Έχοντας εισέλθει πλέον και επίσημα στην προεκλογική περίοδο, το DREAM ON-line επιχειρεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των πολιτικών προσώπων και της νέας γενιάς με φόντο φυσικά τις κάλπες της 21ης Μαΐου.
Το DREAM ON-line είχε την τιμή να βρεθεί με τον Σωκράτη Φάμελλο, τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και πρώην αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας επί κυβέρνησης Αλέξη Τσίπρα. Υποψήφιος στη Β’ Θεσσαλονίκης, ο κ. Φάμελλος μας μίλησε για θέματα που αφορούν το περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα κάλεσε τον κάθε έναν από εμάς να επιδείξει τον απαιτούμενο ζήλο για την προστασία του οικουμενικού μας σπιτιού.
Άσκησε δε σκληρή κριτική στην κυβέρνηση για το γεγονός ότι άφησε τις εταιρείες ενέργειες και τα διυλιστήρια «να πλουτίσουν σε βάρος των Ελλήνων πολιτών», ενώ εξήρε την κινητοποίηση του κόσμου και ιδιαίτερα των κατοίκων της Θεσσαλονίκης που με την παρουσία τους «έβαλαν φρένο στις επιδιώξεις Μητσοτάκη για ιδιωτικοποίηση του νερού».
Συζητήσαμε επίσης για την κρίση εμπιστοσύνης των νέων προς το πολιτικό σύστημα και το πώς αυτό μπορεί να ανατραπεί μέσω της ενεργούς συμμετοχής, όχι μόνο στην εκλογική διαδικασία, αλλά και στην ίδια την κοινωνία των πολιτών.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Φάμελλο για τον χρόνο που αφιέρωσε.
– Κ. Φάμελλε, γιατί πολλοί νέοι σήμερα απαξιώνουν την πολιτική ή είναι απομακρυσμένοι από αυτήν;
– Όταν εκλέχθηκα για πρώτη φορά το 2015 και συμμετείχα στη Βουλή, έχοντας βέβαια ήδη 17 χρόνια εμπειρία στο Τεχνικό Επιμελητήριο σε κεντρικές μάλιστα θέσεις δηλαδή και ως Πρόεδρος Αντιπροσωπείας στη Θεσσαλονίκη και στη Διοίκηση στην Αθήνα καθώς και 12 χρόνια στην Αυτοδιοίκηση, κατάλαβα ότι εμείς, οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης και του «μεσαίου» πολιτικού επιπέδου, και πολύ περισσότερο οι πολίτες υπερτιμούμε τις εικόνες που δημιουργεί η δημοσιότητα στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Θεωρούμε ότι είναι κάτι πολύ μακριά είτε διανοητικά, είτε επιστημονικά, είτε πολιτικά. Φοβάμαι ότι ίσως είτε εσκεμμένα, είτε άτυπα και άρρητα, δημιουργείται αυτή η εικόνα της απόστασης και της σπουδαιότητας που είναι όμως τελείως ψευδής. Αυτό έχει να κάνει με το πώς βλέπουμε όλοι τους πολιτικούς: δημιουργείται μια αίσθηση δυσπρόσιτου και αριστοκρατικού χαρακτήρα της πολιτικής η οποία την απαξιώνει, την απομακρύνει, την θωρακίζει απέναντι σε κάποιες πιέσεις δηλαδή μας κάνει να πούμε «μην μιλήσουμε στον Υπουργό» ή «μην διεκδικήσουμε να τον δούμε».
Προσωπικά εκτιμώ η συμμετοχή η δική σας, των νέων ανθρώπων, στη λειτουργία της Βουλής δηλαδή να έρθετε και να μπείτε στη Βουλή, η οποία σας ανήκει γιατί είστε ψηφοφόροι αυτών που στείλατε εκεί, μπορεί να αποδομήσει τα επίπεδα της απόστασης. Η απόσταση πολλές φορές θωρακίζει εξουσιομανείς πολιτικούς ή καριερίστες, ενώ η πολιτική πρέπει να είναι κοινοκτημοσύνη, να ανήκει σε αυτούς που την δημιουργούνε. Δεν είναι μία «κάστα» μακριά.
Όπως είπα αυτό μπορεί να δημιουργήθηκε και εσκεμμένα και άτυπα: η τηλεόραση και το τηλεοπτικό μπαλκόνι πολλές φορές δημιουργούνε μια αίσθηση σπουδαιότητας και απόστασης δηλαδή το «ποιος είναι αυτός που παίρνει τον λόγο στις Βρυξέλλες» ή ακόμα και από ένα βαρύγδουπο ύφος που παίρνει ένας πολιτικός που πολλές φορές μπορεί να είναι από αδυναμία ή ένας τρόπος να πουλήσεις εξουσία χωρίς να έχεις.
«Η οικογενειοκρατία οδηγεί στην υποδούλωση του πολιτικού και του πολίτη στο ρουσφέτι»
– Πώς διακρίνουμε έναν πολιτικό που εργαλειοποιεί τα ΜΜΕ για να παρουσιάσει αυτόν τον θωρακισμένο του εαυτό, δεδομένου ότι είναι τα πλέον πρόσφορα μέσα αφού στη χώρα μας -κι όχι μόνο- η παραπληροφόρηση οργιάζει;
– Τα ΜΜΕ δεν αποδίδουν πάντα μια ολοκληρωμένη εικόνα και για αυτό αφήνεται πάντα μια συγκεκριμένη αίσθηση για τον καθένα. Για να μπορέσουμε να διακρίνουμε τους πολιτικούς αυτό που συνεισφέρει είναι η μνήμη. Αν υπάρχει μια χρονοσειρά μνήμης, μπορείς εύκολα να καταλάβεις ποιος πολιτικός είναι αξιόπιστος και ποιος δεν είναι και αν τα λόγια συμπίπτουν με τα έργα.
Θεωρώ ότι το πιο δύσκολο αλλά και το πιο σοβαρό σε έναν πολιτικό είναι να έχει μια χρονική συνέπεια και μια διαρκή παρουσία ανεξαρτήτως της αιρετής του θέσης, της «καρέκλας». Θεωρώ ότι ο περιορισμός θητειών, του «εκλέγεσθαι», παρότι από μία ανάγνωση μπορεί να φαίνεται αντιδημοκρατικός, θα έλεγα ότι πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος να δρουν οι ενεργοί πολίτες χωρίς να δημιουργούν χρονοσειρές στην εξουσία. Γιατί μετά η πολιτική γίνεται καριέρα και απαξιώνεται στις συνειδήσεις των πολιτών.
