31 Οκτωβρίου 2021
Από σήμερα και για τις επόμενες 12 ημέρες, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι κρίνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό το άμεσο μέλλον του πλανήτη. Είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία να αντισταθμίσουμε τις βλαβερές συνέπειες που έχει επιφέρει η ανθρώπινη δραστηριότητα με τολμηρές κινήσεις που μέσα στις επόμενες δεκαετίες θα οδηγήσουν σε μία εύθραυστη μεν, ισορροπία δε για το καλό όλων μας.
«Στη Γλασκώβη, αδελφές μου, στη Γλασκώβη», σε παράφραση του Τσέχωφ, συγκεντρώνονται τα βλέμματα της διεθνούς σκηνής, εκεί όπου σήμερα ξεκινά η Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα (COP26) υπό την ομπρέλα του ΟΗΕ, με σκοπό όχι μόνο να επιβεβαιώσει τις ρητές δεσμεύσεις της Συνθήκης των Παρισίων, το 2016, αλλά και να θέσει νέους και πιο φιλόδοξους στόχους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Με την ολοκλήρωση της Συνόδου των G20 στη Ρώμη, όπου παρεμπιπτόντως θεσπίστηκε για πρώτη φορά ο παγκόσμιος ελάχιστος φόρος της τάξεως του 15% για τις πολυεθνικές, οι παγκόσμιοι ηγέτες θα μεταβούν στη σκωτσέζικη πόλη, ευελπιστώντας σε μία κοινή συναινέσει παγκόσμια πολιτική για τη διάσωση του οικουμενικού μας σπιτιού.
Είναι πιθανό να δούμε λευκό καπνό;
«Time will tell», ή σε μια πιο ελεύθερη μετάφραση «ζήσε Μάη μου» είναι ίσως η πιο ταιριαστή απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Καλές προθέσεις υπάρχουν, η βούληση ωστόσο για ευθεία σύγκρουση με τους παγκόσμιους ρυπαντές και τα πανίσχυρα lobby που τους περιβάλλουν, άραγε υπάρχει;
Για αρχή, ο αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος είχε κηρύξει ανένδοτο αγώνα κατά του προκατόχου του για το ζήτημα της κλιματικής κρίσης, είναι διατεθειμένος να βάλει φρένο στις ορέξεις της ExxonMobil και της Chevron και να τις υποχρεώσει αμφότερες σε μία πιο πράσινη μετάβαση, μακριά από τα ορυκτά καύσιμα;
Ομοίως, ο Εμμανουέλ Μακρόν, υπέρμαχος κι ο ίδιος της συλλογικής δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής, είναι αποφασισμένος να τρίξει τα δόντια στην TOTAL ή ο Μπόρις Τζόνσον στη BP; Η συζήτηση χάνει το νόημά της αν προσθέσουμε την Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν, την Ινδία και τη Σαουδική Αραβία, οι καύσεις των οποίων ευθύνονται για το 1/3 των παγκόσμιων ρύπων σε διοξείδιο του άνθρακα.
Είναι εύλογο να ανατρέξουμε στον ερευνητικό πίνακα της CDP, ο οποίος δημοσιεύτηκε στον Guardian, το 2017 και αναφέρει ότι μονάχα 100 εταιρείες επεξεργασίας ορυκτών καυσίμων ευθύνονται για το 71% των αερίων του άνθρακα παγκοσμίως.
Ο στόχος για τη διατήρηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αισθητά κάτω από τους 2οC και όσο γίνεται κοντύτερα στον 1,5ο C, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, μέχρι το τέλος του αιώνα, μπορεί να φαίνεται μακροπρόθεσμος, ωστόσο η τρέχουσα δεκαετία είναι η πλέον κρίσιμη, ούτως ώστε να τεθούν οι βάσεις για έναν κλιματικά ουδέτερο πλανήτη τις επόμενες δεκαετίες.
Γι’ αυτό λοιπόν, η λατινογενής φράση «res non verba» αποκτά έναν χαρακτήρα, πιο επιτακτικό από ποτέ, αναφορικά με τις εργασίες της φετινής Διάσκεψης της Γλασκώβης.
Σημάδια συγκρατημένης αισιοδοξίας
Ήδη, η ΕΕ έχει παρουσιάσει ένα φιλόδοξο πλάνο για μηδενικές εκπομπές, μέχρι το 2050, όπως επίσης και οι ΗΠΑ, οι οποίες μετά την κλιματική τρικυμία που προκάλεσε το πέρασμα του τυφώνα Τραμπ, επανήλθαν στον πλέον συνετό τρόπο προσέγγισης του ζητήματος.
O κορυφαίος ρυπαντής του κόσμου, η Κίνα, έχει δεσμευτεί επίσης για οριστική απεξάρτησή της από τον άνθρακα, το αργότερο μέχρι το 2060.
Eπιπλέον, η Ρωσία, παρά την απουσία του Πούτιν από τη Διάσκεψη (θα δώσει διαδικτυακό «παρών»), φέρεται να έχει αντιληφθεί τους κινδύνους που προκύπτουν, λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μετά τις διαδοχικές καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών στη Σιβηρία και τα υπέρογκα κόστη που αυτές δημιουργούν.
Η σταδιακή εγκατάλειψη του πετρελαίου και του άνθρακα προς τέρψη του φυσικού αερίου δεν μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του τελευταίου, αλλά αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, μέχρις ότου, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας κυριαρχήσουν, έναντι των συμβατικών καυσίμων.
Οι ΑΠΕ είναι με άλλα λόγια μονόδρομος, εφόσον θέλουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τον πλανήτη. Οι παγκόσμιοι ηγέτες είναι υποχρεωμένοι να επιβάλλουν στους μεγάλους παίκτες της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας την υιοθέτηση της λεγόμενης πράσινης ατζέντας, βασισμένης στις επενδύσεις στην αιολική και την ηλιακή ενέργεια, τα βιοκαύσιμα, τα υδροηλεκτρικά έργα κτλ.
Η παγκόσμια ενεργειακή κρίση που έχει προκύψει ως απότοκο της πανδημίας και του παγκόσμιου πληθωρισμού, αλλά και η κατακόρυφη αύξηση των τιμών σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο δεν θα πρέπει να προκαλέσει φρενίτιδα για επιστροφή στις παραδοσιακές μεθόδους, αλλά να σηματοδοτήσει το έναυσμα για την οριστική απεμπλοκή μας από τα ορυκτά καύσιμα.
Ενωμένοι στον αγώνα που μας αφορά όλους
Η άφιξη της Γκρέτα Τούνμπεργκ στη Γλασκώβη προκάλεσε ντελίριο ενθουσιασμού σε χιλιάδες περιβαλλοντικούς ακτιβιστές που έχουν συρρεύσει στην πόλη για να ασκήσουν με τον τρόπο τους πίεση στους έχοντες το γενικό πρόσταγμα.
Ας είναι η 18χρονη σουηδή, το κορίτσι-σύμβολο που στο πρόσωπό της θα αντανακλάται η υποχρέωση των πρεσβύτερων να αφήσουν έναν πλανήτη βιώσιμο για τις επόμενες γενιές.
Αν δεν δράσουμε τώρα ως ανθρωπότητα, σε πολύ λίγα χρόνια, αυτά που τώρα θεωρούμε ακραία καιρικά φαινόμενα (παρατεταμένοι καύσωνες-πυρκαγιές, αδιάκοπες βροχοπτώσεις-πλημμύρες) θα είναι μία θλιβερή –απίθανα αναστρέψιμη- πραγματικότητα, τα πρώτα δείγματα της οποίας ήδη κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Θα τον ακούσουμε;
