Μετά τη σαρωτική νίκη που σημείωσε το κόμμα της Μαρίν Λε Πεν, Εθνική Συσπείρωση (RN), στις πρόσφατες Ευρωεκλογές, ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, ανακοίνωσε την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Έτσι, την Κυριακή 30 Ιουνίου, οι Γάλλοι πολίτες προσήλθαν στις κάλπες με σκοπό την ανάδειξη μιας νέας Εθνοσυνέλευσης (Κάτω Βουλής). Ο δεύτερος γύρος, αναμένεται την ερχόμενη Κυριακή, 7 Ιουλίου.
Λίγα λόγια για το Γαλλικό Πολίτευμα
Το πολιτικό σύστημα της Γαλλίας είναι ημιπροεδρικό. Αυτό σημαίνει ότι η Εκτελεστική Εξουσία είναι δικέφαλη: οι αρμοδιότητές της διαιρούνται ανάμεσα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στον Πρωθυπουργό, ο οποίος είναι αρχηγός της κυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα:
- Ο Πρόεδρος είναι αρχηγός του κράτους, εκλέγεται άμεσα από τον λαό κάθε 5 χρόνια, απολαύει άτυπα έναν δικό του αποκλειστικό τομέα δράσεως (domaine réservé) και σύμφωνα με τον Ντε Γκωλ, αρχιτέκτονα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, η Προεδρία είναι ο χώρος στον οποίο εκφράζονται τα μακροχρόνια συμφέροντα της Γαλλίας (λ.χ. διπλωματία, διεθνείς σχέσεις, άμυνα). Ως εκ τούτου, εκπρόσωπος της Γαλλίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι ο Πρόεδρός της, ενώ της Ελλάδας, για παράδειγμα, ο Πρωθυπουργός.
- Από την άλλη, ο Πρωθυπουργός, ο οποίος δεν είναι άμεσα εκλεγμένος, αλλά διορίζεται από τον Πρόεδρο, απολαύει κυρίως τις εξουσίες που του αναθέτει ο τελευταίος, και κυρίως αφορούν σε καθημερινά θέματα. Η κυβέρνησή του/της, πρέπει να διαθέτει την εμπιστοσύνη τουλάχιστον του ενός εκ των δύο νομοθετικών σωμάτων.
Αναφορικά με τη Νομοθετική Εξουσία του Γαλλικού Ημιπροεδρικού Συστήματος, διακρίνεται από έναν άνισο δικαμεραλισμό. Υπάρχουν δύο νομοθετικά σώματα:
- Η Εθνοσυνέλευση (Κάτω Βουλή), η οποία απαρτίζεται από 577 μέλη, εκλεχθέντα ανά 5 χρόνια με πλειοψηφικό σύστημα των δύο γύρων σε μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες. Αυτό που αφορά το παρόν διακύβευμα.
- Η Γερουσία (Άνω Βουλή), η οποία απαρτίζεται από 348 μέλη, εκλεχθέντα ανά 6 χρόνια από ένα σώμα εκλεκτόρων (150.000 μελών).
πηγή: elysee.gr
Αποτελέσματα 1ου Εκλογικού Γύρου
Ο πρώτος γύρος ανέδειξε νικητήριο κόμμα την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λε Πεν (RN), συγκεντρώνοντας το 33% των ψήφων. Δεύτερο κατά σειρά κόμμα, η αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου (NFP), με σχεδόν 28%, ενώ ο προεδρικός συνασπισμός «Ensemble» (=Μαζί) του Προέδρου Μακρόν, έπεσε στην τρίτη θέση, με 20%, αποχαιρετώντας την πρώτη θέση των εκλογών 2022.
Τα αποτελέσματα (του πρώτου γύρου) των γαλλικών εκλογών αποτυπώνουν με τον καλύτερο τρόπο το αδιέξοδο που κυριαρχεί στη δημόσια σφαίρα της Γαλλίας: το τέλος του μακρονισμού, το επαναλανσάρισμα της ακροδεξιάς και η κανονικοποίησή της, ως φορέα αντίδρασης και εξυπηρέτησης του «nationalité» αγκαλιά με τη ξενοφοβία, και φυσικά, την προσπάθεια να συσπειρωθεί μια κατακερματισμένη, με αντιφατικά χαρακτηριστικά, αριστερά: Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές, Πράσινοι και η ακροαριστερή France Unbowed.
Προβλέψεις Δημοσκοπήσεων και Πιθανά Σενάρια
Δημοσκοπήσεις των εταιρειών όπως η Elabe και η Odoxa, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να εξασφαλίσει το κόμμα της Λε Πεν την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, αγγίζοντας τις 289 έδρες (σε σύνολο 577 εδρών). Ταυτόχρονα, δεν αποκλείεται και το ενδεχόμενο να αποκτήσουν από κοινού την απόλυτη πλειοψηφία το Νέο Λαϊκό Μέτωπο και ο συνασπισμός του Μακρόν, αν αποφασίσουν να συνεργαστούν.
Με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται πως η Γαλλία πρόκειται να βιώσει άλλη μια περίοδο «συγκατοίκησης». Η συνθήκη αυτή προκύπτει όταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (εν προκειμένω ο Μακρόν) και η πλειοψηφία των βουλευτών της Εθνοσυνέλευσης, συμπεριλαμβανομένου του Πρωθυπουργού, μοιράζονται την Εκτελεστική Εξουσία και είναι διαφορετικής ιδεολογικής και κομματικής προέλευσης.