Θεωρώ την οικογενειοκρατία ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Ελλάδα. Γιατί δημιουργεί τη λογική του οικογενειακού στρατού, της «υποδούλωσης» του πολιτικού αλλά και του πολίτη στο ρουσφέτι. Δεσμεύονται αμφότεροι με μία εξυπηρέτηση και ταπεινώνεται το επίπεδο της πολιτικής. Ένας φαύλος κύκλος που δεν τελειώνει ποτέ γιατί επαναλαμβάνεται ακόμα και στην ίδια θητεία.
Το κακό με την εξυπηρέτηση που παραβαίνει τα όρια του δικαίου είναι ότι παραμένει κοινωνικό αποτύπωμα και συνήθεια, διαβρώνοντας την κοινωνική λειτουργία και οδηγώντας στα δύο μεγάλα προβλήματα, τα δύο μεγάλα ψέματα της πολιτικής το «όλοι ίδιοι είναι» και το «τίποτα δεν γίνεται».
«Η συναυλία της Θεσσαλονίκης έκανε τον κ. Μητσοτάκη να γυρίσει 180 μοίρες»
– Αυτές ακριβώς τις δύο φράσεις έχει στο μυαλό της και η γενιά μας για τους πολιτικούς. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να διορθωθεί αυτό;
– Ισχύει αυτό που σας είπα προηγουμένως για τις αποδείξεις: στην πολιτική χρειάζεται αποδείξεις, δεν γίνεται αλλιώς. Γιατί στη βάση της η πολιτική είναι απλή: στην πολιτική επιλέγουμε πώς θα ζούμε καλύτερα. Προφανώς αυτό το επιλέγουμε με βάση ένα αξιακό υπόβαθρο: είναι πάρα πολύ σημαντικό να προσεγγίζεις την πολιτική με αξίες, γιατί όταν την προσεγγίζεις με τη διαδικασία να εκλεγώ και να γίνω «κάποιος» τότε φτάνεις στην λογική του ρουσφετιού και του παραγοντισμού.
Ναι, προσεγγίζεις με ένα αξιακό υπόβαθρο: είναι άλλο η αριστερά, άλλο η δεξιά, έχουν τις ιδεολογικές τους αφετηρίες, οι οποίες ωστόσο μπορεί να χαθούν στην άσκηση της πολιτικής, αν αυτή γίνει όπως σας είπα καριέρα.Οι αποδείξεις όμως είναι το κύριο πρόβλημα και θα σας δώσω ένα παράδειγμα: κάποιοι λένε ότι δεν γίνεται τίποτα με τα κινήματα, τη συμμετοχή σε συλλογικούς χώρους.
Για δείτε το κίνημα του νερού στη Θεσσαλονίκη. Αυτό είναι η πρόσφατη απόδειξη ότι κάτι γίνεται: η συναυλία της Θεσσαλονίκης έκανε τον κ. Μητσοτάκη να γυρίσει 180 μοίρες. Γιατί είχε σχέδιο ιδιωτικοποίησης και αναγκάστηκε να δηλώσει ότι δεν έχει. Σε συνέντευξη ο ίδιος είχε δηλώσει ότι θέλει να υπάρξει στρατηγικός επενδυτής για την ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ το 2018, ο ίδιος είχε δύο επιλογές που πέσανε στο Συμβούλιο της Επικρατείας το 2022-2023, ήταν στα σχέδια της κυβέρνησής του και αναγκάστηκε να τα αποσύρει μετά από τη μεγαλειώδη αυτή συναυλία, που μάλιστα χαρακτήρισε ως «ψέματα μετά μουσικής». Τραγική προσβολή προς τους πολίτες, τους νέους και τους καλλιτέχνες που παρευρέθηκαν.
Πρέπει φυσικά να σας πω ότι η συναυλία αυτή δεν ήταν «τουφεκιά στον αέρα» αφού το κίνημα της Θεσσαλονίκης, η κοινωνία των πολιτών ασχέτως κομματικής αφετηρίας έχει επενδύσει. Το δημοψήφισμα του 2014 που ήταν κι όλη η αυτοδιοίκηση μαζί, το συντριπτικό όχι στην ιδιωτικοποίηση που και τότε υπήρχε σχέδιο ιδιωτικοποίησης επί Σαμαρά-Βενιζέλου, είναι μια απόδειξη ότι και τότε κάτι γινόταν αλλά και μια διαδικασία παιδείας.
Στην πολιτική είναι σημαντικό να αφήνεται αποτύπωμα παιδείας γιατί έτσι μένει στην κοινωνική γνώση. Και εδώ, πέρα από τις πολλές διεθνείς αναφορές στο δημοψήφισμα της Θεσσαλονίκης, δεν είναι μια στιγμή, αφημένη στον χρόνο είναι μια από τις σημαντικές στιγμές του κινήματος του νερού παγκοσμίως, ήταν και το υπόβαθρο στο οποίο ήρθε και στάθηκε η συναυλία και όλα τα υπόλοιπα που γίνονται για το νερό στην πόλη. Κι αυτό είναι μια απόδειξη ότι τελικά κάτι γίνεται.
Υπάρχουν και πολλά ακόμα. Θα μπορούσε να πάει κανείς για παράδειγμα στο κόστος ρεύματος. Θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς: «φέρε να δω αν υπήρχε ρήτρα αναπροσαρμογής και αύξηση του ρεύματος επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ». Θα μπορούσε να το αποδείξει κανείς αυτό, υπάρχουν τρόποι.
Γενικά πέρα από τις αποδείξεις, οι πολίτες θέλουν κάτι συγκεκριμένο δηλαδή οι νέοι θέλουν καλές δουλειές, την δυνατότητα να φτιάξουν οικογένεια, να αποκτήσουν οικογενειακή στέγη. Θέλουν να έχουν όλοι πρόσβαση στις τράπεζες και όχι μόνο όσοι έχουν πέρασμα, να έχουν όλοι πρόσβαση στις επιδοτήσεις, εμείς προσπαθούμε για την πρόσβαση σε μεταπτυχιακά και διδακτορικά σε όλους και όλες, εξίσου κρίσιμο για τη νέα γενιά.
