Έχοντας εισέλθει επίσημα στην προεκλογική περίοδο των Ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου, το DREAM ON-line επιχειρεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των πολιτικών προσώπων και της νέας γενιάς. Αυτήν την εβδομάδα, φιλοξενούμε στη στήλη τον καθηγητή κ. Γρηγόρη Ζαρωτιάδη, υποψήφιο Ευρωβουλευτή με το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής!
Έχοντας υπηρετήσει το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο για περισσότερα από 20 χρόνια, ο κ. Ζαρωτιάδης ανταποκρίθηκε άμεσα στο κάλεσμά μας και μίλησε για το πώς πήρε την απόφαση να κατέβει στη μάχη του σταυρού σε μία κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση για ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Διευκρίνισε ότι εφόσον εκλεγεί, δεν πρόκειται να περιοριστεί αποκλειστικά στον τομέα της εκπαίδευσης, αλλά θα συνδράμει με τις γνώσεις και την εμπειρία που διαθέτει σε μία σειρά από κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν και προβληματίζουν το κοινό ευρωπαϊκό μας σπίτι.
Πάντα ενεργός πολιτικά, ο κ. Ζαρωτιάδης διετέλεσε Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, ενώ πλέον αποτελεί μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του ιδρύματος. Είναι επίσης Πρόεδρος της Ένωσης Οικονομικών Πανεπιστημίων Νότιας Ανατολικής Ευρώπης και Παρευξείνιων Χωρών (ASECU).
Τον ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο του.
– Κ. Ζαρωτιάδη, τι ήταν αυτό που σας ώθησε στο να αφήσετε για κάποιο χρονικό διάστημα τα πανεπιστημιακά έδρανα και να διεκδικήσετε μια θέση σε εκείνα της Ευρωβουλής, με το ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη;
– Μια αίσθηση ανταπόδοσης προς την ελληνική κοινωνία η οποία στάθηκε αρκετά γενναιόδωρη απέναντί μου. Όπως φυσικά, και σε πολλούς άλλους πολίτες της, αλλά σε μένα θεωρώ ότι ρόλο έπαιξε και μια αίσθηση χρέους για το μέλλον της χώρας. Ίσως λόγω και της επαγγελματικής μου ενασχόλησης με τις νεότερες γενιές. Πάντα ήθελα να υπηρετήσω κάποιες ιδέες και σκέψεις στο πλαίσιο των εθνικών ή ευρωπαϊκών ιδεολογικοπολιτικών διεργασιών και συγκρούσεων από πιο “κεντρική” θέση. Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑ.ΣΟ.Κ.) συνεχίζει να διαθέτει εκείνο το πολιτικό και συμβολικό εκτόπισμα, που θεωρώ κρίσιμο για το μέλλον της χώρας. Για αυτό βρίσκομαι στο ψηφοδέλτιό του.
“Δεν θα πάω στις Βρυξέλλες ως συνδικαλιστικός εκπρόσωπος των πανεπιστημιακών”
– Θεωρείτε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να διεκδικήσει περισσότερους κοινοτικούς πόρους για την ενίσχυση της δημόσιας παιδείας; Αν εκλεγείτε, θα είναι ένας από τους στόχους σας;
– Η σύμπλευση της ελληνικής εκπαίδευσης με τις σύγχρονες επιστημονικές και ερευνητικές εξελίξεις ήταν, είναι και θα είναι το μεγάλο ζητούμενο για τα ανώτατα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Πρόκειται για μια διαχρονική προσπάθεια του ελληνισμού που, δυστυχώς, δεν έχει τελεσφορήσει ακόμη. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο παρέχει πάρα πολλές δυνατότητες για να επιτευχθεί αυτός ο διαχρονικός στόχος, αλλά, όπως και στο παρελθόν, η μεγαλύτερη ευθύνη αναλογεί σε εμάς. Γνωρίζω τα προβλήματα της ανώτατης εκπαίδευσης, έχω τοποθετηθεί δημοσίως για πολλά από αυτά, το ίδιο θα κάνω και με την ιδιότητα του ευρωβουλευτή, εάν οι συμπολίτες μου, γυναίκες και άνδρες, με τιμήσουν με την ψήφο τους. Ωστόσο, δεν θα επικεντρώσω τις δράσεις μου μόνο σε αυτόν τον τομέα. Δεν θα πάω στις Βρυξέλλες ως “συνδικαλιστικός” εκπρόσωπος των πανεπιστημιακών της χώρας, αλλά όλης της ελληνικής κοινωνίας. Και σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούν οι δράσεις και παρεμβάσεις μου.
