24 Οκτωβρίου 2019
Μετά το «Βέτο» που άσκησε ο Γάλλος πρωθυπουργός, Εμανουέλ Μακρόν, όσον αφορά τις διαδικασίες ένταξης της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πολιτική κατάσταση στα Βαλκάνια αποδεικνύεται για πολλοστή φορά εξαιρετικά εύθραυστη.
Ο Ζόραν Ζάεφ κήρυξε πρόωρες εκλογές για τον Απρίλιο του 2020, ενώ η πρωθυπουργική του καρέκλα «τρίζει», υπό τις αφόρητες πιέσεις του εθνικιστικού κόμματος VMRO, ώστε να παραιτηθεί και να ορκιστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση έως την ημέρα της κάλπης.
Έπειτα από την παταγώδη αποτυχία του Ζάεφ να πείσει τους ευρωπαίους ότι η χώρα του ανήκει πια στα κράτη του λεγόμενου ευρωπαϊκού τόξου, το πιθανότερο είναι να συντριβεί στις ερχόμενες εκλογές, αφού όλο το πολιτειακό του πρόγραμμα βασίστηκε στην ένταξη των Σκοπίων στους διεθνείς οργανισμούς. Aπό τη στιγμή που δεν συνέβη αυτό, η εκλογική βάση του Ζάεφ βυθίζεται, ενώ η αντιπολίτευση ήδη φαίνεται να έχει ένα ξεκάθαρο προβάδισμα της τάξης του 5-6 % στις πρώτες δημοσκοπήσεις.
Στο μεταξύ, η πολυσυζητημένη Συμφωνία των Πρεσπών μοιάζει αυτήν τη στιγμή να είναι «στον αέρα», αφού κανείς δεν εγγυάται ότι σε περίπτωση που ηττηθεί η κυβέρνηση, το εθνικιστικό κόμμα θα σεβαστεί τους όρους μιας συμφωνίας, με τους οποίους ήταν εκ διαμέτρου αντίθετο. Να σημειωθεί ότι γύρω από το VMRO συσπειρώνεται και η ισχυρή αλβανική μειονότητα της Βόρειας Μακεδονίας που ίσως διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στο εκλογικό αποτέλεσμα.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως την κατοχυρωμένη και ακλόνητη Συμφωνία των Πρεσπών θα κληθούν να εφαρμόσουν δύο κυβερνήσεις σε Αθήνα και Σκόπια που εναντιώθηκαν κατάφορα στην ψήφισή της. Από ελληνικής πλευράς υπάρχει η διάθεση να τηρηθεί η συμφωνία, όμως φαίνεται ότι μέχρι στιγμής δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τους γείτονες μας. Το μεγάλο στοίχημα-όραμα του Ζάεφ που δεν ήταν τίποτ’ άλλο, πέρα από την επίλυση του ονοματολογικού εξαϋλώνεται μέσα στον «Καιάδα» των πολιτικών παιχνιδιών…
Στο στρατόπεδο των Τιράνων από την άλλη, υπάρχει επίσης μεγάλη δυσαρέσκεια για τη στάση Μακρόν που έφραξε τον δρόμο προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Αλβανίας. Ο Γάλλος πρωθυπουργός προφασίστηκε ζητήματα διαφθοράς στη γειτονική χώρα. Το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου, η εμπορία όπλων, η καλλιέργεια και η διακίνηση ναρκωτικών και γενικότερα η ανεκτική στάση του αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα προς τον υπόκοσμο της χώρας, στάθηκαν αφορμή για τον Μακρόν, ώστε να σφραγίσει την πόρτα της ευρωπαϊκής εισόδου. Βέβαια, η πραγματική αιτία της άρνησης του Γάλλου πρωθυπουργού να πει το μεγάλο «ναι» στα δύο βαλκανικά κράτη ίσως να κρύβεται στο εσωτερικό της ίδιας του της πατρίδας.
Υπό τον φόβο της ανόδου του ακροδεξιού κόμματος της Μαρίν Λε Πεν στη Γαλλία, ο Μακρόν θέλησε να υιοθετήσει μια πιο αμείλικτη και συντηρητική στάση, ώστε να «επαναπατρίσει» τους χαμένους ψηφοφόρους του που ρέπουν προς το ευρωσκεπτικιστικό «Λαϊκό Μέτωπο». Και εξηγούμαστε: αν ο Μακρόν συμφωνούσε με την είσοδο της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, τότε θα άνοιγε ο δρόμος για μεταναστευτικές ροές από τις δύο χώρες προς τη Γαλλία, σε μία εποχή που σε ετήσια βάση εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί αιτούνται άσυλο στη χώρα.