– Πώς χαρακτηρίζετε την τετραετία Μητσοτάκη που τώρα φτάνει στο τέλος της;
– Καταρχάς την θεωρώ μια τετραετία υποχώρησης της οικονομίας και της κοινωνίας, αλλά πάνω απ’όλα μια τετραετία αποθέωσης της παραπλάνησης. Κι αυτό γιατί ενώ υποβαθμίστηκαν πάρα πολλές λειτουργίες, παραδείγματος χάριν χάθηκε δημόσιος πλούτος, ξεπουλήθηκε το φυσικό αέριο, υπήρξε ένα ατέλειωτο «πλιάτσικο» με ένα ακραίο φεστιβάλ ρουσφετιών σε πάρα πολλούς φορείς με ταυτόχρονη μείωση της αγοραστικής δύναμης και του εισοδήματος των πολιτών. Από την άλλη, είχαμε την αποθέωση μιας διαδικασίας προπαγάνδας, της χειραγώγησης και φίμωσης των ΜΜΕ, με πρωτοφανή για μένα και αναπάντεχη προσβολή κρατικών λειτουργιών.
Το θέμα δηλαδή των υποκλοπών, της υποβάθμισης του κράτους δικαίου στην Ελλάδα είναι κάτι που με εξέπληξε παρά την πολιτική εμπειρία που είχα. Άρα θεωρώ ότι είναι μια τετραετία υποχώρησης βασικών κοινωνικών και οικονομικών λειτουργιών, προσβολής της δημοκρατίας και παραπλάνησης για να μην πω, προπαγάνδας.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
– Θα επαναλάβω την ίδια ερώτηση, με επίκεντρο τον τομέα του περιβάλλοντος στον οποίο είστε αρμόδιος και ειδικός.
– Κοιτάξτε, η τετραετία Μητσοτάκη ήταν μια περιβαλλοντοκτόνα θα μπορούσε να πει κανείς, αλλά εγώ θα προτιμούσα τον όρο περιβαλλοντική ζημία που ελπίζω να μην είναι αναντίστρεπτη. Για να μιλήσω με περιβαλλοντικούς όρους, επειδή η περιβαλλοντική ζημία και η περιβαλλοντική επίπτωση είναι όροι που χρησιμοποιούμε στη μελέτη περιβάλλοντος, το πρόβλημα είναι να μπορεί να αποκατασταθεί, γιατί η αναντίστρεπτη δεν διορθώνεται με τίποτα.
Προσέξτε ποιες είναι οι μεγάλες ελλείψεις: στην Ελλάδα έχουμε πλέον καταδίκη για την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη όσον αφορά τα αιωρούμενα σωματίδια και τη ρύπανση της ατμόσφαιρας στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αυτό σημαίνει άμεσο αποτύπωμα σε ζωές αφού τα σωματίδια και η ρύπανση είναι άμεσα συνδεδεμένα με αποτύπωμα προσδόκιμου ζωής και υγείας.
Δεύτερον, η Ελλάδα είναι επίσης καταδικασμένη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο από το τέλος του 2020 για το ότι δεν υπάρχουν μέτρα για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας μας. Καταργήθηκαν όλοι οι φορείς προστασίας περιβάλλοντος Natura 2000 με τον νόμο 4685 Χατζηδάκη.
Επίσης εδώ και 4 χρόνια δεν έχουν ολοκληρωθεί μελέτες τις οποίες είχαν ανατεθεί επί ΣΥΡΙΖΑ και είχα την τιμή να υπογράψω, για να υπάρχει σχέδιο διαχείρισης και Προεδρικό Διάταγμα σε όλες τις προστατευόμενες περιοχές. Είναι αδιανόητο.
Ανακύκλωση: υπάρχει σοβαρότατη υποβάθμιση του εξοπλισμού ανακύκλωσης σε όλους τους δήμους και τους πολίτες. Πρόσφατα δημοσιεύματα λένε ότι και η Κομισιόν αναδεικνύει μια σκανδαλώδη διαχείριση και διασπάθιση δημοσίων πόρων, ενώ 150 εκατομμύρια προορίζονταν για την ανακύκλωση. Είναι τραγικό. Ο εθνικός σχεδιασμός απορριμμάτων τροποποιήθηκε δύο φορές και μεταφέρθηκε στην καύση απορριμμάτων και την ιδιωτικοποίηση διαχείρισης.
Πολεοδομικός σχεδιασμός και χρήση γης, η βάση της πολιτικής και της κοινωνίας. Από τη χωροταξία είναι η βάση της επιστήμης της πολιτικής. Δεν ανατέθηκε κανένα πολεοδομικό σχέδιο σε κανέναν δήμο, παρά μόνο ένα τώρα προς το τέλος της θητείας. Αυτό σημαίνει ότι όταν μένουν οι δήμοι χωρίς σχεδιασμό, από τη μία ισχύει η λογική του far west, της ανεξέλεγκτης χρήσης γης και από την άλλη η Νέα Δημοκρατία έχει νομοθετήσει, τη διατήρηση αυθαιρέτων στο κύμα και τον αιγιαλό που έχουν τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης. Είναι ακραίο, για αυτό λέω ότι είναι μια τετραετία περιβαλλοντικής ζημίας.
Βέβαια έχουμε σοβαρά ζητήματα, τα εντοπίζετε κι εσείς, με την καθυστέρηση σχεδίων διαχείρισης υδάτινων πόρων και πλημμυρών που έπρεπε να είχαν αναθεωρηθεί μέχρι το τέλος του 2021, πράγμα που δεν έγινε και χάσαμε Ευρωπαϊκή υποχρέωση. Στο μεγάλο θέμα των πυρκαγιών στη βορειοανατολική Αττική και τη βόρεια Εύβοια, δυστυχώς υπήρξε μια αλλαγή στρατηγικής και αφέθηκε η φωτιά να φτάσει στο Αιγαίο, να το πω έτσι, στην περίπτωση της Εύβοιας, σταμάτησε το πρόγραμμα πρόληψης δασικών πυρκαγιών και δασοπροστασίας που εμείς είχαμε 5.000 εργαζομένους περίπου σε όλη την Ελλάδα. Και στην πολιτική πρόληψης πυρκαγιών έπρεπε να φτάσουμε στις πυρκαγιές που σας ανέφερα, τον Δεκαπενταύγουστο του ’21 για να ξεκινήσει κάτι το οποίο ήταν δρομολογημένο.
