Αναρωτιόμαστε συχνά γιατί χρειάζεται να υπάρχουν κρατικά μυστικά. Φαντάζομαι όλοι μας μπορούμε να δώσουμε μία απάντηση που να στηρίζεται σε ένα κάπως λογικό επιχείρημα. Όπως και όλοι μπορούμε να φανταστούμε ότι η απόκρυψη πληροφοριών έχει επίσης λογικά όρια. Ο ίδιος κανόνας που ισχύει για τους πολίτες δεν φαίνεται να ισχύει για τις κυβερνήσεις, άλλοτε δικαιολογημένα, άλλοτε μάλλον όχι. Στη τελευταία περίπτωση, φαίνεται και ο λόγος ύπαρξης των whistleblowers, ένας από τους οποίους είναι και ο Τζούλιαν Ασάνζ.
Τι συμβαίνει σήμερα
Πλέον, μετά από πέντε χρόνια στη φυλακή, ο Τζούλιαν Ασάνζ είναι ελεύθερος αφού ομολόγησε την ενοχή του για μία μόνο κατηγορία κακουργήματος στις ΗΠΑ: αυτή της παραβίασης του αμερικανικού νόμου περί κατασκοπείας. Το πώς έφτασε να είναι στη φυλακή αυτό το παιδί θαύμα-χάκερ λίγο πολύ θα πρέπει να έχει περάσει από τα αυτιά σας.
Με λίγα λόγια, μέσα από τη ιστοσελίδα Wikileaks που δημιουργεί το 2006, στην οποία αναρτάται απόρρητο υλικό από δραστηριότητες διαφόρων υπηρεσιών κυρίως των ΗΠΑ, το οποίο προμηθεύεται η ιστοσελίδα από ανώνυμους ακόμα και για την ίδια πληροφοριοδότες. H σελίδα αυτή σοκάρει τη διεθνή κοινότητα λίγα χρόνια αργότερα το 2010.
Αυτό συνέβη μέσω της διαρροής αρχείων μεταξύ των οποίων ήταν ένα βίντεο από την επίθεση με ελικόπτερο Απάτσι από τις αμερικανικές δυνάμεις στη Βαγδάτη το 2007, από την οποία σκοτώθηκαν 11 άτομα μεταξύ των οποίων δύο δημοσιογράφοι του Reuters. Μετά από αυτό λίγο ή πολύ, όλοι κατάλαβαν τον ρόλο που παίζει στο παιχνίδι αυτό ο Ασάνζ και όλως τυχαίως βρίσκεται να κατηγορείται με δύο διαφορετικές κατηγορίες σεξουαλικής παρενόχλησης στη Σουηδία.
Τα επόμενα χρόνια υπό τον φόβο της σύλληψης και έκδοσής του στις ΗΠΑ, όπου ας υπενθυμίσουμε ότι σε ορισμένες πολιτείες εξακολουθεί να ισχύει ως δυνητική ποινή η θανατική ποινή, σκαρφίζεται ένα σωρό αδιανόητα πράγματα ενώ στο μεταξύ η λειτουργία του wikileaks εξακολουθεί να ενοχλεί τους διεθνείς παίκτες.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι ο Τζούλιαν Ασάνζ είχε τον ρόλο του δημοσιογράφου στη σελίδα των Wikileaks και όχι του χάκερ, δηλαδή δεν ευθύνονταν ως αυτόχειρας για τη διάρρηξη σε μυστικά συστήματα και την υποκλοπή πληροφοριών, αλλά διέδιδε απλώς τις ήδη έτοιμες πληροφορίες, όπως θα έλεγε κανείς ότι κάνει, πολύ απλοϊκά, κάθε δημοσιογράφος. Έτσι, δύσκολα μπορούσε κάποιος να τον κατηγορήσει ως παραβάτη του νόμου.