Ακόμα, το Παρίσι ενόψει και του επερχόμενου Brexit θέλει να αναβαθμίσει τη θέση ισχύος του και να πρωταγωνιστήσει έμπρακτα και αποφασιστικά στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Ο Μακρόν με αυτήν του την κίνηση έδειξε πως σε αυτήν τη φάση δεν επιθυμεί την ευρωπαϊκή διεύρυνση και ζήτησε με σαφήνεια την αναθεώρηση του τρόπου, με τον οποίο τα υποψήφια (νέα) κράτη-μέλη θα διεκδικούν την είσοδό τους στην ΕΕ.
Με άλλα λόγια, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως διανύουμε μια περίοδο ισχυρών ανακατατάξεων στην Ευρώπη. Πολλά κράτη-μέλη εξέφρασαν τη διαφωνία τους με τη στάση της Γαλλίας, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία που βλέπει τον γεωστρατηγικό της ρόλο να υποβαθμίζεται. Οι ΗΠΑ και τα υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΕ καταδίκασαν επίσης το «βέτο Μακρόν», ο οποίος παρεμπιπτόντως βρήκε υποστηρικτές στο πρόσωπο της Ολλανδίας και της Δανίας.
Οι συμμαχίες που διαμορφώνονται μας δίνουν μια πρώτη γεύση του τι πρόκειται να ακολουθήσει σε μία περίοδο που η τουρκική προκλητικότητα μένει σκόπιμα ατιμώρητη από την Ευρώπη. Ενέργειες, όπως αυτή του Γάλλου πρωθυπουργού στρέφουν τις αποκλειόμενες χώρες προς ανατολικότερα στρατόπεδα και απειλούν το ειρηνικό κλίμα των Βαλκανίων, της πυριτιδαποθήκης της Ευρώπης.
Μετά το «Βέτο» που άσκησε ο Γάλλος πρωθυπουργός, Εμανουέλ Μακρόν, όσον αφορά τις διαδικασίες ένταξης της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πολιτική κατάσταση στα Βαλκάνια αποδεικνύεται για πολλοστή φορά εξαιρετικά εύθραυστη.
Ο Ζόραν Ζάεφ κήρυξε πρόωρες εκλογές για τον Απρίλιο του 2020, ενώ η πρωθυπουργική του καρέκλα «τρίζει», υπό τις αφόρητες πιέσεις του εθνικιστικού κόμματος VMRO, ώστε να παραιτηθεί και να ορκιστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση έως την ημέρα της κάλπης.
Έπειτα από την παταγώδη αποτυχία του Ζάεφ να πείσει τους ευρωπαίους ότι η χώρα του ανήκει πια στα κράτη του λεγόμενου ευρωπαϊκού τόξου, το πιθανότερο είναι να συντριβεί στις ερχόμενες εκλογές, αφού όλο το πολιτειακό του πρόγραμμα βασίστηκε στην ένταξη των Σκοπίων στους διεθνείς οργανισμούς. Aπό τη στιγμή που δεν συνέβη αυτό, η εκλογική βάση του Ζάεφ βυθίζεται, ενώ η αντιπολίτευση ήδη φαίνεται να έχει ένα ξεκάθαρο προβάδισμα της τάξης του 5-6 % στις πρώτες δημοσκοπήσεις.