«Κάποτε ονομάζονταν κλιματική αλλαγή, τώρα κλιματική κρίση και στο μέλλον κλιματική καταστροφή»
– Στη γενιά μας έχουμε μεγάλη ανησυχία για το περιβάλλον τόσο για το τώρα, όσο και για το τι μέλλει γενέσθαι. Τι μπορούμε να κάνουμε άμεσα, το οποίο θα αναστρέψει την τωρινή κατάσταση;
– Αυτό που πρέπει να κάνουμε όλοι, και εσείς οι νέοι και εμείς, είναι να διεκδικούμε και να ονειρευόμαστε, δεν υπάρχει άλλη διέξοδος για τη ζωή. Για τη ζωή που πλέον απειλείται από την κλιματική κρίση, κάποτε ήταν κλιματική αλλαγή τώρα είναι κρίση και ετοιμάζεται να γίνει κλιματική καταστροφή, που δεν αφήνει κανένα περιθώριο. Πρέπει να αγωνιστούμε για την επιβίωση.
Η νέα γενιά βλέπει να απειλείται η δική της ζωή -εμείς μπορεί να λέμε ότι αυτό είναι μακριά ακόμα- και έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να ονειρεύεται κάτι καλύτερο και να αγωνίζεται για αυτό.
Ειδικά στην περίπτωση του περιβάλλοντος, με τη συμμετοχή κάτι γίνεται. Δηλαδή το Fridays for Future και τα άλλα κινήματα παγκοσμίως, υποχρέωσαν τους παγκόσμιους ηγέτες και τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στην Συμφωνία των Παρισίων, η οποία επιτρέψτε μου να πω ότι ακόμα είναι στα λόγια και πρέπει να μεταβούμε στην πράξη.
Για αυτό πρέπει να πιστέψουμε κι εμείς που διεκδικούμε περιβαλλοντική ουδετερότητα ότι πρέπει να αλλάξει η ζωή μας. Δεν μπορούμε να μιλάμε για περιβαλλοντική ουδετερότητα και να μην ανακυκλώνουμε ακόμα κι αν δεν έχει εξοπλισμό ο Δήμος μας. Δεν είναι δικαιολογία η έλλειψη υποδομών από τον Δήμο ή την κοινωνία μας.
Ο ενεργός πολίτης πρέπει ατομικά ή καλύτερα συλλογικά, να αναπτύξει εθελοντικά δίκτυα που να ανακυκλώνει ή να τα αφήνει έξω από το δημαρχείο. Να αλλάζει τις συνήθειές του, παραδείγματος χάριν, στο σούπερ μάρκετ να αγοράζει προϊόντα χωρίς συσκευασία ή με χαμηλότερο ενεργειακό ή χημικό αποτύπωμα.
Δεν μπορούμε από τη μία να υποκλινόμαστε στο marketing και στη μόδα και να θέλουμε να σώσουμε και το περιβάλλον. Χρειάζεται μια επανάσταση στον τρόπο ζωής. Και όσοι το συνειδητοποιούμε, πρέπει να αλλάζουμε τρόπο ζωής.
Είναι το ποδήλατο; Είναι η διεκδίκηση των ΜΜΜ; Είναι ο ακτιβισμός για να μας δώσει η κοινωνία κάτι καλύτερο;
– Έχουν γίνει βήματα πιστεύετε; Το γεγονός ας πούμε ότι αναγράφεται όποτε υπάρχει πλαστικό στο προϊόν ή ότι είναι τα καλαμάκια πλέον χάρτινα;
– Ειδικά για τα καλαμάκια, εγώ είμαι πολύ ανήσυχος γιατί ενώ υπάρχει νομοθεσία τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, που προβλήθηκε μάλιστα υποκριτικά, στην αγορά δεν υπάρχει έλεγχος για το αν τηρείται. Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι δεν κατανοούμε ότι η αγορά δεν μπορεί να λύσει αυτά τα προβλήματα.
Προσέξτε: στην πανδημία, όλες οι χώρες προκρίναμε το δημόσιο σύστημα υγείας. Δεν είναι δυνατόν η αγορά και ο ιδιωτικός τομέας να λύσει το πρόβλημα της υγείας. Σε πανδημία ή μαζικές ανησυχίες για την υγεία, τα προβλήματα λύνονται από την πολιτεία.
Πόλεμος, ενεργειακή κρίση, δεν μπορεί η αγορά να λύσει το πρόβλημα. Αντιθέτως η αγορά λέει «βοήθησε με κι εμένα!», είτε με επιδότηση λόγω covid, είτε με μειωμένη τιμή ενέργειας. Ή λέει «κρατικοποίησε την ΔΕΗ για να έχω φθηνότερο ρεύμα». Εδώ φαίνεται πόσο λάθος είναι η θεωρία του νεοφιλελευθερισμού, μιλάω για την ιδεολογική σχολή, που λέει ότι η αγορά θα λύσει όλα τα προβλήματα. Αυτό που έχει καταλήξει ακόμα και σε μεγάλες καπιταλιστικές χώρες όπως οι ΗΠΑ είναι ότι μόνο μια ισχυρή πολιτεία μπορεί να εξασφαλίσει ότι θα έχουμε υγιή ανταγωνισμό, καθαρούς κανόνες της αγοράς, ότι ο καθένας και η καθεμία θα βρίσκει το δίκιο του.
Στην περίπτωση λοιπόν των πλαστικών μιας χρήσης, του κλίματος, της ανακύκλωσης, αυτό δεν μπορεί να γίνει με αυθόρμητους κανόνες της αγοράς. Πρέπει η πολιτεία, ακόμα κι αν επιτρέπει την ιδιωτική διαχείριση σε κάποια αγαθά, εν προκειμένω της ανακύκλωσης ή του νερού, εγώ διαφωνώ απολύτως αλλά σε κάποιες χώρες επιτρέπεται, να έχει τις δομές ώστε να υπάρχει έλεγχος.
Επιτρέψτε μου να σας πω, αυτό που αισθάνομαι για τη νέα γενιά και βάζω και το περιβάλλον μέσα: μπαίνουμε σε μια εποχή μεγάλων αβεβαιοτήτων. Η πανδημία, ο πόλεμος, το κλίμα και η ενέργεια μας έδειξαν με έναν συντριπτικό τρόπο ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν πάρα πολύ γρήγορα μέσα σε λίγους μήνες.