Τι έφερε στο προσκήνιο αυτός ο Whistleblower
Αν επισκεφθεί κάποιος τη σελίδα του Wikileaks θα λάβει γνώση περί τίνος πρόκειται και σε τι συνέβαλε ο πρωταγωνιστής μας. Ωστόσο, από όλες τις αποκαλύψεις θα εστιάσουμε εμείς σε δύο υποθέσεις, κυρίως για δύο λόγους: πρώτον για να δείξουμε πόσο εξευτελιστικές υπήρξαν για τις ΗΠΑ αυτές οι αποκαλύψεις δεδομένου ότι έγιναν και από ανθρώπους που κανείς δεν ήξερε και δεύτερον πόσα λίγα ξέρουμε για αυτούς που κατευθύνουν τις ζωές μας.
Αξιοσημείωτη είναι η υπόθεση ονόματι Vault7. Πρόκειται για μία σειρά διαρροών από έγγραφα της CIA που λαμβάνει χώρα το 2017 και αποκαλύπτει τεχνικές Hacking και εργαλεία της υπηρεσίας. Οι διαρροές αυτές έδειξαν ότι η CIA έχει βρει τους τρόπους να παρακολουθεί μέσω προϊόντων αμερικανικών ή ευρωπαϊκών εταιριών όπως τα iphone της Apple ή τα android της Google, όποιον στόχο επιθυμεί.
Επίσης, είχε αναπτύξει τεχνικές με τις οποίες μετέτρεπε ηλεκτρονικές συσκευές όπως οι έξυπνες τηλεοράσεις σε μικρόφωνα, ενώ φαίνεται ότι είχε αναπτύξει την τεχνολογία να επιτρέπει το τηλεχειρισμό οχημάτων σε φορτηγά και αυτοκίνητα, γεγονός που μπορούσε να αποβεί θανατηφόρο για τον εκάστοτε οδηγό.
Όπως αντιλαμβάνεστε, μία τέτοια αποκάλυψη, δηλαδή το γεγονός ότι οι κατεξοχήν υπηρεσίες hacking του κόσμου, χακαρίστηκαν οι ίδιες, είναι κάπως ειρωνικό ή μάλλον εξευτελιστικό. Αν ανατρέξετε σε δημοσιεύματα της εποχής, θα δείτε ότι ο τότε διευθυντής της CIA, Μάικ Πομπέο, ήταν τόσο «χαρούμενος» με την εξέλιξη που ανακήρυξε την ιστοσελίδα των wikileaks σε «εχθρική υπηρεσία πληροφοριών».
Μία άλλη αξιοσημείωτη υπόθεση, που ήταν αυτή που έκανε πασίγνωστο το Wikileaks, είναι οι δημοσιεύσεις του σχετικά με έγγραφα για τον πόλεμο των ΗΠΑ στο Ιράκ. Μερικές από τις πληροφορίες των εγγράφων περιλάμβαναν χιλιάδες θανάτους αμάχων, βασανιστήρια, βιασμούς και γενικότερα φρικτά εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν τα αμερικανικά στρατόπεδα.
Το πιο χαρακτηριστικό είναι μάλλον το βίντεο με τίτλο «Collateral Murder», στο οποίο αποτυπώνεται η στιγμή όπου Αμερικάνοι λανθασμένα αντιλαμβάνονται τις τσάντες δύο αντρών ως όπλα, τους θεωρούν απειλή, στοχεύουν και τα υπόλοιπα είναι παρελθόν. Βέβαια, αυτοί οι άντρες όπως αποδείχθηκε αργότερα ήταν δημοσιογράφοι με απλές τσάντες στους ώμους, γεγονός που οι στρατιωτικές υπηρεσίες θα μπορούσαν μάλλον να ελέγξουν εγκαίρως ή να αντιληφθούν. Αλλά λάθη γίνονται ή και όχι;
Τα συμπεράσματα δικά σας:
Γιατί η αποφυλάκιση δεν πρέπει να μας εφησυχάζει
Ο Τζούλιαν Ασάνζ για κάποιους υπήρξε ο απόλυτος ήρωας, που υπηρετούσε την αλήθεια για πολλά χρόνια υπομένοντας το μαρτύριο. Για άλλους υπήρξε απρόσεκτος, αφού δεν ήταν λίγες οι φορές που από τις διαρροές της σελίδας έθετε σε κίνδυνο πρόσωπα που ίσως σχετίζονταν με τις υποθέσεις, αλλά ίσως και όχι.
