Ένα βροχερό πρωινό του Οκτώβρη ξεκινήσαμε να συναντήσουμε τον ηθοποιό Παύλο Τάνη, ο οποίος συμμετέχει αυτή τη σεζόν στη παράσταση «Μαιευτήριο», του Θανάση Τριαρίδη σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή. Στις 18 Οκτωβρίου η παράσταση θα ξεκινήσει να ξεδιπλώνει τις πτυχές της στα σανίδια του Θεάτρου Τ, κι έτσι θελήσαμε να επικοινωνήσουμε με ένα κομμάτι της, τον Παύλο, για να μας μεταφέρει το κλίμα της δημιουργικής διαδικασίας, αλλά και τη δική του οπτική για τη θεματική του ιδιαίτερου αυτού έργου.
Φυσικά, δεν μπορέσαμε να νικήσουμε την περιέργειά μας και ως εκ τούτου περιπλανηθήκαμε και στους σταθμούς της ζωής του νεαρού ηθοποιού. Ο Παύλος Τάνης μας μιλάει με έντονη αισθαντικότητα για το επάγγελμα του ηθοποιού, για τη συνεργασία του με τον Στέλιο Βραχνή και μας προσφέρει λόγους που αξίζει να παρακολουθήσει κανείς το «Μαιευτήριο».
-Ας ξεκινήσουμε με λίγα πράγματα για εσένα. Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με το θέατρο;
–Μου άρεζε από παιδί το θέατρο και η μητέρα μου με είχε στείλει σε ένα θεατρικό εργαστήρι στο γυμνάσιο. Από μικρός δεν το έβλεπα σαν δουλειά αλλά σαν παιχνίδι. Όχι ότι ήξερα τι δουλειά ήθελα να κάνω: στην παιδική και εφηβική μου ηλικία δεν ήξερα τι μου γινόταν. Ήμουν σαν αμοιβάδα: Και τώρα έτσι είμαι, λίγο πιο αποφασισμένος. Το να είσαι αμοιβάδα είναι και λειτουργικό στο επάγγελμά μου…
Είχα περάσει διοίκηση επιχειρήσεων, πήγα έναν χρόνο, το προσπάθησα, όμως δεν μου άρεσε. Ήξερα πως δεν θέλω να είναι έτσι η ζωή μου. Έτσι όταν γύρισα στους δικούς μου και με ρώτησαν τι θα κάνω το είπα: θέατρο.
Οι γονείς μου αν και μεγάλωσαν σε τεχνοκρατικό περιβάλλον και έκαναν δουλειές γραφείου, είναι απίστευτα ανοιχτόμυαλοι και υποστηρικτικοί με εμένα και τις αδερφές μου. Έτσι, πήγα στην σχολή Βουτσινά για να σπουδάσω υποκριτική και έπειτα στην Αγγλία, την περίοδο του κορωνοϊού, για μεταπτυχιακό στο screen acting.
-Οι θεατρικές σπουδές ικανοποίησαν αυτό που έψαχνες στο θέατρο;
–Δεν ήξερα τι έψαχνα. Όταν πήγα στην σχολή είχα ξεχάσει να περπατάω, να πίνω νερό. Ήμουν μπερδεμένος με τον εαυτό μου.
–Τι σε ικανοποιούσε στην υποκριτική;
–Ο εγωισμός μου. Νομίζω για όλους τους ηθοποιούς: αν δεν το παραδεχτούν, ψεύδονται. Όταν ανεβαίνεις στην σκηνή είναι σαν να λες «κοίτα με»!
–Μπορεί να μην ήξερες τι έψαχνες, αλλά τελικά τι βρήκες;
-Βρήκα μέντορες. Στη δραματική σχολή, βρήκα ανθρώπους που ήθελα να τους ακούω, να τους ακολουθώ και να μαθαίνω απ’ αυτούς. Και αυτοί δεν ήταν μόνο δάσκαλοι αλλά και άλλοι μέσα στη σχολή. Το σώμα μου ήθελε να μάθει, να ανοιχτεί, ήταν κάτι που μου συνέβαινε ασυναίσθητα και το κατάλαβα πολύ αργότερα. Βρήκα επίσης το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο θέλω να υπάρχω, τους πυρήνες μου, που με κάνουν να πιστεύω ότι αξίζω.
