2 χρόνια από την πυρκαγιά στο Μάτι

29 Ιουλίου 2020

Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν από την μέρα που τάραξε την ελληνική αλλά και την διεθνή κοινότητα. Την ημέρα εκείνη που κάθε χρόνο θα μας προβληματίζει και θα μας θυμίζει ότι υπάρχουν και οι στιγμές εκείνες για τις οποίες δεν πρέπει να υψώνουμε υπερηφάνεια. Δύο χρόνια πριν, στις 23 Ιουλίου 2018, 102 άνθρωποι βρέθηκαν θύματα της δεύτερης πιο φονικής πυρκαγιάς που έχει συμβεί παγκοσμίως τον αιώνα που διανύουμε μετά από εκείνη της Αυστραλίας το 2009 η οποία άφησε πίσω της μία τεράστια οικολογική καταστροφή και περίπου 180 θύματα. Το σημερινό άρθρο του Dream-Online είναι αφιερωμένο στην ανείπωτη τραγωδία που έλαβε μέρος στο Μάτι, έναν παραθεριστικό οικισμό στον δήμο Μαραθώνος, το 2018. Το χρονικό: Ας θυμηθούμε για μία ακόμη φορά τι συνέβη τότε και ποιοι παράγοντες συνέβαλλαν σε αυτήν την οδυνηρή κατάληξη. Δευτέρα λοιπόν, 23 Ιουλίου και η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας εξέδωσε όπως οφείλει να κάνει καθημερινά, τον χάρτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς. Την ημέρα εκείνη οι περιφέρειες Αττικής βρίσκονταν στο 4 (σε κλίμακα με μέγιστο το 5) που μεταφράζεται ως «πολύ υψηλή». Οι άνεμοι που διαδραμάτισαν και τον καταλυτικό ρόλο κυμαίνονταν έως τα 6 μποφόρ μέχρι και τις 16:45 όπου και άρχισαν άνεμοι που κυμαίνονταν άνω των 7 μποφόρ με σταδιακή αύξηση φτάνοντας μέχρι και τα 9-10 μποφόρ. Δύο πυρκαγιές ξέσπασαν εκείνη την ημέρα στον νομό Αττικής. Η πρώτη σημειώθηκε στην περιοχή της Κινέττας η οποία προκλήθηκε κατά πάσα πιθανότητα από καλώδια σε κολώνα της ΔΕΗ. Η δεύτερη πυρκαγιά ξέσπασε κοντά στο Νταού της Πεντέλης εξαιτίας ενός 65χρονου ο οποίος αψήφησε τον καιρό και επιχείρησε να κάψει κάτι κλαδιά. Η φωτιά της Πεντέλης εξαπλώθηκε ραγδαία λόγω των ασυνήθιστα ακραίας ταχύτητας ανέμων και κατευθύνθηκε προς τις περιοχές της Ραφήνας στους οικισμούς Νέος Βουτζάς, Κόκκινο Λιμανάκι και Μάτι.

Η πυρκαγιά στο Νταού καταπολεμήθηκε σχετικά εύκολα με αποτέλεσμα να μην προκαλέσει φθορές και θύματα ενώ άλλαξε πορεία και δεν κατευθύνθηκε προς τις περιοχές του Άγιου Ανδρέα και των παραθεριστικών θέρετρων του Ζούμπερι με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να έχουν το χρονικό περιθώριο να εκκενώσουν την περιοχή. Την ίδια τύχη δεν είχε φυσικά το Μάτι. Οι δυνατοί άνεμοι μετέτρεψαν την φωτιά σε μία ανελέητη και ασταμάτητη μηχανή καταστροφής η οποία στοίχισε την ζωή σε 102 ανθρώπους, ανάμεσα τους και ένα βρέφος 6 μηνών. Παράλληλα, αποτέφρωσε τεράστιες εκτάσεις πευκοδάσους, πάνω από 1500 κτίρια υπέστησαν σοβαρές ζημιές ενώ τα οχήματα καταστράφηκαν ολοσχερώς. Σκηνές βιβλικής καταστροφής που δεν μπορεί να συλλάβει ανθρώπινος νους.