Όταν ήμουν εγώ φοιτητής, ζούσαμε σε μια εποχή βεβαιότητας ότι η επόμενη γενιά θα έχει καλύτερο σχολείο, καλύτερο νοσοκομείο, καλύτερο μισθό και σπίτι από των γονιών μας ή των παππούδων μας. Τώρα η επόμενη γενιά έρχεται να αντιμετωπίσει το μεγάλο ζήτημα ότι μπορεί να έχει χειρότερες συνθήκες ζωής από την προηγούμενη. Αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί χωρίς μια ισχυρή πολιτεία.
Μπροστά σε μεγάλες αβεβαιότητες, θέλει η πολιτεία, δηλαδή το όλον εμείς, να έχει λειτουργίες που θα εξασφαλίζει ότι όλοι έχουν δικαίωμα στην πρόοδο αλλά και ότι κανείς δεν θα μείνει μόνος του πίσω. Γιατί κάποιοι θα φύγουν μπροστά, την κλιματική κρίση οι έχοντες θα την αντιληφθούν πολύ λιγότερο καθώς θα μετακινηθούν σε ασφαλέστερα σπίτια εκτός ζωνών πλημμύρας, θα πληρώσουν το ρεύμα και το air condition, μπορεί να έχουν νερό πιο ακριβό.
Αλλά οι μη έχοντες; Φανταστείτε τι θα γίνει στις παγκόσμιες παραγκουπόλεις. Αλλά και η Ελλάδα θα είναι πιο ευάλωτη σε φτωχές ή αδύναμες περιοχές.
– Λόγω περιφέρειας φαντάζομαι το νιώθετε αυτό, γιατί η Β’ Θεσσαλονίκης έχει και το Πανόραμα έχει όμως και την Σίνδο, όπως και διάφορες άλλες εργατικές ή αγροτικές περιοχές.
– Η Β’ Θεσσαλονίκης είναι μια περιφέρεια μεγάλων ανισοτήτων. Έχει προβλήματα υπανάπτυξης και καθυστέρησης, περιοχές με 10-15% δημογραφική πτώση, όπως ο δήμος Λαγκαδά, Βόλβης και Χαλκηδόνος. Σκεφτείτε τα μικρά χωριά της περιφέρειας όπου εκεί είναι πολύ μεγαλύτερη η δημογραφική πτώση, το δημογραφικό πρόβλημα είναι έντονο παρότι είμαστε πάρα πολύ κοντά στην Θεσσαλονίκη.
Κι αυτό γιατί πρώτον, δεν υπάρχει πρόσβαση σε βασικές λειτουργίες. Για να πας στο σούπερ μάρκετ, στο κέντρο υγείας, στο ταχυδρομείο πρέπει να πληρώσεις ακριβή βενζίνη. Δεύτερον γιατί δεν υπάρχει πλέον παραγωγή στην ύπαιθρο. Αναφέρομαι και στον πρωτογενή και στον δευτερογενή τομέα.
Θέμα υπάρχει και με το ότι κλείνουν οι τράπεζες στις περιοχές αυτές. Τις προάλλες ήμουν στη λαϊκή στο Ζαγκλιβέρι, οι πολίτες είχαν μικρή συμμετοχή, άρα οι παραγωγοί δεν μπορούσαν να πουλήσουν και το ATM της περιοχής δεν είχε λεφτά. Την ημέρα της λαϊκής, το φαντάζεστε;
Τέσσερα χρόνια είχαμε να διαχειριστούμε ότι κλείσανε τα ταχυδρομεία, κλείσανε οι τράπεζες, κλείσανε οι λειτουργίες. Θα μπορούσανε κάποια να αντικατασταθούν από ψηφιακές λειτουργίες, δεν υποτιμώ την ψηφιακή μετάβαση, αλλά τουλάχιστον πρέπει να λύσεις και το θέμα του ψηφιακού αναλφαβητισμού που έχουμε στην ύπαιθρο. Δεν είναι όλοι ψηφιακές χρήστες.
Αλλά γενικά στη Β’ έχεις μια απίστευτη ποικιλία από τον Σοχό μέχρι τα Κύμινα. Ποικιλία προβλημάτων, θεμάτων και περιβάλλοντος. Έχει και αστική κατοικία και μικροαστική και μεσοαστική και εργατική, και υποβαθμισμένες περιοχές και βιομηχανικές ζώνες και δυσοσμία στα δυτικά, και θέμα οργάνωσης της δόμησης ανατολικά. Και θέματα τουρισμού, και στον Θερμαϊκό και στον Στρυμονικό κόλπο.
Έχουμε και δύο περιοχές Natura όπου μας πλήγωσε πολύ ότι καταργήθηκαν οι δύο φορείς: ο φορέας του Θερμαϊκού κόλπου ήταν ένα όνειρο της Θεσσαλονίκης εδώ και πάρα πολλά χρόνια, τον συγκροτήσαμε επιτέλους το 2018 και καταργήθηκε.
«Στην Ελλάδα πολλές φορές αντιλαμβανόμαστε την ανάπτυξη ως real estate»
– Στη Θέρμη που βρισκόμαστε, παρατηρούμε ότι υπάρχει πολύ μεγάλη ανοικοδόμηση. Στην Β’ Θεσσαλονίκης γενικότερα πιστεύετε ότι υπάρχουν προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη;
– Και βέβαια. Καταρχάς ανάπτυξη δεν είναι μόνο η ανοικοδόμηση. Στην Ελλάδα πολλές φορές αντιλαμβανόμαστε την ανάπτυξη ως real estate. Είναι μια λανθασμένη ανάγνωση. Το λέω γιατί, ειδικά σε αυτήν την κυβέρνηση υπάρχει μια μονομέρεια στο real estate και στην οικοδομική ενέργεια. Δεν είναι πραγματική ανάπτυξη αυτή. Έτσι δημιουργείς παρά μόνο μια φούσκα ακινήτων, είναι δυστυχώς και επικίνδυνο.
Η πραγματική ανάπτυξη και η αυτονομία μιας περιοχής έχει να κάνει με το τοπικά παραγόμενο εισόδημα, όπου πρέπει να έχεις πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή σε ένα ποσοστό που μπορεί να σου δίνει την αυτάρκεια, αυτονομία και την οικονομική ευρωστία. Δεν είναι έτσι τα πράγματα δυστυχώς, η Ελλάδα έχει μικρά ποσοστά στον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα.