– Ένα ζήτημα που απασχόλησε την ελληνική κοινή γνώμη, είναι αυτό που αφορά στο νομοσχέδιο για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που ακούστηκαν, είναι ότι στην Ευρώπη τα μη κρατικά πανεπιστήμια είναι μια πραγματικότητα χρόνων. Ποια είναι η δική σας θέση για το θέμα και τη δημόσια παιδεία στην Ελλάδα;
– Έχω διατυπώσει επανειλημμένα δημοσίως τις θέσεις μου ως ακαδημαϊκός δάσκαλος για τα ζητήματα των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αυτές οι δήθεν συγκρίσεις με κάποιες ευρωπαϊκές χώρες είναι εκ του πονηρού. Διότι οι συνθήκες στη χώρα μας είναι εντελώς διαφορετικές. Πέραν τούτου δεν βλέπω σε καμία ευρωπαϊκή χώρα να ανθούν τα μη-κρατικά πανεπιστήμια, εκτός ίσως από κάποιες εξαιρέσεις. Θα πρέπει να ασχοληθούμε με τα πιο απλά πράγματα που αφορούν την ανώτατη εκπαίδευση, όπως π.χ. η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωσή της. Ή με την έλλειψη σχολών ανώτατης τεχνικής εκπαίδευσης. Αυτές οι δήθεν μαγικές λύσεις μέσω της ανταγωνιστικότητας βασίζονται περισσότερο σε νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες άσχετων ατόμων που δεν έχουν καμία σχέση με την εκπαίδευση και τον ρόλο της στην ελληνική κοινωνία.
“Ήμουν από τους πρώτους που αντέδρασαν δημοσίως στην πανεπιστημιακή αστυνομία του καθεστώτος Μητσοτάκη”
– Ως τέως Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, θα θέλαμε τη γνώμη σας για τα πολυτάραχα επεισόδια που συμβαίνουν κατά καιρούς στον χώρο Πανεπιστημίου, μεταξύ φοιτητών και αστυνομίας και έχουν ως άμεση συνέπεια αφενός τις καταλήψεις, που για πολλούς στέκονται ανάχωμα στις εκπαιδευτικές διαδικασίες, αφετέρου συλλήψεις, προσαγωγές και τη διαμόρφωση ενός τοπίου που μοιάζει με εμπόλεμη ζώνη.
– Η Κοσμητεία ήταν μια σημαντική εμπειρία για μένα, τώρα συνεχίζω ως μέλος της διοίκησης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου να συμμετέχω σε μια υψηλότερη θέση ευθύνης στα διοικητικά του ιδρύματος. Κατά πρώτον θα πρέπει να πούμε ότι τα “πολυτάραχα επεισόδια” που αναφέρετε υπάρχουν, κυρίως, στις οθόνες των τηλεοράσεων, και σε κάποια έκταση σε ιδρύματα των Αθηνών. Τα ελληνικά πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα παρουσιάζουν διαφορετική εικόνα, οπότε θα πρέπει να αναζητήσουμε εξηγήσεις για κάποια φαινόμενα στην Αθήνα, σε άλλους λόγους και όχι στον θεσμικό τρόπο λειτουργίας των πανεπιστημίων.
