Όλοι μας, άλλοι λιγότερο κι άλλοι περισσότερο, γνωρίζουμε το όνομα και το έργο του

30 Νοεμβρίου 2020

Αποφθέγματά του, όπως το πλέον διαδεδομένο «ο μόνος τρόπος να αντισταθείς σε έναν πειρασμό είναι να υποκύψεις σε αυτόν» έχουν σίγουρα πέσει στην αντίληψη μας και αξίζει να ερευνηθούν περαιτέρω. Ακολουθούν λοιπόν λίγα λόγια για τον Όσκαρ Ουάιλντ, έναν από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες του 19ου αιώνα, που πέθανε σαν σήμερα το 1900 στο Παρίσι. «Θα ήταν άδικο να περιμένεις από τους άλλους να είναι τόσο ξεχωριστοί όσο εσύ»: Ο Όσκαρ Ουάιλντ γεννήθηκε το 1854 στο Δουβλίνο. Σπούδασε ελληνική και λατινική φιλολογία στο Τρίνιτι και την Οξφόρδη, από όπου αποφοίτησε το 1878 με διπλό άριστα. Την ίδια περίοδο, εισέρχεται στους κύκλους της υψηλής κοινωνίας του Λονδίνου, όπου εδραιώνεται ως εκπρόσωπος του Αισθητισμού. Η επιρροή που ασκεί είναι τέτοια, ώστε πολλοί να αρχίσουν να μιμούνται τόσο το ύφος του, όσο και την εκκεντρική του εμφάνιση. Το 1884 παντρεύεται την Κονστάνς Λόιντ με την οποία απέκτησε δύο γιούς. Ακολουθεί μια περίοδος της ζωής του γεμάτη ταξίδια και επαγγελματικές επιτυχίες: γίνεται αρχισυντάκτης σε μεγάλα περιοδικά της εποχής, εκδίδει βιβλία τα οποία χαίρουν μεγάλης αποδοχής, ενώ μάλιστα πολλά θεατρικά του έργα κάνουν πρεμιέρα στα θέατρα του Λονδίνου. Το 1890 δημοσιεύει το ίσως πιο γνωστό έργο του «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι», την ιστορία του νέου που ευχήθηκε να διατηρήσει αιώνια τη νεότητα και την ομορφιά του και αντί του ίδιου, να γερνά η προσωπογραφία του που φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Μπάζιλ Χόλγουορντ. Η αρνητική στάση των κριτικώ,ν όχι μόνο δεν πτόησε τον Ουάιλντ, αλλά του έδωσε το έρεισμα για να γράψει την έκθεση «η αληθινή αποστολή και αξία της κριτικής» η οποία φιλοξενείται ως πρόλογος σε πολλές εκδόσεις του «πορτρέτου του Ντόριαν Γκρέι». Την επόμενη χρονιά, γνωρίζει τον Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας με τον οποίο συνάπτει σχέση, η οποία επρόκειτο να ταράξει συθέμελα τη ζωή του. Το 1895, ο πατέρας του Ντάγκλας, καταγγέλει τον Ουάιλντ ότι «ποζάρει ως σοδομίτης». Η καταδίκη αυτή σηματοδοτεί μια σειρά από δικαστικές διαμάχες οι οποίες καταλήγουν, δεδομένου ότι η ομοφυλία αποτελούσε ποινικό αδίκημα στην Αγγλία του 19ου αιώνα, στην καταδίκη του Ουάιλντ για δύο χρόνια με καταναγκαστικά έργα λόγω «κατάφωρης προσβολής της δημόσιας αιδούς με άλλο πρόσωπο ανδρικού φύλλου». Από την στιγμή αυτή, ξεκινά η πτώση του συγγραφέα, συνοδευμένη από την πτώχευση, την απώλεια της μητέρας του αλλά και την αποστασιοποίηση από τα παιδιά του. Μέσα από την φυλακή γράφει με ψευδώνυμο τον αριθμό του κελιού του την «μπαλάντα της φυλακής του Ρέντινγκ» αλλά και ένα εκτενές γράμμα, με παραλήπτη τον εραστή του Λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας, το οποίο αργότερα θα μετονομαστεί σε «de Profundis» («εκ βαθέων») και θα θεωρηθεί το πιο εξομολογητικό του έργο. Μετά την αποφυλάκιση του, ο Όσκαρ Ουάιλντ μετακομίζει στο Παρίσι όπου και πεθαίνει από σηψαιμία σε ηλικία μόλις 46 ετών.