Η Β’ Θεσσαλονίκης έχει τη δυνατότητα να δώσει ανάπτυξη. Άρα να δώσει προϊόν, ποιότητα ζωής και βελτίωση αγοραστικής δύναμης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει σχεδιασμός χρήσεων γης, δηλαδή πολεοδομικός σχεδιασμός γιατί αυτό δεν αφορά μόνο τα σπίτια αλλά και την βιομηχανία, την κτηνοτροφία, τις προστατευόμενες περιοχές και όλα τα επαγγέλματα. Να έχουν θύλακες, οργανωμένους χώρους που να μπορούν να τα υποδεχτούν.
Το δεύτερο στοιχείο -επίσης απαραίτητο- είναι οι δήμοι. Τα κύτταρα της ανάπτυξης, που είναι πλέον φτωχοποιημένοι και απαξιωμένοι. Τα προβλήματά τους είναι τραγικά, είπαμε πριν για την ανακύκλωση, αλλά ακόμα και η χρεοκοπία των ΔΕΥΑ είναι μεγάλο ζήτημα. Οι δήμοι έχουν πληγεί από το ενεργειακό κόστος και δεν έχουν στηριχθεί από την κυβέρνηση, ενώ ταυτόχρονα δεν έχουν προσωπικό και υπηρεσίες. Γιατί ο δήμος και η περιφέρεια πρέπει να στηρίξουν την γεωργική ανάπτυξη.
Μόνο αν μεταφέρεις την στήριξη κοντά στον παραγωγό μπορείς να πεις «ωραία, τώρα ας κάνουμε επιχειρηματικότητα» κι ας γίνει ο αγρότης επιστήμονας που να γνωρίζει τα βασικά θέματα ασφάλειας προϊόντος και να μπορεί να στηρίξει το προϊόν του μέσα από ενώσεις αγροτών, για να έχει ονομασία προέλευσης και να βγει έξω. Να πάρει ίσως τη σφραγίδα του φορέα προστατευόμενης περιοχής και να κουβαλήσει την προστιθέμενη αυτή αξία πλέον σε μια αγορά που θα αξίζει, λόγω αυτής της τοπικότητας, να τον στηρίξει.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει και πολύ περισσότερο αν η Β’ Θεσσαλονίκης υποδεχόταν ενεργειακές κοινότητες, να συνδυάσουμε το περιβάλλον με την πράσινη ενέργεια. Συνεταιριστικές επιχειρήσεις, τοπικά προϊόντα, οι παλιοί συνεταιρισμοί, όπως ήταν των γυναικών παλιά, που μπορούν να βγουν όχι μόνο στην ελληνική αγορά. Τώρα με το διαδίκτυο, μπορείς να κάνεις marketing παγκοσμίως. Εδώ δίπλα στα Βασιλικά έχουμε για παράδειγμα φανταστικά προϊόντα, τα οποία θα μπορούσαν να μιλάνε με αγορές του εξωτερικού. Ξέρετε αυτά μεταφέρονται πλέον μέσα σε μια μέρα. Μπορούμε.
Η πολιτεία πρέπει να έχει το σχέδιο, να δώσει την προοπτική. Για την αγορά να έχει επιδοτήσεις, τράπεζα πιστώσεων, μικροπιστώσεις. Δεν μιλάμε για πολλά λεφτά, τα οποία δυστυχώς στην περίοδο του κ. Μητσοτάκη πηγαίνουν σε κολλητούς. Είναι τραγικό ότι θα δοθεί επιδότηση στην «Ελληνικός Χρυσός» και όχι σε ελληνικές επιχειρήσεις να φτιάξουν οι νέοι επιστήμονες μια νέα επιχειρηματικότητα.
Κι όμως, η Θεσσαλονίκη είναι εκτός του ταμείου ανάκαμψης, αλλά ο «Ελληνικός Χρυσός» που έχει κάνει αποικία την Ανατολική Αττική με μία κατάπτυστη σύμβαση η οποία πέρασε πέρυσι, ακούστηκε ότι θα πάρει επιδότηση με εγγύηση του ελληνικού κράτους. Χρήματα από το ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα οποία ήταν θεωρητικά για να ανακάμψει και να αντέξει η οικονομία.
«6 δις φύγανε στα ταμεία τεσσάρων εταιρειών ενέργειας και δύο διυλιστηρίων»
– Τον χειμώνα καταγγείλατε αρκετές φορές τις εταιρείες ενέργειας για τα υπερκέρδη που σημείωσαν. Τι είναι αυτό που συνέβη κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης;
– Κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, έγινε ένα πάρτυ κυριολεκτικά στη χώρα μας όσον αφορά την ενέργεια, όπου κάποιοι ημέτεροι της εξουσίας, κέρδισαν δισεκατομμύρια ευρώ τα οποία κλάπηκαν από τους καταναλωτές και είμαι ξεκάθαρος: κλάπηκε από την κοινωνία μας ένα τεράστιο ποσό, και αναφέρομαι και στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις.
Θα σας πω δύο συγκεκριμένα παραδείγματα προκειμένου να είμαι σαφής. Λοιπόν, δύο διυλιστήρια της χώρας μας, τα στοιχεία που έχουμε μέχρι στιγμής από τις χρηματιστηριακές ανακοινώσεις, είναι ότι έχουν 3 δισεκατομμύρια ευρώ κέρδη το 2022. Είναι αδιανόητο: να μένουν άδεια τα ρεζερβουάρ και να υπάρχουν 3 δισεκατομμύρια ευρώ κέρδη. Από την πρώτη επεξεργασία των υπερκερδών, δηλαδή των άδικων κερδών, με βάση τους κανόνες της Κομισιόν, υπολογίζουμε ότι αυτά είναι 2,6 δις. Ένα τεράστιο ποσό! Φανταστείτε ότι η μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο χαμηλότερο επίπεδο της Ευρώπης, δηλαδή να γίνει πιο φθηνό το καύσιμο στην Ελλάδα για όλους και όλες, κοστίζει 1,4 δις και 2,6 δις είναι τα υπερκέρδη, σε μια χρονιά!
Όσον αφορά το ρεύμα, εκεί οι υπολογισμοί μας με στοιχεία της ίδιας της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας, έδειξαν ότι είχαμε 2,2 δις υπερκέρδη από τον Ιούλιο του 2021 μέχρι τον Ιούνιο του 2022, σε μια δωδεκάμηνη διάρκεια. Είναι πάρα πολύ μεγάλο νούμερο αυτό, το οποίο πρέπει να επιστραφεί στους καταναλωτές, δεν είναι δυνατό να αφήνουμε περιθώρια για τέτοια υπερκέρδη.