-Το περιβάλλον άλλαξε τώρα που είσαι πλέον ηθοποιός;
–Κάθε επαγγελματική παράσταση είναι ένα νέο περιβάλλον. Είναι οι συνεργάτες και κυρίως ο σκηνοθέτης, δηλαδή ο μαέστρος της παράστασης. Αυτός δημιουργεί το κλίμα, μέσα από μια εσωτερική διαδικασία που επηρεάζει τον τρόπο συνεργασίας των ηθοποιών.
Επομένως ναι η σχολή είναι κάτι πιο φιλικό, ίσως πιο ρομαντικό, είσαι φοιτητής. Στην παράσταση είσαι επαγγελματίας.
–Με τον Στέλιο Βραχνή γνωριζόσουν;
–Με τον Στέλιο ήμασταν μαζί στη σχολή, στο ίδιο έτος! Αυτός ήταν στο πρωινό τμήμα, εγώ στο απογευματινό. Όταν γύρισα από την Αγγλία, ξανασυναντηθήκαμε μέσω του κοινού μας φίλου, του Πάνου Μητσόπουλου που είναι μουσικός. Ο Πάνος τελείωσε κι αυτός την σχολή Βουτσινά και έτυχε να συνεργάζεται με τον Στέλιο.
Βρεθήκαμε σε κοινή παρέα το 2022 και μου είπε ότι ψάχνει ηθοποιό για το «Γράμμα στον Πατέρα». Του είπε ο Πάνος να πάρει εμένα. Ο Στέλιος με κοιτάει από πάνω έως κάτω και μου λέει «να σε πάρω;». Με ήξερε από την σχολή και έμενε να δούμε αν θα ταιριάζαμε σε συνεργασία. Τελικά με δοκίμασε και μου εμπιστεύτηκε τον ρόλο.
–Η συνεργασία με τον Στέλιο τι σου έχει προσφέρει;
-Ο Στέλιος είναι στρατηγός. Το όραμα του με το «Θέατρο Πρόταση» το ξεκίνησε μόνος του, το έστησε, έκανε τα πάντα. Έτσι λειτουργεί και ως σκηνοθέτης. Ο τρόπος προσέγγισης του, μου έχει αφήσει πάρα πολλά.
Κατ’αρχάς μου δίδαξε πειθαρχία. Δεν την είχα. Είμαι ένας ευαίσθητος άνθρωπος: ο Στέλιος με έκανε τσολιά, εύζωνα! Για τέσσερεις μήνες χρησιμοποιήσαμε πολλές μεθόδους και επικεντρωθήκαμε στην μέθοδο του Τερζόπουλου. Είχαμε 2 ώρες training και 4 ώρες πρόβα.
Η πειθαρχία είναι απίστευτα σημαντική, φαίνεται πάνω στην σκηνή, μένει στο σώμα σου. Την έχω κρατήσει από τα πρώτα χρόνια συνεργασίας με τον Στέλιο.
«Μαιευτήριο», μια δυστοπική κωμωδία
–Πώς σου φαίνεται η μετάβαση από το «Γράμμα στον Πατέρα» του Κάφκα, στο «Μαιευτήριο» του Τριαρίδη;
–Όταν παίζεις έναν ρόλο και τελειώνεις με την παράσταση, ο ρόλος δεν φεύγει εύκολα από πάνω σου. Αυτό το μοντέλο ανθρώπου που υποδύεσαι σε ακολουθεί ασυναίσθητα στην καθημερινότητά σου. Βέβαια εμένα ο Κάφκα εμένα πιο πολύ τις νύχτες με χτυπούσε. Πλέον μετά από κάποιους μήνες, έχει ηρεμήσει μέσα μου. Ένιωσα μεγάλη ταύτιση με το κείμενο του Κάφκα, νομίζω όλοι μας.
