4 Αυγούστου 2020
Η Ελλάδα είναι γνωστή παλαιόθεν για την πολύ μεγάλη “γκάμα” ποιητών, των οποίων τα έργα είναι δημοφιλή και έχουν μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη ενός μεγάλου φάσματος ανθρώπων, Ελλήνων και μη. Ένας εξ αυτών των ποιητών, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, «έφυγε» από την ζωή σαν σήμερα (4 Αυγούστου) πριν από 29 χρόνια.
O Νικηφόρος Βρεττάκος, γεννημένος στη 1 Ιανουαρίου 1912, πέρα από το γεγονός ότι θεωρείται ένας εκ των κορυφαίων Ελλήνων ποιητών, ήταν πεζογράφος, δοκιμιογράφος, ακαδημαϊκός. Άξιο αναφοράς είναι ότι προτάθηκε 4 φορές για Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ τιμήθηκε με άλλα βραβεία όπως το Βραβείο Ουράνη και το Βραβείο Κρατικής Ποίησης.
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1912 στις Κροκεές της Λακωνίας. Ήταν το δεύτερο από τα έξι παιδιά του Κωνσταντίνου Βρεττάκου και της Ευγενίας Παντελεάκη. Τα πρώιμα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Πλούμιτσα, στο πατρικό του σπίτι. Το 1917, η οικογένειά του μετακόμισε στις Κροκεές. Το 1921, τελείωσε το Δημοτικό και συνέχισε στο Ημιγυμνάσιο Κροκεών, από το οποίο, παρά τις οικονομικές δυσχέρειες και την αρρώστια του πατέρα του, αποφοίτησε το 1923. Στη συνέχεια, γράφτηκε στο Γυμνάσιο Γυθείου, όπου φοίτησε με πολλές δυσκολίες. Στο ίδιο σχολείο, την περίοδο αυτή, φοίτησε και ο Γιάννης Ρίτσος. Το 1928, σε ηλικία μόλις δεκαέξι ετών, παρέδωσε στην Εμπορική Λέσχη Γυθείου δύο διαλέξεις με θέματα από «τη Δικαιοσύνη και την Παιδεία ως τη διάσπαση του ατόμου».
Τον Νοέμβριο του 1929, εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα, με σκοπό την έναρξη των ακαδημαϊκών του σπουδών, γεγονός το οποίο δεν πραγματοποιήθηκε εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προσληφθεί ως υπάλληλος αρχικά σε εταιρεία υδραυλικών έργων αποξήρανσης και στη συνέχεια, μέχρι το 1932, ασχολούνταν με περιστασιακές εργασίες. Tον Δεκέμβριο του 1929, εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο “Κάτω Από Σκιές Και Φώτα”. Το 1932 ξεκίνησε την στρατιωτική του θητεία, αφού κατατάχθηκε στο στρατό στην Τρίπολη Αρκαδίας. Υπηρέτησε μόλις για τέσσερις μήνες, καθώς ήταν προστάτης πολυμελούς οικογένειας. Το 1933, εκδόθηκε η ποιητική συλλογή του, “Κατεβαίνοντας Στη Σιγή Των Αιώνων”. Οι ποιητικές συλλογές ήταν ιδιαίτερα ελκυστικές και παρουσίαζαν μεγάλο ενδιαφέρον προς υπόλοιπους ποιητές.
Στην συνέχεια, το 1934, εργάστηκε ως γραφέας με ημερομίσθιο εισόδημα στις Γενικές Αποθήκες Στρατού στον Πειραιά. Εκεί γνωρίστηκε με τη φοιτήτρια της φιλολογία, Καλλιόπη Αποστολίδη, η οποία αποτέλεσε και την σύζυγό του. Μετέπειτα, το 1935, δούλεψε στα Μεταξουργεία Νέας Ιωνίας και ένα χρόνο αργότερα, το 1936, ως ιδιωτικός υπάλληλος και ως εργάτης υφαντουργείου. Την ίδια χρονιά, γεννήθηκε η κόρη του Τζένη (Ευγενία Παπαδημητρίου). Το βιβλίο του “Ο Πόλεμος”, που είχε κυκλοφορήσει τον προηγούμενο χρόνο, οδηγήθηκε στην πυρά από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Το 1938, με παρέμβαση του φίλου του Θέμου Αμούργη, διορίστηκε στο Υπουργείο Εργασίας.
Μετά το ξέσπασμα της δικτατορίας, αυτοεξορίστηκε στην Ελβετία, από όπου ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα σε πόλεις όπως το Βουκουρέστι, τη Βενετία, τις Δαλματικές ακτές, το Ζάγκρεμπ, τη Ρώμη, το Παρίσι, το Μπέρμιγχαμ, το Λονδίνο, το Παλέρμο και το Μόναχο. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του σε αυτές τις ευρωπαϊκές πόλεις, έλαβε μέρος σε ραδιοφωνικές εκπομπές καθώς και σε φεστιβάλ ποίησης. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι διάφορα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια τίμησαν τον Βρεττάκο λόγω του «πλούσιου» έργου του.
Παραθέτω μερικά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις του Νικηφόρου Βρεττάκου.
Βραβεία:
⦁ Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1940, 1956, 1982)
⦁ Βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1974)
⦁ Βραβείο Knocken (1980)
⦁ Βραβείο της Εταιρείας Σικελικών Γραμμάτων και Τεχνών (1980)
⦁ Αριστείο Γραμμάτων από την Ακαδημία Αθηνών (1982)
⦁ Βραβείο του Τίμιου Σταυρού του Απόστολου και Ευαγγελιστού Μάρκου από του Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής (1984)
⦁ Μετάλλιο Χρυσός Πήγασος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (1989)
Τιμητικές Διακρίσεις
⦁ Επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
⦁ Επίτιμος Πρόεδρος της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά
⦁ Επίτιμο μέλος του «Παρνασσού»
⦁ Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών
⦁ Επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Γράφει ο Γιάννης Κατσίκης