Αυτό μας δίνει ενεργειακά υπερκέρδη 6 δισεκατομμύρια που λείψανε από τα νοικοκυριά και την επιχειρηματικότητα. Φανταστείτε να ήταν αυτά τα 6 δις για έναν-ενάμιση χρόνο μέσα στον κύκλο της αγοράς. Να τροφοδοτούσαν αγορά, την αγοραστική δύναμη, την ποιότητα ζωής και τις επενδύσεις. Κι όμως, αυτά φύγανε, πήγανε στα ταμεία τεσσάρων εταιρειών ρεύματος και δύο διυλιστηρίων.
Τα δύο διυλιστήρια δεν έχουν φορολογηθεί για τα υπερκέρδη του 2022, η νομοθετική ρύθμιση που έφερε η κυβέρνηση λέει ότι θα φορολογηθούν μετά τον ισολογισμό, τέλος Ιουνίου και αφού ο συντελεστής πέσει πολύ χαμηλά. Ο κ. Μητσοτάκης τους επιφυλάσσει συντελεστή 20% φορολόγησης, ενώ είχε πει 90% φορολόγηση των υπερκερδών. Και στο ρεύμα, απ’ όσα έχουμε κατανοήσει από τα 3,5 δις που υπολογίζουμε, πρέπει να έχουν φορολογηθεί γύρω στα 340 εκατομμύρια, ούτε 15%. Κυριολεκτικά, μαγειρεύτηκαν τα υπερκέρδη για να μην φορολογηθούν.
– Πώς σχολιάζετε την απόρριψη που δείχνουν οι νέοι στα κόμματα εξουσίας;
– Θεωρώ ότι το σύστημα οικονομικής και πολιτικής εξουσίας στην Ελλάδα, για να μπορέσει να αναπαραχθεί και να συντηρηθεί, έχει επιλέξει να μεταφέρει στη νέα γενιά αλλά και συνολικά στην κοινωνία, την άποψη ότι «όλοι είναι ίδιοι», γιατί δεν μπορεί να απολογίσει θετικά το έργο π.χ. της τρέχουσας κυβέρνησης, για να μπορέσει να απομακρύνει από τη συλλογικότητα, τη συμμετοχή από όλα όσα δηλαδή χαρακτηρίζουν τον ενεργό πολίτη, το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Όσο και να είναι απαξιωμένη η πολιτική, η μη συμμετοχή στις εκλογές σημαίνει ότι κάνεις το χατίρι στο σύστημα να επιλέγει για σένα. Κι εσύ παραμένεις άβουλος και άφωνος μπροστά σε μια τηλεόραση.
– Υπάρχει βέβαια και το ζήτημα νέοι και νέες να μην συμμετάσχουν στις εκλογές, επειδή δουλεύουν το καλοκαίρι.
– Πράγματι, υπάρχουν όχι μόνο νέοι και νέες, αλλά και πάρα πολλοί εργαζόμενοι, που δουλεύουν σεζόν, και πρέπει να επιλέξουν είτε το δικαίωμα στην επιβίωση είτε το δικαίωμα στη δημοκρατία. Μια έξυπνη, σοβαρή κοινωνία του 21ου αιώνα πρέπει να τα εξασφαλίζει και τα δύο. Εφόσον πολλοί για λόγους επιβίωσης, θα φύγουν από το σπίτι τους για να δουλέψουν, πρέπει να υπάρχει μία ορθώς συνταγματική και ασφαλής δημοκρατικά, διαφανής διαδικασία που να δίνει δικαίωμα πρόσβασης στις εκλογές.
– Ποια είναι η άποψή σας για την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ελλάδα;
– Οι ακροδεξιές αντιλήψεις δεν έφυγαν για να ξαναγυρίσουν τώρα. Περίμεναν στη γωνία για να εκπέμπουν ρατσιστικό και χυδαίο λόγο βίας από τις φυλακές παρότι είναι εγκληματική οργάνωση. Δεν μιλάμε για κάποιες ιδέες αλλά για εγκληματική οργάνωση, νεοναζί που το μόνο που αναπαράγουν είναι μίσος, ρατσισμό, διχασμό, φυλετικές διακρίσεις, αμφισβήτηση θρησκευτικής ταυτότητας, ταυτότητας φύλου, οποιασδήποτε ταυτότητας.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
– Αυτό το λάθος που έγινε με την προεκλογική καμπάνια του Κασιδιάρη από τη φυλακή, ήταν θέμα για το οποίο έπρεπε να παρέμβει το Υπουργείο Δικαιοσύνης;
– Ναι, έπρεπε το Υπουργείο να προνοήσει από την αρχή του φαινομένου, γιατί αυτό έγινε μετά την καταδίκη της εγκληματικής οργάνωσης, και θεωρώ ότι είναι έλλειμμα της Νέας Δημοκρατίας που δεν το επέλυσε τότε. Έλλειμμα που άρχισε να κακοφορμίζει μετά από δύο αποτυχημένες και μία τρίτη νομοθετική ρύθμιση. Λέω αποτυχημένες, γιατί η ίδια κυβέρνηση ήρθε και είπε «ήταν λάθος, πάμε να το βελτιώσουμε» δύο φορές.
– Στην Ελλάδα μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική κυβέρνηση συνεργασίας, τώρα με την απλή αναλογική;
– Στην Ελλάδα υπήρξαν πολλές κυβερνήσεις συνεργασίας, όπως η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ, η κυβέρνηση Παπαδήμου, η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων Πράσινων. Ναι υπήρξαν, δεν είχαμε την κουλτούρα της απλής αναλογικής, αλλά για μένα η απλή αναλογική είναι ευρωπαϊκό κεκτημένο και η βάση της δημοκρατίας.
Θέλω η ψήφος μου με τις δικές σας να έχει το ίδιο βάρος. Το διεκδικώ. Και θεωρώ ότι παρότι εκλεγήκαμε με απλή ενισχυμένη, πολύ γρήγορα, σε ενάμιση χρόνο, προχωρήσαμε στην νομοθέτηση της απλής αναλογικής. Δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη όμως: πρέπει να δημιουργήσεις παιδεία, πολιτικό σύστημα. Δεν έχουμε την ωριμότητα να το κάνουμε, στη Γερμανία το κάνουν πολύ πιο εύκολα.