Να σας υπενθυμίσω ότι ήμουν από τους πρώτους, από τον χώρο της πανεπιστημιακής κοινότητας με θέση διοικητικής ευθύνης, που αντέδρασαν δημοσίως στην περίφημη πανεπιστημιακή αστυνομία του καθεστώτος Μητσοτάκη. Οι εξελίξεις, μάλλον, δικαίωσαν τις αντιρρήσεις μου. Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση αναδιπλώθηκε φανερώνοντας την προχειρότητά της και την άγνοια της σε παρόμοια ζητήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις πιο φρόνιμο είναι να ακολουθεί κανείς την οδό του δημοκρατικού διαλόγου με τους ενδιαφερόμενους. Εκτός εάν υπήρχαν άλλες σκοπιμότητες σε αυτή την άστοχη πρωτοβουλία.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
– Είστε ένας άνθρωπος με μακρά ακαδημαϊκή πορεία στον τομέα της Οικονομικής Πολιτικής και των Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων. Σε περίπτωση εκλογής σας, θα εστιάσετε τις προτεραιότητές σας στον κλάδο της Οικονομίας; Αν ναι, ποιες οι προτάσεις που θα εισαγάγατε με όρους πληθωρισμού και αισχροκέρδειας, φαινόμενα που, μεταξύ άλλων χωρών, βλέπουμε να ταλανίζουν και την Ελλάδα, τη 2η πλέον πιο αδύναμη αγοραστική οικονομία στην Ευρώπη;
– Η θητεία στην Ευρωβουλή διαρκεί κάποια έτη, οπότε ελπίζω να μην έχουμε φαινόμενα “πληθωρισμού της απληστίας” στη χώρα μας έως τότε. Δεν θα αντέξουν τα αδύναμα λαϊκά στρώματα για τόσο χρονικό διάστημα. Όπως τονίζω διαρκώς, εδώ και χρόνια, παρόμοια φαινόμενα μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω ελέγχου των τιμών. Τόσο απλά είναι τα πράγματα. Όλα τα άλλα είναι κυβερνητικές προχειρότητες και, τελευταία, προεκλογικά πυροτεχνήματα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι υπόλογη για τον “πληθωρισμό της απληστίας” που ρήμαξε το εισόδημα των μισθωτών και των συνταξιούχων και αύξησε ακόμη περισσότερο τα κέρδη των ολιγοπωλίων. Πολύ όψιμα και προεκλογικά θυμήθηκε ο κ. Μητσοτάκης την κερδοσκοπία των ολιγοπωλίων. Και προσέτρεξε στη “φίλη” του, κ. Φον ντερ Λάιεν.
– Την περίοδο των εκλογών, ένα σημαντικό μέρος των φοιτητών και γενικότερα των νέων, μπορεί να βρίσκονται μακριά από τον τόπο κατοικίας τους. Μέσω της επιστολικής ψήφου έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στις εκλογές. Ποια είναι η γνώμη για τη θεσμοθέτησή της; Μπορεί να συνδράμει στη μείωση της αποχής;
– Η αποχή οφείλεται σε διάφορους λόγους, όχι μόνο στην απόσταση από την κατοικία των νέων ψηφοφόρων. Δεν νομίζω ότι η επιστολική ψήφος θα συμβάλλει στη μείωση της αποχής. Το πολιτικό σύστημα θα πρέπει να αναζωογονήσει το ενδιαφέρον των πολιτών για την πολιτική. Ιδίως των νέων ανθρώπων. Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε ότι η Ελλάδα είναι μια γερασμένη χώρα, οπότε η αποχή οφείλεται σε μεγάλο μέρος και σε εκείνο το μέρος του πληθυσμού, που δεν μπορεί, πλέον, να συμμετέχει στις πολιτικές διεργασίες. Σε κάθε περίπτωση τα κόμματα θα πρέπει να ασχοληθούν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον με το φαινόμενο της πολιτικής αποστράτευσης και της αποχής από τις εκλογές.
“Οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας αποτέλεσαν διαχρονικά τους βασικούς αντιπάλους της Ακροδεξιάς”
– Θεωρείτε ότι η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία μπορεί να επιτύχει μια νίκη απέναντι στο ΕΛΚ, αλλά παράλληλα να σταθεί και εμπόδιο στις αναδυόμενες δυνάμεις της Ακροδεξιάς;
– Δεν μπορώ να προδικάσω το εκλογικό αποτέλεσμα σε όλη την Ένωση. Από χώρα σε χώρα υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Δεν διαθέτουμε μια ενιαία ευρωπαϊκή δημοσιότητα για να έχουμε κάποια εποπτεία των πολιτικών διεργασιών, οπότε κάθε πρόβλεψη θα είναι παρακινδυνευμένη. Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και της δημοκρατικής Αριστεράς αποτέλεσαν διαχρονικά τους βασικούς αντιπάλους της Ακροδεξιάς. Να υπενθυμίσω εδώ την άστοχη από κάθε άποψη αντίληψη των κομμουνιστικών κομμάτων στον Μεσοπόλεμο περί “σοσιαλφασιστών” και τη διάσπαση των αντιφασιστικών εργατικών λαϊκών στρωμάτων. Ο δικός μου αγώνας, το επαναλαμβάνω σε κάθε προεκλογική ομιλία μου, είναι “μονομέτωπος” κατά του νεοφιλελευθερισμού και της Ακροδεξιάς.