Ωστόσο η μετάβαση ήταν εύκολη. Ακόμη κι αν πρώτη φορά συνεργάζομαι με τόσους ηθοποιούς, είμαστε 8 επί σκηνής. Για πρώτη φορά επίσης συνεργάζομαι με ηθοποιούς που δεν έχουν τελειώσει κάποια υποκριτική σχολή και αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Τον Στέλιο δεν τον ενδιαφέρει αν έχεις βγάλει σχολή, τον ενδιαφέρει ο άνθρωπος, σαν οντότητα.
Τώρα που πλησιάζουμε στην πρεμιέρα, συνειδητοποιώ ότι το μοντέλο που έφτιαξα στον Κάφκα, μοιάζει με το μοντέλο που έφτιαξα στο «Μαιευτήριο». Σαν κείμενα βέβαια δεν έχουν καμία σχέση ούτε ο τρόπος γραφής, ούτε το περιεχόμενο. Το «Γράμμα στον Πατέρα» δεν ήταν θεατρικό-ήταν ημερολόγιο. Αυτό αυτομάτως το κάνει περίπλοκο, να το πάρεις και να το κάνεις θεατρικό.
-Μπορείς να μας πεις την υπόθεση από το «Μαιευτήριο» με δικά σου λόγια;
–Έχουμε να κάνουμε με τέσσερα ανδρόγυνα σε ένα δυστοπικό περιβάλλον κάπου στο μέλλον, που είναι ένα μαιευτήριο. Περιμένουν να μπουν στην αίθουσα τοκετού. Υπάρχει εκεί ο «Προγραμματισμός», τον οποίο εγώ αντιλαμβάνομαι σαν το Big Brother.
Ο «Προγραμματισμός» λοιπόν σου λέει πότε θα γεννήσεις, τι θα γεννήσεις, τι δουλειά θα κάνει και πότε θα πεθάνει. Στα έχει όλα έτοιμα. Αν δεν σου αρέσει μπορείς να το σκοτώσεις, πατώντας «ακύρωση» και να σε ενημερώσουν πότε θα αποκτήσεις το επόμενο.
Μπορεί να ακούγεται ακραίο αλλά δεν είναι, αφού στην εποχή μας μπορείς να επιλέξεις μέχρι και το χρώμα ματιών του παιδιού σου. Η ευγονική αν και απαγορεύεται, είναι εφικτή. Δεν είναι μακριά, είναι εδώ.
Βασικό στοιχείο του έργου είναι τα 16 χρόνια και 3 μήνες. Δεν θα πω περισσότερα, θα μάθετε στην παράσταση.
–Πώς νιώθεις για τους ανθρώπους που περιμένουν στο «Μαιευτήριο»;
–Τους έχω στο μυαλό μου σαν τα πρόβατα που περιμένουν για την σφαγή: γι’αυτό και ο «Προγραμματισμός» θέλει να τους κρατήσει ήρεμους. Νιώθω μια οικουμενικότητα στο έργο: έχουμε να κάνουμε με Εβραίους πριν τον θάλαμο αερίων, με Παλαιστίνιους αυτή την στιγμή στο Ισραήλ. Έχει «προγραμματιστεί», καθοριστεί η ζωή η δική τους και των παιδιών τους.
Οι ίδιοι δεν έχουν επιλογή, παρά μόνο να μην κάνουν παιδιά: και τότε όμως θα απελευθερωθούν;
–Στο κείμενο αναφέρει ότι «για όλα τα παιδιά που γεννήθηκαν σήμερα έχει οριστεί το ίδιο ανομολόγητο μέλλον». Εσύ προσωπικά αισθάνεσαι μέρος του συστήματος που περιγράφεται;
–Είμαι αναπόφευκτα. Απλώς αισθάνομαι μια μεγάλη διαφορά επειδή είμαι άντρας. Η γυναίκα είναι που έχει έναν Γολγοθά λόγω του συστήματος. Εμάς σαν άντρες μας ευνοεί ή νομίζουμε ότι μας ευνοεί.