- Συγκατοίκηση με την Εθνική Συσπείρωση (RN)
Όπως προβλέπει το άρθρο 8 του Συντάγματος, ο Γάλλος Πρόεδρος αναμένεται να διορίσει Πρωθυπουργό, την ηγετική μορφή του κόμματος που έχει κερδίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Το κόμμα αυτό, αναμένεται να είναι το κόμμα του RN και Πρωθυπουργός, ο Ζορντάν Μπαρντελά, που παρά το μεταναστευτικό παρελθόν της οικογένειάς του, ο ίδιος ασπάζεται ακραίες αντιμεταναστευτικές αντιλήψεις.
- Συγκατοίκηση με το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP)
Αν το κόμμα της Λε Πεν δεν εξασφαλίσει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, δύναται να προκύψει νέος συνασπισμός, αποτελούμενος από την παράταξη του Μακρόν και την αριστερή παράταξη του Νέου Λαϊκού Μετώπου, υπό την προϋπόθεση πως μπορούν από κοινού να συγκεντρώσουν απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Για τον σκοπό αυτό, τόσο ο αριστερός συνασπισμός, όσο και η κεντρώα συμμαχία του Μακρόν, έχουν δηλώσει αμφότεροι ότι προτίθενται την απόσυρση υποψηφίων τους από τις Περιφέρειες που τερμάτισαν στην τρίτη θέση ή χαμηλότερα, ώστε να υποστηρίξουν υποψήφιους που βρίσκονται υψηλότερα και συνεπώς, να αντιπαρατεθούν με τους υποψήφιους του RN της εκάστοτε Περιφέρειας.
- Ακυβέρνητη Γαλλία
Δεδομένων των συγκυριών, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι να πλησιάζουν, αν οι συνομιλίες για την ανάληψη της Πρωθυπουργίας κρατήσουν πολύ, δεν αποκλείεται η χώρα να μείνει χωρίς κυβέρνηση ή να τοποθετηθεί ως προσωρινή κυβέρνηση, αυτή του Μακρόν.
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που η Εθνική Συσπείρωση δεν αποκτήσει την αυτοδυναμία στην Εθνοσυνέλευση: ο Μπαρντελά έχει δηλώσει ότι σε μια τέτοια συνθήκη δεν θα δεχόταν την Πρωθυπουργία, καθώς, μην έχοντας την απόλυτη πλειοψηφία, δεν θα μπορούσε να αποκλείσει μια πιθανή ανατροπή της Κυβέρνησης μέσω μιας πρότασης μομφής, στην οποία θα συμμετείχε ικανός αριθμός πολιτικών κομμάτων. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το Σύνταγμα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, ο Μακρόν δεν δύναται να προβεί σε νέες εκλογές μέσα σε διάστημα ενός έτους.
Συμπερασματικές σκέψεις
Εάν το σενάριο της συγκατοίκησης με την Εθνική Συσπείρωση –ακόμα και με τον αριστερό συνασπισμό- γίνει πραγματικότητα, τότε η Γαλλία θα προσέλθει σε μια περίοδο ιδεολογικά έντονης δικομματικής σύγχυσης, με τον Πρόεδρο Μακρόν να εξακολουθεί να ασκεί αρμοδιότητες που αφορούν στην άμυνα και την εξωτερική πολιτική, και την Ακροδεξιά Κυβέρνηση να αναλαμβάνει θέματα εσωτερικής πολιτικής.
Δεδομένου ότι η πολιτική γραμμή της Εθνικής Συσπείρωσης –και του αριστερού συνασπισμού- διαφέρουν παρασάγγας από εκείνη του Μακρόν, αναμένεται πως δύσκολα θα επιτυγχάνεται η σύμπνοια, ο συμβιβασμός και η κοινή φωνή της χώρας στη διεθνή σκηνή.
Όλα τα παραπάνω, όμως, δεν αποτελούν παρά συνέπεια της στροφής της γαλλικής κοινωνίας σε ακροδεξιούς λαϊκιστές, απόρροια της ευρύτερης αγανάκτησης προς το κράτος και την ενσάρκωσή του: τον πανίσχυρο θεσμό της Προεδρίας.
Αποκορύφωμα της ισχύς της αποτελεί το άρθρο 49, παρ. 3, το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα προεδρικής νομοθέτησης, χωρίς τη συγκατάθεση της Εθνοσυνέλευσης. Με άλλα λόγια, ο Πρόεδρος, παρακάμπτοντας την Εθνοσυνέλευση, μπορεί να εγκρίνει νομοσχέδια.
Τελευταία εφαρμογή του άρθρου, η αντιδημοφιλής συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, που αύξησε την ηλικία συνταξιοδότησης στη Γαλλία, στα 64 έτη, πυροδοτώντας τις συζητήσεις για τη διάταξη του Συντάγματος, της οποίας η δημοκρατικότητα αμφισβητείται, και την εγκαθίδρυση μιας Έκτης Δημοκρατίας, που δεν θα συγκεντρώνει υπερεξουσίες στο πρόσωπο του Προέδρου.
