Η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων) έχει φέρει στο προσκήνιο ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διοικητικής αυθαιρεσίας των τελευταίων ετών. Πρόκειται για μια υπόθεση που ξεπερνά τα όρια ενός οργανισμού και εγείρει ερωτήματα για τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος, τη διαφάνεια και την πολιτική ευθύνη.
Τι είναι ο ΟΠΕΚΕΠΕ;
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι ο εθνικός φορέας πληρωμής των κοινοτικών ενισχύσεων προς τους αγρότες στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ε.Ε. Διαχειρίζεται και καταβάλλει ποσά που ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ ετησίως σε επιδοτήσεις, παρεμβάσεις και αναπτυξιακά μέτρα για τον πρωτογενή τομέα. Η λειτουργία του απαιτεί αυστηρό πλαίσιο ελέγχου και συμβατότητα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τη διαχείριση δημόσιων πόρων.
Το σκάνδαλο βγήκε στην επιφάνεια όταν καταγγελίες στελεχών αλλά και εσωτερικοί έλεγχοι αποκάλυψαν σωρεία αδιαφανών πρακτικών στη διοίκηση του οργανισμού κυρίως την περίοδο 2022-2023. Σε αυτές τις πρακτικές περιλαμβάνονται προσλήψεις πολλών ατόμων, πάνω από 100, χωρίς διαγωνισμό ΑΣΕΠ με προσωρινές συμβάσεις οι οποίες ανανεώνονταν παράτυπα. Τα περισσότερα από αυτά τα άτομα παρατηρήθηκε ότι είτε ήταν συγγενείς, είτε γνωστοί πολιτικών και στελεχών του κυβερνώντος κόμματος.
Υπερκοστολογημένες συμβάσεις έργου, όπως για την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων ή τον «εξωτερικό έλεγχο» των πληρωμών, χωρίς διαγωνιστικές διαδικασίες. Αλλά και παρεμβάσεις σε διαγωνισμούς και πιέσεις σε υπαλλήλους ώστε να αποσιωπηθούν παρατυπίες. Ο φάκελος παραδόθηκε στον εισαγγελέα διαφθοράς, ενώ η νέα ηγεσία του Οργανισμού ανακοίνωσε «ολική επανεκκίνηση» των διαδικασιών και διερεύνηση όλων των προσλήψεων.
Οι αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης
ΠΑΣΟΚ: Ο Νίκος Ανδρουλάκης μίλησε για «συστηματική υπονόμευση της αξιοκρατίας», τονίζοντας ότι τέτοιες υποθέσεις ενισχύουν την αποστροφή των πολιτών προς την πολιτική.
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Ζήτησε άμεσα τη συγκρότηση Εξεταστικής Επιτροπής για το σύνολο των πράξεων του ΟΠΕΚΕΠΕ από το 2020 και μετά, μιλώντας για «καθεστώς ρουσφετολογίας και παραδιοίκησης» επί Ν.Δ.
Πλεύση Ελευθερίας: Με αιχμηρή ανακοίνωση, η Ζωή Κωνσταντοπούλου δήλωσε ότι «η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ είναι η κορυφή του παγόβουνου ενός παρασιτικού κράτους», ζητώντας εισαγγελική δίωξη κατά παντός υπευθύνου.
Η στάση της κυβέρνησης
Η κυβέρνηση, υποσχέθηκε πλήρη διαλεύκανση, αλλά δέχεται επικρίσεις για καθυστερήσεις. Ο νέος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας χαρακτήρισε την υπόθεση «ντροπή για το δημόσιο» και προανήγγειλε «εκκαθάριση» όλων των φακέλων.
Ωστόσο, αντιπολιτευόμενες φωνές κάνουν λόγο για επιλεκτικές διώξεις, ενώ ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερευνά εάν έχει παραβιαστεί ο Κανονισμός 1306/2013 για τη διαχείριση κονδυλίων της ΚΑΠ, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επιστροφή κονδυλίων.
Την ίδια στιγμή, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ανακοίνωσε πως μέχρι το 2026, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα έχει καταργηθεί και οι αρμοδιότητές του θα μεταφερθούν στην ΑΑΔΕ. Το νέο μοντέλο προβλέπει μια ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα ελέγχου και πληρωμών υπό τον αυστηρό έλεγχο της φορολογικής αρχής, με στόχο να περιοριστεί η πελατειακή διαχείριση των ενισχύσεων και να γίνονται οι διαδικασίες με μεγαλύτερη διαφάνεια.
Η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ φέρνει στο φως χρόνιες παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης: την αδιαφάνεια, τον κομματισμό και την ατιμωρησία. Η κατάργηση του οργανισμού, οι δικαστικές έρευνες και η εμπλοκή της Ε.Ε. συνιστούν βήματα προς την κάθαρση, αλλά και προειδοποίηση. Εάν δεν συνοδευτούν από πραγματική πολιτική βούληση και αλλαγή νοοτροπίας, ο «επόμενος ΟΠΕΚΕΠΕ» ίσως ήδη βρίσκεται κάπου εντός του κρατικού μηχανισμού. Είναι ένα ακόμα σκάνδαλο που “σκάει” στα χέρια της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε ως αποτυχία την πολύκροτη υπόθεση, η οποία δεν συνάδει με αυτά που ο ίδιος έχει δηλώσει στο παρελθόν, ότι θέλει δηλαδή να ηγείται μιας κυβέρνησης της διαφάνειας και της αλήθειας, κάτι που μέχρι τώρα δεν έχει επαληθευτεί.
Καθημερινά, όλο και περισσότερα στοιχεία και συνομιλίες βγαίνουν στο φως, τα οποία κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη, πρωτίστως για τα εμπλεκόμενα άτομα και δευτερευόντως για τον λαό, ο οποίος με αγωνία και θυμό παρακολουθεί τις εξελίξεις διαμορφώνοντας την άποψή του ή ακόμα και για την ψήφο του. Τα σενάρια πρόωρων εκλογών πάντα υπάρχουν στο τραπέζι και εκεί ενδεχομένως να φανεί η δυσαρέσκεια του κόσμου σχετικά με τις πολιτικές της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