Η διχογνωμία γύρω από το πρόσωπό του επικεντρώθηκε στο κατά πόσο δικαιολογείται η κατοχή εμπιστευτικών εγγράφων που αφορούν την εξωτερική πολιτική, την εθνική άμυνα και τη δημόσια ασφάλεια. Η απάντηση εκ πρώτης όψεως φαίνεται θετική αφού ο διεθνής ανταγωνισμός δεν επιτρέπει κάτι άλλο.
Ωστόσο, ίσως το πραγματικό ερώτημα δεν θα έπρεπε να είναι αυτό, αλλά το ποια έγγραφα θεωρούνται ότι εξυπηρετούν πράγματι την εξωτερική πολιτική, την εθνική άμυνα και τη δημόσια ασφάλεια. Άλλωστε, έννοιες όπως η δημόσια ασφάλεια δεν είναι παρά γενικές έννοιες, ο ορισμός των οποίων πρέπει να οριοθετείται αυστηρά με βάση όχι μόνο τα συμφέροντα της εκάστοτε κυβέρνησης, αλλά και κάποιες αντικειμενικές αρχές, θεμελιώδεις όπως π.χ. ο σεβασμός στην αξία του ανθρώπου, το δικαίωμα πρόσβασης στην πληροφορία ή το δικαίωμα της χρηστής διακυβέρνησης.
Ας πούμε σε σύγκριση με τα δύο παραδείγματα που αναφέραμε παραπάνω, οι τεχνικές hacking είναι όντως ένα χρήσιμο εργαλείο για να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα των ΗΠΑ, αλλά πόσο θεμιτό είναι το συμφέρον να παρακολουθείται κάθε κινητό τηλέφωνο οποιουδήποτε πολίτη χωρίς αυτός να το γνωρίζει; Τι γίνεται αν βγήκαν όλα τα προσωπικά δεδομένα του στη φόρα, ενώ δεν είχε καμία σχέση με την υπόθεση; Αίρεται το άδικο και ανακηρύσσεται ως ήρωας επειδή βοήθησε στη διαλεύκανση της υπόθεσης;
Ή από την άλλη πόσο εξυπηρετεί την εθνική άμυνα, η επίθεση κατά πληθυσμών αδιακρίτως ιδιότητας; Ή μήπως απειλείται η δημόσια ασφάλεια των ΗΠΑ από το περπάτημα δύο δημοσιογράφων στο Ιράκ; Άραγε, το δικαίωμα της δημόσιας ασφάλειας δεν τυγχάνει εφαρμογής σε άλλες χώρες ή μόνο οι διεθνείς παίκτες έχουν αυτό το προνόμιο.
Ναι απελευθερώθηκε ο Τζούλιαν Ασάνζ, αλλά αφού υποχρεώθηκε να δηλώσει ένοχος για ένα έγκλημα που ακόμα και σήμερα κανείς με βεβαιότητα δεν μπορεί να πει ότι διέπραξε. Πλέον, το 2024, μετά και από τόσα άλλα σκάνδαλα που ανακύπτουν, όλοι κατανοούμε την αξία των πράξεων του, είτε υπήρξε καλός στους χειρισμούς του, είτε όχι. Η ουσία είναι μία: εσύ ακόμα πιστεύεις ότι οι εξουσιάζοντες δεν λερώνουν τα χέρια τους στην πορεία;
