Στο μυθιστόρημα με τίτλο «Τα σακιά» η Ιωάννα Καρυστιάνη επικεντρώνεται στη δυσλειτουργική σχέση μιας μάνας με το παιδί της. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από εσωτερικές διεργασίες εντοπίζονται οι καταστάσεις και οι συμπεριφορές που κατέστησαν αυτή τη σχέση προβληματική, οι οποίες πηγάζουν από προσωπικά λάθη, αλλά αποτελούν και γενικότερη απόρροια των παθογενειών μιας κοινωνικής, πολιτικής, πολιτισμικής, αξιακής και ιδεολογικής αποσάθρωσης.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Το έργο χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια, όπου το πρώτο και το τελευταίο τοποθετούνται στο αφηγηματικό παρόν των ηρώων, ενώ τα τρία ενδιάμεσα καταπιάνονται με αναδρομές στο παρελθόν, κυρίως της μάνας, Βιβής Χολέβα. Οι αναδρομές αυτές ξεκινούν από την παιδική της ηλικία και φτάνουν μέχρι το κεντρικό σημείο του έργου, όπου ανακαλύπτει ότι ο γιος της είναι ένοχος για τέσσερις αποτρόπαιες εγκληματικές πράξεις και παίρνει την απόφαση να τον καταγγείλει στην αστυνομία. Στην ουσία έχοντας ως αφορμή αυτά τα περιστατικά βίας, η συγγραφέας επικεντρώνεται στον ψυχισμό του θύτη και της μητέρα αυτού, ψάχνοντας να ανακαλύψει τα αληθινά αίτια που οδήγησαν στη συντέλεση των εγκλημάτων και κατ’ επέκταση στο σήμερα. Παράλληλα, όμως αναζητά και τρόπους λύτρωσης από την πνιγερή συνθήκη της ενοχής.
Η ιστορία μας ξεκινά με μια εκδρομή μάνας και γιου στους Δελφούς. Ο Λίνος Χολέβας όντας ισοβίτης, παίρνει την πρώτη του πενθήμερη άδεια και η Βιβή μέσα από αυτήν την εκδρομή προσπαθεί να βρει διαύλους επικοινωνίας με το παιδί της. Με αφορμή αυτό το ταξίδι στο παρόν και στο παρελθόν των ηρώων παρουσιάζεται το ψυχογράφημα τόσο της Βιβής, όσο και του Λίνου.
Αρχικά, ο αναγνώστης μαθαίνει για τη σχέση της Βιβής με τη δική της οικογένεια, την οποία αναπαρήγαγε κατά κάποιον τρόπο και στον γιο της. Μια σχέση σιωπής, χωρίς ουσιαστική επικοινωνία και με έντονη συναισθηματική έλλειψη. Ακόμα, μαθαίνει για τη γνωριμία και τη σχέση με τον άνδρα της, Φώτη Χολέβα, την απόκτηση του γιου τους σε μικρή ηλικία, την εγκατάλειψη των σπουδών της εξαιτίας αυτής της απρόσμενης εγκυμοσύνης και τα προβλήματα βιοπορισμού που ακολούθησαν. Όλα αυτά είναι τα σακιά που επωμίστηκε η νεαρή Βιβή απότομα και χωρίς να το επιλέξει.
Επίσης, η συγγραφέας εμβαθύνει στην ψυχοσύνθεση του Λίνου, στις παιδικές και εφηβικές του εμπειρίες, στα τραύματα που του δημιουργήθηκαν με την απώλεια του πατέρα του στα οκτώ του χρόνια, την απούσα μητέρα του, η οποία του παρείχε μόνο υλική και καθόλου συναισθηματική υποστήριξη καθώς και στις προβληματικές εμπειρίες που αντιμετώπισε στο ερωτικό κομμάτι.
Η Καρυστιάνη μέσα από το τολμηρό μυθιστόρημά της μας καθιστά μάρτυρες σε παθογένειες που υπάρχουν στη μέση ελληνική οικογένεια και που είναι ικανές να προκαλέσουν ουσιαστικά κοινωνικά προβλήματα. Μας φέρνει αντιμέτωπους με τον ρόλο της μητέρας στην οικογένεια και στην κοινωνία και με το θέμα της βίας, ασκώντας έντονη κριτική στην πολιτική και κοινωνική ζωή της εποχής που διαδραματίζονται τα εκάστοτε συμβάντα. Μπορεί εκ πρώτης να ξεδιπλώνονται τα σφάλματα μιας γυναίκας στην επιτέλεση του ρόλου της ως μάνα, στο βάθος όμως υπάρχουν όλες εκείνες οι οικογενειακές, κοινωνικές, πολιτισμικές και κατά βάση πατριαρχικές συνθήκες που ορίζουν και καθορίζουν τη μητρότητα εν αγνοία της γυναίκας.
Ο αναγνώστης διαβάζοντας «Τα σακιά» καλείται να αναρωτηθεί για πράγματα και καταστάσεις γύρω από τον ανθρώπινο ψυχισμό και τη βία ως αποτέλεσμα αυτού. Το ιδιαίτερο με αυτό το βιβλίο δεν έγκειται τόσο στο θέμα, όσο στην προσέγγιση που επιλέγει η συγγραφέας. Δεν καταπιάνεται με την πλευρά του θύματος, αλλά του θύτη. Πραγματεύεται τη μητρική ενοχή της Βιβής για τα εγκλήματα του παιδιού της, η οποία παρουσιάζεται τόσο ως βιωμένο συναίσθημα από την ίδια, αλλά και ως κοινωνική καταδίκη. Με πιο απλά λόγια, η μάνα είναι η ηθική αυτουργός και για την ίδια και για την κοινωνία και βρίσκεται στη δύσκολη θέση να κατανοήσει, να συγχωρήσει και να αγαπήσει αυτόν που όλοι σιχαίνονται.
Κλείνοντας, «Τα σακιά» είναι ένα βιβλίο εσωτερικό, ρεαλιστικό και αρκετά ωμό, το οποίο σου δίνει μια άλλη οπτική για τα πράγματα. Μια οπτική ανοιχτή, χωρίς παρωπίδες, που επικεντρώνεται στον άνθρωπο και τα βάρη που επωμίζεται κατά τη διάρκεια της ζωής του. Μια ανθρώπινη προσέγγιση που την έχουμε ξεχάσει αρκετά στις μέρες μας, αφού επικρατεί η απολυτοσύνη και ο διχασμός χωρίς περιθώρια ενδιάμεσων θέσεων, χωρίς προσπάθεια κατανόησης και χωρίς δικαίωμα μεταμέλειας. Μια βία που καλούμαστε να βιώνουμε και να την αναπαράγουμε συνεχώς και που κάποια στιγμή θα ήταν καλό να την αφήσουμε πίσω μας.
Τίτλος: Τα σακιά
Συγγραφέας: Ιωάννα Καρυστιάνη
Εκδόσεις: Καστανιώτη
Σελίδες: 368
