώστε στο τέλος της ημέρας, να μην ξέρει τα πάντα, να μην έχει βιώσει όλες τις εμπειρίες που θα μπορούσε, αλλά αυτές που επέλεξε να ζήσει, να τις έχει απολαύσει!
Ας πάρουμε λοιπόν λίγο χρόνο και ας επαναπροσανατολίσουμε τη ζωή μας, καθώς ο στόχος δεν είναι να τα κάνουμε όλα. Ο στόχος είναι να εξελιχθούμε, να δοκιμάσουμε πολλά, να ζήσουμε πολλά, αλλά να τα απολαύσουμε. Κι ας πάρει όσο χρόνο θέλει, μία ζωή έχουμε, κι θα ήθελα πάνω από όλα να την απολαύσω…