Στο μεταξύ, η πολυσυζητημένη Συμφωνία των Πρεσπών μοιάζει αυτήν τη στιγμή να είναι «στον αέρα», αφού κανείς δεν εγγυάται ότι σε περίπτωση που ηττηθεί η κυβέρνηση, το εθνικιστικό κόμμα θα σεβαστεί τους όρους μιας συμφωνίας, με τους οποίους ήταν εκ διαμέτρου αντίθετο. Να σημειωθεί ότι γύρω από το VMRO συσπειρώνεται και η ισχυρή αλβανική μειονότητα της Βόρειας Μακεδονίας που ίσως διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στο εκλογικό αποτέλεσμα.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως την κατοχυρωμένη και ακλόνητη Συμφωνία των Πρεσπών θα κληθούν να εφαρμόσουν δύο κυβερνήσεις σε Αθήνα και Σκόπια που εναντιώθηκαν κατάφορα στην ψήφισή της. Από ελληνικής πλευράς υπάρχει η διάθεση να τηρηθεί η συμφωνία, όμως φαίνεται ότι μέχρι στιγμής δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τους γείτονες μας. Το μεγάλο στοίχημα-όραμα του Ζάεφ που δεν ήταν τίποτ’ άλλο, πέρα από την επίλυση του ονοματολογικού εξαϋλώνεται μέσα στον «Καιάδα» των πολιτικών παιχνιδιών…
Στο στρατόπεδο των Τιράνων από την άλλη, υπάρχει επίσης μεγάλη δυσαρέσκεια για τη στάση Μακρόν που έφραξε τον δρόμο προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Αλβανίας. Ο Γάλλος πρωθυπουργός προφασίστηκε ζητήματα διαφθοράς στη γειτονική χώρα. Το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου, η εμπορία όπλων, η καλλιέργεια και η διακίνηση ναρκωτικών και γενικότερα η ανεκτική στάση του αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα προς τον υπόκοσμο της χώρας, στάθηκαν αφορμή για τον Μακρόν, ώστε να σφραγίσει την πόρτα της ευρωπαϊκής εισόδου. Βέβαια, η πραγματική αιτία της άρνησης του Γάλλου πρωθυπουργού να πει το μεγάλο «ναι» στα δύο βαλκανικά κράτη ίσως να κρύβεται στο εσωτερικό της ίδιας του της πατρίδας.
Υπό τον φόβο της ανόδου του ακροδεξιού κόμματος της Μαρίν Λε Πεν στη Γαλλία, ο Μακρόν θέλησε να υιοθετήσει μια πιο αμείλικτη και συντηρητική στάση, ώστε να «επαναπατρίσει» τους χαμένους ψηφοφόρους του που ρέπουν προς το ευρωσκεπτικιστικό «Λαϊκό Μέτωπο». Και εξηγούμαστε: αν ο Μακρόν συμφωνούσε με την είσοδο της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, τότε θα άνοιγε ο δρόμος για μεταναστευτικές ροές από τις δύο χώρες προς τη Γαλλία, σε μία εποχή που σε ετήσια βάση εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί αιτούνται άσυλο στη χώρα.
Ακόμα, το Παρίσι ενόψει και του επερχόμενου Brexit θέλει να αναβαθμίσει τη θέση ισχύος του και να πρωταγωνιστήσει έμπρακτα και αποφασιστικά στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Ο Μακρόν με αυτήν του την κίνηση έδειξε πως σε αυτήν τη φάση δεν επιθυμεί την ευρωπαϊκή διεύρυνση και ζήτησε με σαφήνεια την αναθεώρηση του τρόπου, με τον οποίο τα υποψήφια (νέα) κράτη-μέλη θα διεκδικούν την είσοδό τους στην ΕΕ.
Με άλλα λόγια, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως διανύουμε μια περίοδο ισχυρών ανακατατάξεων στην Ευρώπη. Πολλά κράτη-μέλη εξέφρασαν τη διαφωνία τους με τη στάση της Γαλλίας, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία που βλέπει τον γεωστρατηγικό της ρόλο να υποβαθμίζεται. Οι ΗΠΑ και τα υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΕ καταδίκασαν επίσης το «βέτο Μακρόν», ο οποίος παρεμπιπτόντως βρήκε υποστηρικτές στο πρόσωπο της Ολλανδίας και της Δανίας.
Οι συμμαχίες που διαμορφώνονται μας δίνουν μια πρώτη γεύση του τι πρόκειται να ακολουθήσει σε μία περίοδο που η τουρκική προκλητικότητα μένει σκόπιμα ατιμώρητη από την Ευρώπη. Ενέργειες, όπως αυτή του Γάλλου πρωθυπουργού στρέφουν τις αποκλειόμενες χώρες προς ανατολικότερα στρατόπεδα και απειλούν το ειρηνικό κλίμα των Βαλκανίων, της πυριτιδαποθήκης της Ευρώπης.