Η πυρκαγιά από τα μάτια ενός πυροσβέστη: Παρακάτω παρατίθεται ο διάλογος που είχα την ευκαιρία να κάνω με έναν από τους πυροσβέστες ο οποίος μπορεί να μην βρισκόταν στο Μάτι εκείνη την μέρα αλλά βρισκόταν στο σώμα της Νέας Μάκρης την περίοδο 2007-20010 και γνωρίζει πως λειτούργει το σώμα αλλά και τι ευθύνεται για αυτήν την τραγωδία. -Καλησπέρα και σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας σήμερα. Πριν ξεκινήσουμε για το τι έγινε στο Μάτι και πως το βλέπετε εσείς, πόσα χρόνια βρίσκεστε στο πυροσβεστικό σώμα; -Ασκώ το επάγγελμα του πυροσβέστη από το 1999. Βρισκόμουν και στο πυροσβεστικό σώμα της Νέας Μάκρης την περίοδο 2007-2010 όντας αξιωματικός υπηρεσίας η αλλιώς αξιωματικός βάρδιας. Επομένως γνωρίζω την κατάσταση στην Ανατολική Αττική σε σχέση με τις πυρκαγιές και πως το σώμα λειτουργούσε για την καταστολή τους. -Μπορείτε να μας περιγράψετε πως ενεργούσε το πυροσβεστικό σώμα στην Νέα Μάκρη; -Στην Ανατολική Αττική οι πυρκαγιές είναι συχνό φαινόμενο αλλά τις προλαβαίνουμε και τις καταστέλλουμε όταν ξεκινάνε. Μία πυρκαγιά τα πρώτα λεπτά σβήνει με ένα ποτήρι νερό, στα 15-20 λεπτά την σβήνει η πυροσβεστική και αν περάσουν πάνω από 20 λεπτά η φωτιά έχει ξεφύγει και δεν μπορεί να επέμβει κάποιος. Επομένως χρειάζεται να βρισκόμαστε σε επιφυλακή προκειμένου να την προλάβουμε πριν ξεφύγει. Επομένως, εκτιμάται ότι πρέπει τα οχήματα μας να βρίσκονται σε απόσταση μισής ώρας το ένα από το άλλο και από το μέσο σημείο 15 λεπτά προκειμένου να προλαβαίνουν μία φωτιά με το που ξεκινήσει. -Τι θεωρείται ότι ευθύνεται για αυτήν την καταστροφή το 2018; -Πιστεύω όλοι ευθύνονται, όλοι κάνανε λάθη. Αλλά ας το πιάσουμε από την αρχή. Εμείς οι πυροσβέστες βλέποντας το Μάτι γνωρίζαμε ότι κάποια στιγμή θα συνέβαινε κάτι. Αν κοιτάξετε στον χάρτη την τοποθεσία του οικισμού θα αντιληφθείτε ότι ήταν χτισμένος μέσα στο δάσος. Πιστεύω όλοι οι αντίστοιχοι οικισμοί όπως το Μάτι χτίστηκαν από αστούς στην προσπάθεια τους να έρθουν σε επαφή με την φύση. Το πρόβλημα είναι όμως ότι δεν έχουν μάθει να ζουν εκτός πόλης. Αν συγκρίνουμε τέτοιους οικισμούς με ένα χωριό θα παρατηρήσουμε αρχικά ότι το χωριό βρίσκεται εκτός δάσους και συνήθως έχει πηγές νερού και δέντρα που γνωρίζουν οι κάτοικοι ότι δεν αρπάζουν εύκολα φωτιά, όπως η συκιά ή ο πλάτανος. Επομένως έχουν λύσεις για παν ενδεχόμενο.