Εγώ γνώρισα τον Όσκαρ Ουαιλντ στο δημοτικό Το φόντο που μας παρουσίασε η δασκάλα των αγγλικών, δηλαδή αυτό του πατέρα ο οποίος έγραφε και έστελνε ιστορίες στους γιούς του μέσα από την φυλακή είναι αν μη τι άλλο μια εικόνα αν όχι ενδιαφέρουσα τουλάχιστον γοητευτική. Γοητευτική τουλάχιστον όσο ο λόγος του, το ταμπεραμέντο και φυσικά οι ιστορίες του. Από την άλλη, όταν η παιδική μου φίλη διάβαζε και ζωγράφιζε ανελλιπώς εικόνες από τον «εγωιστή γίγαντα» δεν είχα συγκινηθεί ιδιαίτερα. Για την ακρίβεια,δεν αμφισβήτησα ποτέ την ομορφιά του παραμυθιού, του μετανενοημένου γίγαντα που εν τελεί μοιράστηκε τον υπέροχό του κήπο με τα παιδάκια (ορίστε και το σπόιλερ) ωστόσο δεν ήταν 100% για μένα. Η ιστορία που μου μίλησε, με τσάντισε και μπορώ να την σκέφτομαι για ώρες και για μέρες είναι αυτή του ευτυχισμένου πρίγκιπα και του χελιδονιού του. Το διάβασα στα 10 μου, με συγκλόνισε το διαβαζω μέχρι και σήμερα και τα συναισθήματα παραμένουν αναλλοίωτα. Όλη η ματαιότητα της ζωής όπως την ξέρουμε συμπυκνωμένη σε ένα παιδικό παραμύθι και ενδεδυμένη με τον πανέμορφο χιτώνα του λόγου του Γουάιλντ. Και για όσους δεν γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται, η ιστορία του αγάλματος ενός πρίγκιπα και του χελιδονιού που ο καθένας στερήθηκε ό,τι πολυτιμότερο είχε για να γιατρέψουν τον πόνο και την φτώχεια που τους περιτριγύριζε αξίζει και με το παραπάνω τον χρόνο και την προσοχή σας. Ο Ουάιλντ δεν δίστασε (και καλά έκανε) να είναι ειλικρινής απέναντι στα παιδιά και να τους παρουσιάσει τον θάνατο, την ασχήμια και την απληστία αποκαλύπτοντάς τους προκαταβολικά τον κόσμο που τους περιμένει. Χωρίς όμως ποτέ να τους αποκρύπτει και την ατόφια ομορφιά και καλοσύνη που συγχρόνως τον περιβάλλει. Ο Όσκαρ Ουάιλντ υπήρξε αμφιλεγόμενος. Προσωπικά τάσσομαι υπερήφανα στην πλευρά που τον θαυμάζει απεριόριστα και βρίσκει νόημα και ουσία σε ό,τι έχει γράψει: από τα ευφυέστατα γνωμικά του έως το θρυλικό πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι. Ωστόσο, για εμένα η αγάπη μου για αυτόν (όπως και η στάση μου για πολλά θέματα του σημερινού κόσμου) θα πηγάζει πάντα από τα παραμύθια του. Πηγή: « δεν έχω τίποτα να δηλώσω, παρά μόνο την ιδιοφυΐα μου» εκδόσεις Πατάκη