4 Μαΐου 2020
Η γλώσσα, ως πολιτισμική κατάκτηση του κοινωνικού ανθρώπου, έχει πολύ απλά μετατρέψει την έμφυτη δυνατότητα για ομιλία σε ικανότητα έκφρασης και επικοινωνίας.
Η γλώσσα αποτελεί πεδίο δημιουργίας και μέσο αισθητικής απόλαυσης(πολιτισμός), μέσο μετάδοσης της γνώσης από γενιά σε γενιά. Είναι η ταυτότητα του καθενός, είναι ο συνεκτικός δεσμός που κρατάει μια ομάδα, ένα έθνος, μια χώρα ενωμένη.
Πάνω στην γλώσσα ενός λαού αποτυπώνεται η ιστορική του διαδρομή, οι περιπέτειες, οι κατακτήσεις, η αισθητική του, η αντίληψη του και γενικά όλα τα πολιτισμικά του χαρακτηριστικά. Ό,τι είναι κι ό,τι πράττει αυτός ο λαός παρουσιάζεται στη γλώσσα του.
Όλα τα παραπάνω, όμως, χωρίς την σκέψη, δε θα αποτελούσαν παρά μόνο εικασίες. Ανάμεσα στη γλώσσα και στη σκέψη αναπτύσσεται μια σχέση αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης. Η γλώσσα διαμεσολαβεί για να εκφράσει τη σκέψη του κάθε ανθρώπου. Χωρίς τη σκέψη δεν θα υπήρχε γλώσσα και χωρίς τη γλώσσα δε θα υπήρχε σκέψη. Η γλώσσα τροφοδοτεί τη σκέψη και το αντίστροφο.
«Τα όρια ενός ανθρώπου καθορίζονται από τα όρια της γλώσσας του», δηλώνει ο Λούντβιχ Βίτγκεστάιν, Αυστριακός φιλόσοφος. Με τα λόγια αυτά θέλησε να δείξει την διαλεκτική σχέση μεταξύ γλώσσας και σκέψης. Γι’ αυτό κι όταν μιλάμε για φτωχή γλώσσα, κατά βάθος αναφερόμαστε σε φτωχή σκέψη, κρίση του στοχασμού.
Τη σήμερον ημέρα επικρατεί -κατά πολλούς- μία γλωσσική κρίση η οποία πηγάζει από τη κοινωνική κρίση της εποχής. Οι προσλαμβάνουσες του σύγχρονου ανθρώπου, περισσότερο οπτικοακουστικές παρά γραπτές, η χρησιμοθηρική διάσταση της εποχής εν μέσω παγκοσμιοποίησης, τα ΜΜΕ ως μέσο διάδοσης ειδήσεων χωρίς το ανάλογο γλωσσικό υπόβαθρο και πολλά άλλα αίτια έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση φαινομένων όπως η λεξιπενία, οι ακυριολεξίες και οι ασάφειες.
Με αυτά στο προσκήνιο ο σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει τη δυνατότητα, αν και μιλάει θεωρητικά την ίδια γλώσσα με πολλούς συνανθρώπους του, να επικοινωνήσει με αυτούς, καθώς δεν διαθέτει την ανάλογη σκέψη.
Η αδυναμία συγκρότησης σκέψης, άρα και επιχειρημάτων δυσχεραίνει την συμμετοχή του κάθε ατόμου σε έναν διάλογο. Αυτή η ατομική δυσκολία σύμπραξης σε μια συζήτηση προκαλεί πνευματική ανελευθερία, εξαρτώμενος πάντα από τους άλλους. Σε συλλογικό επίπεδο, τώρα, πλήττει τον δημόσιο διάλογο και υποβαθμίζει το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο.
Οφείλουμε, λοιπόν, να υπερασπιστούμε τη γλώσσα μας, το μοναδικό συστατικό το οποίο μας ενώνει, το οποίο κάνει ξεχωριστό τον κάθε λαό πάνω σε αυτή τη γη. Ας αφήσουμε όλα τα άλλα στην άκρη και ας επικεντρωθούμε στη γλώσσα. Γιατί, όπως έχει πει κι ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, «έχω συνειδητοποιήσει ότι όλα μας τα προβλήματα προκύπτουν από την αποτυχία μας να χρησιμοποιήσουμε μια απλή και ξεκάθαρη γλώσσα». Χωρίς νερό και τροφή δε μπορούμε να επιβιώσουμε σωματικά, χωρίς γλώσσα δε μπορούμε πνευματικά.
