Η Βόρεια Κορέα αποτελεί ένα από τα πλέον αινιγματικά και ιδιότυπα παραδείγματα άσκησης ισχύος στο διεθνές σύστημα. Παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με την παραδοσιακή ανάλυση ισχύος (που εδράζεται σε μετρήσιμους δείκτες όπως το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, η τεχνολογική ανάπτυξη ή η οικονομική διασύνδεση) η Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας δεν εντάσσεται στις μεγάλες δυνάμεις, η θέση της στο διεθνές στερέωμα αποδεικνύεται δυσανάλογα σημαντική.
Η αξιολόγηση της ισχύος της Βόρειας Κορέας απαιτεί προσφυγή σε πιο σύνθετα θεωρητικά εργαλεία της διεθνολογικής ανάλυσης, τα οποία λαμβάνουν υπόψη την έννοια της απειλής, της αποτροπής, τη δυναμική της αποσταθεροποίησης και την αλληλεπίδραση με τη δομή του διεθνούς συστήματος.
Το βορειοκορεατικό καθεστώς διαμορφώνει μια ιδιάζουσα εκδοχή αυταρχικής κυριαρχίας, εδραζόμενης όχι μόνο στην καταστολή και τον μονοκομματισμό, αλλά και σε μια μοναδική μορφή ιδεολογικού εθνικισμού.
Πιο συγκεκριμένα, το πολιτικό σύστημα της Β. Κορέας έχει ως κεντρικό άξονα τη δυναστική διακυβέρνηση της οικογένειας Κιμ και την κρατική ιδεολογία του Τζούτσε, που συνδυάζει στοιχεία αυτάρκειας, εθνοκεντρισμού και προσωπολατρείας, προσδίδει στον ηγέτη χαρακτηριστικά σχεδόν μεταφυσικής αυθεντίας και επιτρέπει στο καθεστώς να διατηρεί υψηλό βαθμό κοινωνικού ελέγχου και πολιτικής σταθερότητας. Με άλλα λόγια, υπάρχει ολοκληρωτικός έλεγχος, αφού κράτος, κόμμα και στρατός συγχωνεύονται σε μια ενιαία εξουσιαστική δομή.
Σε όρους διεθνούς πολιτικής, το καθεστώς αυτό ενσαρκώνει μια sui generis περίπτωση «καθεστώτος επιβίωσης» (survival regime), του οποίου η πρωταρχική μέριμνα είναι η διατήρηση της εξουσίας και όχι η εξασφάλιση της διεθνούς νομιμοποίησης ή η ενσωμάτωση στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Αυτό είναι κάτι που καθιστά τη χώρα ιδιαίτερα απρόβλεπτη: ένα αδιαφανές πολιτικό σύστημα, με εξαιρετικά περιορισμένες εσωτερικές αντιστάσεις, το οποίο είναι σε θέση να λαμβάνει ταχύτατα και μονομερώς αποφάσεις κρίσιμης στρατηγικής σημασίας, χωρίς να υπόκειται σε εξωτερικές ή εσωτερικές πιέσεις λογοδοσίας.
Το κύριο εργαλείο μέσω του οποίου η Βόρεια Κορέα κάνει αισθητή την παρουσία της στο διεθνές στερέωμα είναι το πυρηνικό της οπλοστάσιο. Η Πιονγιάνγκ κατάφερε να αναπτύξει πυρηνικές κεφαλές και βαλλιστικούς πυραύλους, γεγονός που της προσδίδει τον χαρακτήρα ενός κράτους με ικανότητα όχι μόνο αποτροπής σε περιφερειακό και διακρατικό επίπεδο, αλλά και απειλής, ιδίως επειδή το καθεστώς δεν λειτουργεί με τους κανόνες προβλεψιμότητας και λογικής κόστους-οφέλους που διέπουν τις παραδοσιακές πυρηνικές δυνάμεις.
