Το περιβαλλοντικό πρόβλημα διαιωνίζει την ανθρωπότητα εδώ και αρκετές δεκαετίες. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 έχουν αρχίσει οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής που αναμένεται να οδηγήσει τον πλανήτη σε μία κλιματική καταστροφή. Για τον λόγο αυτό γίνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σύνοδοι, σε διάφορα μέρη του πλανήτη, με σκοπό τον καθορισμό επιτεύξιμων στόχων για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους.
Η τελευταία σύνοδος θα διαρκέσει περίπου δύο εβδομάδες (6-18 Νοεμβρίου) και θα γίνει στο Σαρμ ελ Σέιχ, μία περιοχή της Αιγύπτου η οποία δεν αποτελεί και τον καταλληλότερο προορισμό για μία τέτοιου είδους σύνοδο, καθώς είναι ένα αρκετά γνωστό τουριστικό θέρετρο και αποτελεί ένα κομμάτι του προβλήματος. Πάντως, το θεμελιώδες πρόβλημα δεν έγκειται τόσο στην τοποθεσία του συνεδρίου COP27 αλλά στους “άπιαστους” στόχους που τίθενται από τα μέλη του αλλά και στις ίδιες τις ενέργειες των χωρών που το απαρτίζουν.
Ποιοι είναι οι στόχοι για τον περιορισμό και την εξαφάνιση της κλιματικής αλλαγής;
Ένας από τους πιο βασικούς στόχους που είχε τεθεί αφορά στον περιορισμό της αύξηση του μέσου όρου της θερμοκρασίας από τα επίπεδα που επικρατούσαν την περίοδο πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση. Ο στόχος αυτός είχε οριστεί στους 1,5°C, αλλά με τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί ως σήμερα, η αύξηση της θερμοκρασίας αναμένεται να φτάσει στους 2,8°C . Ακόμα και αν τηρηθούν όλες οι δεσμεύσεις των χωρών, ο αριθμός αυτός θα είναι πιο κοντά στους 2°C, που είναι παραπάνω από το επιθυμητό.
Με πιο απλά λόγια, για να επιτευχθεί το όριο της ανόδου της τάξης των 1,5°C θα πρέπει να μειωθούν όλες οι εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 45% ή κατά 30% αν τεθεί ως στόχος οι 2°C. Στη σύγχρονη ιστορία, η μεγαλύτερη μείωση που έχει παρατηρηθεί είναι της τάξης του 4,7%, κυρίως λόγω του λόκνταουν.
Ακόμα, ούτε η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει αντιμετωπιστεί καθώς σύμφωνα με έρευνες τα τελευταια οκτώ καλοκαίρια είναι τα θερμότερα που έχουν παρατηρηθεί από τότε που συλλέγονται στοιχεία. Άμεσο απότοκο της υπερθέρμανσης είναι και η αύξηση της στάθμης των θαλασσών, η οποία έχει διπλασιαστεί σε σχέση με το 1993.
Βασική συνέπεια αυτής της αλλαγής είναι οι καταστροφές που έχουν προκληθεί σε διάφορα σημεία του κόσμου. Υπολογίζεται ότι έχουν επηρεαστεί άμεσα πάνω από μισό εκατομμύριο πολίτες, ενώ το συνολικό κόστος των επισκευών ξεπερνάει τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ποιοι φέρουν την μεγαλύτερη ευθύνη για την κλιματική αλλαγή;
Σύμφωνα με μελέτες η μειοψηφία του πληθυσμού είναι εκείνη που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την κατάσταση που επικρατεί. Το 2021, το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού ήταν υπεύθυνο για το 15% των συνολικών εκπομπών. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι οι επενδύσεις των 125 πιο πλούσιων ανθρώπων εκπέμπουν εκατομμύρια φορές παραπάνω από τις μέσες εκπομπές του 90% του πληθυσμού.
Πρόβλημα εντοπίζεται και στην κατανομή της οικονομικής συνεισφοράς των κρατών για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Το 2009 οι αναπτυγμένες χώρες συμφώνησαν να συνεισφέρουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2020 για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Όμως, παρατηρείται, για παράδειγμα, ότι οι ΗΠΑ έχουν προσφέρει σημαντικά λιγότερα για τις εκπομπές που τους αναλογούν σε σχέση με άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία.
Οι ανεπτυγμένες χώρες, στον βωμό του κέρδους, τείνουν να αγνοούν τις προτρέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας σχετικά με τις μηδενικές εκπομπές αερίων μέχρι το 2050. Μερικές από τις ενέργειες των κυβερνήσεων που ωθούν σε περαιτέρω βλάβη του περιβάλλοντος είναι:
- παραχωρούν άδειες για νέες εξορύξεις,
- κατασκευάζουν τερματικά για υγροποιημένο φυσικό αέριο,
- αναζητούν καινούριες συμφωνίες για την εξόρυξη φυσικού αερίου,
- αναγγέλλουν το άνοιγμα νέων εργοστασίων που θα χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη των γαιάνθρακα (Κίνα) και
- επανενεργοποιούν μονάδες γαιανθράκων και λιγνίτη (Ευρώπη)
Μπορεί τα πράγματα να μην βαδίζουν με τον προσδοκώμενο τρόπο, αλλά υπάρχει ακόμα η δυνατότητα αλλαγής προς έναν κόσμο καλύτερο από αυτόν στον οποίο ζούμε σήμερα. Είναι σημαντικό να ενώσουν τους πόρους τους οι ανεπτυγμένες χώρες που, όμως, δεν έχουν καμία τέτοια πρόθεση. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο η COP27 έχει αποτύχει πριν καν αρχίσουν οι διασκέψεις. Μόνο εάν αποφασίσουν τα πιο ισχυρά κράτη να συσπειρωθούν ώστε να δώσουν μία λύση σε αυτό το φαινόμενο που δεκαετίες τώρα ταλανίζει την ανθρώπινη ύπαρξη, μόνο τότε θα υπάρχουν ρεαλιστικές πιθανότητες επιτυχίας για αυτό το δύσκολο εγχείρημα.