– Πού αποδίδετε τη στροφή ενός σημαντικού μέρους του εκλογικού σώματος προς τα άκρα του κομματικού τόξου; Σε τι οφείλονται οι τάσεις ευρωσκεπτικισμού και τι είναι αναγκαίο να γίνει για να περιοριστούν;
– Η δημοκρατία υπερβαίνει τα προβλήματά της με περισσότερη δημοκρατία και όχι με μεθόδους χειραγώγησης, ελέγχου και καταστολής. Από τον αμερικανικό πραγματισμό και συγκεκριμένα από τον παιδαγωγό και φιλόσοφο John Dewey, για τον οποίο η δημοκρατία είναι ένα ριζοσπαστικό πολιτικό σύστημα, έχουμε την περίφημη και διδακτική φράση: “Η γιατρειά για τις ασθένειες της δημοκρατίας είναι η περισσότερη δημοκρατία”. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχει από έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης. Εδώ έχει τη βασική ρίζα του ο ευρωσκεπτικισμός. Η τρέχουσα πανευρωπαϊκή συζήτηση για την υπέρβαση αυτής της κατάστασης παρουσιάζει ακραίες αντιφάσεις και είναι πολύ περίπλοκη. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, είναι άγνωστη. Κατά συνέπεια αγνοούμε και τι πραγματικά διακυβεύεται σε αυτές τις εκλογές.
– Έχετε δηλώσει ότι είναι επιταγή των καιρών μας ο σχηματισμός προοδευτικών συνεργασιών, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τι σημαίνει, στην πράξη αυτό, και ποια κόμματα που δυνητικά θα συμμετείχαν σε ένα τέτοιο εγχείρημα;
– Δυνητικά μπορούν να συμμετέχουν κόμματα και πρόσωπα που κινούνται στον ευρύτερο δημοκρατικό προοδευτικό χώρο. Αυτός σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα εκφράζεται από διάφορα κόμματα, που έχουν διαφορετικές ονομασίες, αλλά ο αξιακός τους πυρήνας είναι παραπλήσιος σε όλη την Ευρώπη. Στην πατρίδα μας είναι ο χώρος από το δημοκρατικό προοδευτικό κέντρο μέχρι και την μετακομμουνιστική δημοκρατική Αριστερά. Σε όλες τις περιπτώσεις φαίνεται να είναι τα σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ο βασικός άξονας αυτών των συμμαχιών. Υπάρχουν, φυσικά, και οι εξαιρέσεις…
“Αν δεν ψηφίσει, στερεί από την κοινωνία και από τον εαυτό του, τη δική του εκδοχή για τη ζωή”
– Τι θα λέγατε σε έναν φοιτητή σας που θα σας ρωτούσε τι νόημα έχει να ψηφίσει στις προσεχείς εκλογές;
– Αν δεν ψηφίσει, στερεί από την κοινωνία και από τον εαυτό του, τη δική του εκδοχή για τη ζωή, τον κόσμο και το μέλλον. Συνάμα διπλασιάζει τη φωνή εκείνων που ψηφίζουν. Διπλασιάζει π.χ. τη φωνή του κάθε ακραίου που κάνει χρήση του δικού του δικαιώματος του εκλέγειν. Διπλασιάζει τη δυνατότητα των άλλων να διαμορφώσουν τη δική του ζωή. Τα πράγματα δεν κινούνται με τον αυτόματο πιλότο και δεν κινούνται μονογραμμικά προς τα “εμπρός”, μπορεί να πάνε και προς τα “πίσω”… Πώς θα του φαινόταν π.χ. το ενδεχόμενο να αρχίσουμε να κυκλοφορούμε από τη μία ευρωπαϊκή χώρα στην άλλη χρησιμοποιώντας αναγκαστικά διαβατήριο και πληρώνοντας βίζα;
Συνέντευξη: Λεωνόρα Χριστοφοράκη και Βασίλης Ιατρούδης