Αν και δεν αποτελεί επίσημο μέλος του «κλειστού κλαμπ» των αναγνωρισμένων πυρηνικών κρατών στο πλαίσιο της Συνθήκης Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT), η Βόρεια Κορέα έχει κατορθώσει να επιβάλει τον εαυτό της ως έναν δρώντα που μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία ισχύος στην Ανατολική Ασία και να αναγκάσει ακόμη και υπερδυνάμεις, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, να υιοθετήσουν στρατηγικές κατευνασμού ή επιλεκτικού διαλόγου.
Επομένως υπό τη ρεαλιστική οπτική, η Βόρεια Κορέα αξιοποιεί με επιδεξιότητα τις βασικές παραμέτρους ισχύος στον τομέα της ασφάλειας.
Έχοντας καλλιεργήσει την εικόνα ενός απρόβλεπτου και μη ορθολογικού δρώντος, ικανού να χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά όπλα ως εργαλείο επιθετικής διαπραγμάτευσης, είναι σε θέση να υπονομεύσει τις σταθερές προσδοκίες που δομούν την πυρηνική αποτροπή και να καταστήσει την Κορεατική Χερσόνησο σε ζώνη ασύμμετρης κρίσης ασφαλείας. Σε αυτό το πλαίσιο, η ισχύς της Βόρειας Κορέας δεν είναι συμβατική, αλλά “στρατηγικά τοξική”. Αυτό σημαίνει ότι είναι επίφοβη εξαιτίας της ικανότητάς της να προκαλεί ανασφάλεια σε πολλαπλά επίπεδα.
Πέραν του πυρηνικού παράγοντα, η Βόρεια Κορέα λειτουργεί ως ένας θεσμικός διαταράκτης (institutional disruptor). Η επιμονή της να αγνοεί διεθνείς κανόνες, να παρακάμπτει κυρώσεις και να υπονομεύει το καθεστώς μη διάδοσης, υπονομεύει την αξιοπιστία των διεθνών θεσμών και επηρεάζει τις επιλογές των μεγάλων δυνάμεων. Η ύπαρξή της ως παραβατικού καθεστώτος εξαναγκάζει τη Δύση να επανεξετάσει τις θεσμικές της δεσμεύσεις, να υιοθετεί στρατηγικές ευελιξίας και να αναπροσαρμόζει τη στάση της απέναντι σε άλλες αυταρχικές ή πυρηνικά φιλόδοξες χώρες.
Αξιοσημείωτη είναι επίσης η επίδραση της Βόρειας Κορέας στην κινεζική στρατηγική. Το Πεκίνο, αν και δηλώνει την προσήλωσή του στην αποπυρηνικοποίηση της κορεατικής χερσονήσου, αξιοποιεί τη Βόρεια Κορέα ως στρατηγικό αντιπερισπασμό προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, διατηρώντας παράλληλα έναν εύθραυστο μηχανισμό ελέγχου επί του καθεστώτος. Η εξίσωση αυτή υποχρεώνει τη Δύση να χειρίζεται με ιδιαίτερη προσοχή τις σχέσεις της τόσο με την Κίνα όσο και με την ίδια τη Βόρεια Κορέα, οδηγώντας σε στρατηγικές επιφυλάξεις, παραχωρήσεις και, σε πολλές περιπτώσεις, ανοχή.
Στο τελικό ερώτημα, «πόσο μεγάλη δύναμη είναι τελικά η Βόρεια Κορέα;», η απάντηση δεν είναι ποσοτική, αλλά ποιοτική: η Βόρεια Κορέα δεν είναι μεγάλη δύναμη με όρους θετικής ισχύος ή παγκόσμιας ηγεμονίας· είναι, ωστόσο, μια δύναμη υψηλής στρατηγικής αξίας, ικανή να μεταβάλει τις ισορροπίες ισχύος, να αναδιαμορφώνει περιφερειακές δομές ασφάλειας και να επιβάλλει στις μεγάλες δυνάμεις μια διαρκή κατάσταση στρατηγικής επιφυλακής. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για μια δύναμη του φόβου και της αβεβαιότητας — και αυτή η μορφή ισχύος, στο διεθνές πεδίο, είναι συχνά η πιο δύσκολη να διαχειριστεί κανείς.