Πιστεύω ότι αν είναι να γίνει μια ουσιαστική επανάσταση, θα γίνει από γυναίκες και όχι από άντρες. Για τους άντρες αν και είναι καταπιεσμένοι μέσα στο σύστημα, ο φόβος τους για αλλαγή υπερισχύει των τραυμάτων τους. Λένε ότι «θα την αφήσω την αλυσίδα, γιατί ποιος ξέρει αν η απελευθέρωση θα με αφήσει σε καλύτερη θέση;».
-Βρήκες στο έργο κομμάτια του εαυτού σου;
–Ο χαρακτήρας μου είναι ένας άνθρωπος που ενώ δείχνει ήρεμος, μέσα του βράζει. Προσπαθεί να τους κρατήσει όλους ήρεμους γιατί αν δεν τα καταφέρει, θα εκραγεί και ο ίδιος. Εκεί βρήκα πολλά κοινά στοιχεία με μένα.
Γενικά το μοντέλο του χαρακτήρα μου είναι ταυτόχρονα εγώ, οι αντιδράσεις μου, μικρές πτυχές του εαυτού μου. Αυτό κάνει το θέατρο να είναι ακριβό, να έχει γούστο. Και γι’αυτό όταν μπαίνει κανείς στην θεατρική αίθουσα πρέπει να την σέβεται- σαν ένα είδος τελετουργίας.
-Τι προσδοκίες έχεις από την παράσταση;
– Έχω μεγάλες προσδοκίες, γιατί αυτό που έχει βγει μέσα από τις πρόβες είναι συνταρακτικό… Όλες οι παραστάσεις του Στέλιου είναι συνεχόμενες γροθιές στο στομάχι. Θέλει να το ξυπνήσει το ρημάδι το στομάχι, γιατί ασχολούμαστε συνεχώς μόνο με το κεφάλι. Στο θέατρο του Στέλιου, επίκεντρο είναι ο άνθρωπος σαν οντότητα, το πόσο σπουδαίος είναι και πόσο χαραμίζεται στον δυτικό πολιτισμό. Φυσική, χημεία, αστροφυσική, μαθηματικά όλα σπουδαία είναι, έχει προχωρήσει η ανθρωπότητα αλλά ως άνθρωποι έχουμε μόνο αυτά;
Είναι σαν ο πολιτισμός μας να έχει ως βάση μόνο το κεφάλι και να ξεχνιέται συχνά όλο το υπόλοιπο σώμα. Ο Στέλιος κάνει θέατρο των αισθήσεων: σου ξυπνάει πολλά πράγματα πέρα από την εγκεφαλικότητα. Γι’ αυτό στις παραστάσεις του κυριαρχεί ο ήχος. Θέλει ο θεατής να μπορεί να κλείσει τα μάτια του και να δει την παράσταση. Αυτό που θα δείτε είναι λίγο σαν να πηγαίνετε σε μια συναυλία και λίγο σαν να βλέπετε «Οικογενειακές Ιστορίες». Δεν μπορεί να περιγραφεί αυτό που ετοιμάζουμε. .
–Τελικά γιατί να έρθει κάποιος να δει το «Μαιευτήριο»;
–Η παράσταση θα σε κάνει να μηδενίσεις. Δεν θα το σκεφτείς, απλά θα το αισθανθείς: να αδειάζεις, να ξεκινάς ξανά από το τίποτα.
Δεν χρειάζεται να νιώσεις την καταπίεση του «Προγραμματισμού». Αυτήν θα την νιώσουμε εμείς στην σκηνή. Ο κάθε θεατής θα πάρει μαζί του μετά την παράσταση κάτι άλλο, κάτι πιο προσωπικό.
Συνέντευξη: Αφροδίτη Κεραμέως & Βασιλική Παρίση
*Το Dream On-Line είναι περήφανος χορηγός επικοινωνίας της παράστασης «ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ», που ανοίγει αυλαία την Παρασκευή 19 Οκτωβρίου στο Θέατρο Τ, Αλεξάνδρου Φλέμινγκ 16. Εισιτήρια εδώ.
