Ζούμε σε μία εποχή στην οποία το πολίτευμα της Δημοκρατίας δοκιμάζεται. Όλο και περισσότερες δημοκρατίες δοκιμάζονται στις οποίες ενσωματώνονται διάφορα απολυταρχικά χαρακτηριστικά κάτω από τον ιερό της μανδύα.
Ο όρος «Δημοκρατία» συχνά χρησιμοποιείται, μα πολύ σπάνια ορίζεται. Τι σημαίνει σήμερα δημοκρατία; Ευσταθεί μόνος του ο όρος αυτός; Το κείμενο στο οποίο θα επενδυσετε κάποιο χρονικό διάστημα από τη ζωή σας προσπαθεί να εξετάσει διεξοδικά τη Δημοκρατία η οποία δοκιμάζεται στην εποχή μας. Ετυμολογικά ακόμα αν το πάρει κανείς, η δημοκρατία ως πολίτευμα αποτελεί συνδυασμό λαϊκής κυριαρχίας και επιβολής της μάζας. Εφευρέθηκε στην εποχή της Αρχαίας Ελλάδας κατά τη διάρκεια της οποίας μην ξεχνάμε, δικαιώματα είχανε μόνο οι Αθηναίοι πολίτες, άνδρες. Τότε μιλάμε για την άμεση δημοκρατία. Από τότε έχουμε συνεισφέρει, ως ανθρωπότητα, το ευδόκιμο καθεστώς της έμμεσης δημοκρατίας. Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτός ο διαχωρισμός που κάνει τη δημοκρατία. Σήμερα θα ξετυλίξουμε το κουβάρι της δημοκρατίας, θίγοντας περισσότερο τα αποτελέσματα της.
Σήμερα μπορούμε να ορίσουμε τη δημοκρατία με δύο τρόπους: τον μαξιμαλιστικό και τον μινιμαλιστικό. Ο μεν μαξιμαλιστικός έχει να κάνει με τα αποτελέσματα του πολιτεύματος που ακούει στο όνομα «δημοκρατία». Από την άλλη, ο μινιμαλιστικός αφορά τους θεσμούς και τις διαδικασίες στις οποίες υπόκειται το δημοκρατικό καθεστώς. Σύφωνα με διάφορους ακαδημαϊκούς, ο πρώτος ορισμός αναφέρει πολλά χαρακτηριστικά τα οποία είναι δύσκολο να αναλυθούν, ενώ ο δεύτερος αποτελείται από λίγους αναλυτικούς δείκτες οι οποίοι θολώνουν τα νερά όσον αφορά την ποιότητα του καθεστώτος. Με άλλα λόγια, το περιεχόμενο του πρώτου ζητάει πολλά, σε αντίθεση με τον δεύτερο που ζητάει λίγα. Εκεί είναι που εμφανίζεται ο Robert Dahl, ο οποίος προτείνει έναν διαφορετικού τύπου μινιμαλιστικό τρόπο.
Ο Robert Dahl ρίχνει στο τραπέζι την έννοια της πολυαρχίας, η οποία ικανοποιείται σε δύο διαστάσεις: αμφισβήτηση (contestation) και ενσωμάτωση (inclusion). Η αμφισβήτηση (contestation) αντικατοπτρίζει σε τι βαθμό οι πολίτες του πολιτεύματος είναι ελεύθεροι να οργανωθούν σε ανταγωνιστικούς συνασπισμούς έτσι ώστε να πιέσουν τους άνωθεν αναφορικά με πολιτκές αποφάσεις και αποτελέσματα που επιθυμούν. Μεταξύ άλλων, ελευθερία να συνασπίζεσαι σε πολιτικά κόμματα, ελευθερία του λόγου και κατά πόσο υπάρχουν ελεύθερες και δίκαιες εκλογές συμπεριλαμβάνονται στις δημοκρατικές διαδικασίες της πολυαρχίας του Robert Dahl. Ο δεύτερος δείκτης που ορίζει τον μινιμαλιστικό ορισμό του Robert Dahl είναι η ενσωμάτωση (inclusion). Ο συγκεκριμένος απαντά στην ερώτηση του ποιος συμμετέχει στη δημοκρατική διαδικασία. Ποιοί έχουν δικαίωμα στην ψήφο και τα συναφή…
Την συγκεριμένη εννοιολογική ιδέα ο Robert Dahl την προτείνει καθώς κανένας από τους δύο ορισμούς της δημοκρατίας τον ικανοποιεί και δεν ικανοποιεί το πώς η δημοκρατία ορίζεται σήμερα. Είναι πολύ λεπτές οι διαφορές μεταξύ των δημοκρατιών στον κόσμο. Η ιδέα της δημοκρατίας έχει περάσει το στάδιο της προοδευτικότητας και σήμερα οφείλει η επιστημονική κοινότητα να την ορίσει διαφορετικά. Είτε αυτή λέγεται φιλελεύθερη δημοκρατία, είτε αυτή λέγεται αντιπροσωπευτική δημοκρατία, ή ριζοσπαστική δημοκρατία. Αυτό που πρέπει να μας μείνει είναι ότι η δημοκρατία είναι μία παρερμηνευμένη έννοια η οποία μπροστά της πρέπει να συνοδεύεται από ένα επίθετο. Η δημοκρατία μόνη της δεν μας φτάνει… Όποτε την ακούτε μόνη της, κάτι δεν πάει καλά. Η δημοκρατία καλώς ή κακώς στις μέρες μας σημαίνει η δύναμη της πλειονότητας και της μάζας. Ας την ξαναορίσουμε, λοιπόν.