-Ποιοι είναι οι άλλοι παράγοντες; -Παράγοντας που ήταν πιθανόν και καθοριστικός ήταν το γεγονός ότι το όχημα, που επέβλεπε την περιοχή, είχε κληθεί στην Κινέττα οπού μαινόταν πυρκαγιά από το πρωί και κινδύνευαν σπίτια. Αν υπήρχε το όχημα εκεί πιθανόν να εντόπιζαν την φωτιά νωρίτερα και να την κατέστελλαν πριν πάρει τις διαστάσεις που πήρε. Ο λόγος που υπήρχε ένα μόνο όχημα στην περιοχή οφείλεται και στην μείωση των πυροσβεστικών από την περίοδο της κρίσης και έπειτα. Δυστυχώς οι κυβερνήσεις θέτουν ως επίκεντρο των πραγμάτων την οικονομία και όχι τον άνθρωπο και αυτό φαίνεται από παραδείγματα ελλείψεων που έχουμε στους τομείς της υγείας, της παιδείας και της ασφάλειας. Έτσι ξέσπασε η φωτιά και μέχρι να ειδοποιηθούν οι αρχές ήταν πλέον αργά. -Γιατί δεν πρόλαβαν να εκκενώσουν την περιοχή; -Την στιγμή που έδωσαν την εντολή για εκκένωση η φωτιά είχε ήδη ξεφύγει, είχαν περάσει τα 20 λεπτά μέσα στα οποία η πυροσβεστική μπορούσε να επέμβει. Οι αστυνομικοί επίσης έκαναν λάθη καθώς έστελναν τον κόσμο προς το Μάτι θεωρώντας ότι η φωτιά βρισκόταν από την άλλη πλευρά. Η τραγωδία όμως ήταν αναπόφευκτη από εκείνο το σημείο και έπειτα. Η εκκένωση θα ήταν αποτελεσματική αν είχε γίνει όταν η φωτιά βρισκόταν στην αρχή της. Αλλά εκεί προκύπτει ένα άλλο ερώτημα. Όπως προείπα οι φωτιές στην περιοχή εκείνη είναι συχνό φαινόμενο. Ας πούμε ότι ξεσπάνε 10 με 15 φωτιές την ημέρα. Γίνεται να ξεσηκώνουμε 15 φορές τον κόσμο από τα σπίτια του; -Στοιχείο που δεν λήφθηκε υπόψιν επίσης ήταν το στοιχείο του πανικού. Η εκκένωση πραγματοποιήθηκε με οχήματα. Ας δούμε ένα παράδειγμα από την μεγάλη πυρκαγιά της Πελοποννήσου στην οποία ο πανικός στοίχισε την ζωή σε 23 άτομα 1 χιλιόμετρο έξω από το χωριό της Αρτέμιδος. Μία μητέρα με 4 παιδιά οδηγούσε προσπαθώντας να ξεφύγει από την πυρκαγιά που μαινόταν στο νομό Ηλείας το 2007 και συνάντησε απέναντι της έναν ηλικιωμένο ο οποίος με το όχημα του ανέβαινε τον δρόμο. Ο δρόμος ήταν στενός και η γυναίκα στον πανικό της παρέμεινε ακίνητη με αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν όσοι βρίσκονταν πίσω τους και να παρασυρθούν από την πυρκαγιά. Επομένως κάτι αντίστοιχο συνέβη στο μάτι με ανθρώπους να έχουν εγκλωβιστεί και καεί μέσα στα οχήματα τους. -Θεωρείτε την πυρκαγιά στο Μάτι από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα; -Σε θέμα έκτασης δεν ήταν μεγάλη η πυρκαγιά στο Μάτι. Οι πυρκαγιές στην Πελοπόννησο είναι πολύ μεγαλύτερες σε εκτάσεις αλλά δεν κινδυνεύουν χωριά καθώς βρίσκονται εκτός του δάσους. Αλλά τα λάθη που εξήγησα όπως ο πολεοδομικός σχεδιασμός του οικισμού, η τάση των ανθρώπων να έχουν επαφή με την φύση χωρίς να γνωρίζουν πως να ζουν με αυτήν, η έλλειψη πυροσβεστικού εξοπλισμού καθώς και η σειρά λαθών των αρχών, των πυροσβεστών και του κράτους οδήγησαν σε αυτήν την τραγωδία. -Σας ευχαριστώ πολύ που μου δώσατε αυτήν την ευκαιρία. Ελπίζω να συνομιλήσουμε σύντομα για να μας βοηθήσετε σε κάποιο ανάλογο ζήτημα.