«Όλα τα γαλάζια παιδιά διορίστηκαν σε θέσεις με παχυλούς μισθούς»
– Τι συνέβη με την εμπειρία της απλής αναλογικής στους δήμους;
– Κάτι βάναυσο. Είχαν εκλεγεί δημοτικοί σύμβουλοι και κοινότητες με απλή αναλογική, και η κυβέρνηση της ΝΔ το αναίρεσε πριν εγκατασταθούν οι δημοτικές αρχές. Απαράδεκτο να εκλέγεται ένα όργανο με απλή αναλογική και να αρχίζει τη θητεία του, χωρίς αναλογικότητα και δημοκρατία. Δηλαδή αφαιρέθηκε από τις αρμοδιότητες των προέδρων και των συμβουλίων των κοινοτήτων, ο προϋπολογισμός. Εκλέχθηκαν άνθρωποι με αρμοδιότητες και πόρους και πήγαν και εγκαταστάθηκαν χωρίς αρμοδιότητες και πόρους !
Όλα αυτά βρέθηκαν ενώπιον του ΣτΕ. Από άποψη αυτοδιοίκησης, η τετραετία Μητσοτάκη ήταν μια αντισυνταγματική τετραετία, διότι το ΣτΕ ακύρωσε τις ρυθμίσεις Θεοδωρικάκου. Οι δήμοι λειτούργησαν τρεισήμισι χρόνια με αντισυνταγματικές ρυθμίσεις. Θα μπορούσε η αυτοδιοίκηση από το ’19 έως σήμερα να μας δώσει μια εμπειρία αναλογικής, όπως συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αφού λειτουργεί σε μεγαλύτερες χώρες όπως η Γερμανία, και μας το υπαγορεύει το κράτος δικαίου γιατί να μην το δοκιμάσουμε;
Τέλος, δίνει λύση σε ένα άλλο πρόβλημα. Ο κόσμος έξω από τα κόμματα δεν λέει συχνά «βρείτε τα»; Προφανώς δεν μπορεί να τα βρει μια απολύτως δεξιά με μια απολύτως αριστερή αντίληψη, αλλά δεν υπάρχουν μόνο αυτές οι αντιλήψεις στον πολιτικό χάρτη.
Όταν λοιπόν η κοινωνία σου λέει κάνε μια σύνθεση, δεν πρέπει εμείς να το ακολουθήσουμε, έστω στους συγγενείς ιδεολογικούς χώρους; Εξάλλου η δυνατότητα σύνθεσης σου δίνει και πιο ασφαλή διακυβέρνηση γιατί δεν θα κάνει ο άλλος τα δικά του, τα ρουσφέτια του. Δεν θα διορίσει τους κολλητούς. Δεν μπορεί να τους διορίσει, όπως έκανε ο κ. Μητσοτάκης. Είχαμε μια τετραετία μονοκομματική, όπου ξεπουλήθηκε δημόσιος πλούτος και διορίστηκαν όλα τα γαλάζια παιδιά σε θέσεις με παχυλούς μισθούς.
– Στις πιο προσωπικές ερωτήσεις, πώς περνάτε τον ελεύθερο σας χρόνο;
– Έχω μια καλή σχέση με τη μουσική, συμπτωματικά η τελευταία συναυλία που πήγα ήταν του αδερφού μου, Μανώλη Φάμελλου. Αλλά μου αρέσουν πολύ όλες οι μορφές τέχνης.
Πηγαίνω σχεδόν σε όλες τις παραστάσεις του ΚΘΒΕ, σε παραστάσεις χορού, κλασικής μουσικής, στο Μέγαρο αλλά και εδώ στον Χορτιάτη, έχουμε πολλές μουσικές παραστάσεις. Πρόσφατα ήρθε ένα πολωνικό κουαρτέτο σε μια συναυλία κλασικής μουσικής. Παρακολουθώ όλα τα δρώμενα τέχνης στην περιοχή μου.
Είχα και μια εξαετία, πολύτιμη, ως υπεύθυνος του πολιτιστικού κέντρου της Θέρμης και αντιδήμαρχος αντίστοιχα στον πολιτισμό.
Αλλά μου αρέσει πάρα πολύ και ο αθλητισμός πρέπει να σας πω, έκανα και μια τετραετία ως υπεύθυνος του αθλητικού κέντρου της Θέρμης. Βόλεϊ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο τόσο σε ερασιτεχνικό, όσο και σωματειακό επίπεδο. Τώρα δηλαδή που θα σας αφήσω, θα πάω σε έναν αγώνα βόλεϊ!
– Ποια είναι η σχέση σας με τα βιβλία; Βρίσκετε χρόνο να διαβάσετε;
– Και τώρα ως τομεάρχης και πριν ως επιστήμονας του περιβάλλοντος, έχω μια ανάγκη να αγγίζω τη βιβλιογραφία του περιβάλλοντος, του κλίματος. Προσεγγίζω την επιστημονική βιβλιογραφία του πεδίου αυτού. Αλλά ομολογώ ότι δεν έχω μεγάλη δυνατότητα, γιατί έχω υποχρέωση να διαβάζω πολλά ευρωπαϊκά κείμενα, ελληνικά θεσμικά κείμενα και φυσικά καθημερινά ειδησεογραφία. Θα μου άρεζε να μπορούσα να ασχοληθώ και λίγο με τη λογοτεχνία, μόνο το καλοκαίρι προλαβαίνω να διαβάζω ένα-δύο βιβλία!
– Το νέο βιβλίο της Γκρέτα για το περιβάλλον το διαβάσατε;
– Την Γκρέτα την παρακολουθώ, διαβάζω τις ομιλίες της γιατί είχα και μια καλή συνεργασία με τους “Fridays for Future” λόγω και του ρόλου μου.
– Για το τέλος, ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να απευθύνετε στους νέους;
– Το μήνυμα που είναι διαχρονικό για τη νέα γενιά, αλλά και για όλους τους πολίτες, είναι να διεκδικούν το όνειρο, να βάζουν στόχους, να είναι αυστηροί με τους πολιτικούς, την οικονομία, τους θεσμούς, με την πολιτεία, να κρίνουν και να συμμετέχουν. Να παίρνουν οι ίδιοι αποφάσεις για τον εαυτό τους, να συμμετέχουν σε συλλογικότητες, να συμμετέχουν στη ζωή. Γιατί αλλιώς κάποιοι άλλοι διεκδικούν το δικαίωμά τους στη ζωή. Ο νέος πρέπει να διεκδικήσει και τη γνώση γιατί η παιδεία, είναι το εργαλείο της ελευθερίας του.
Συνέντευξη: Αφροδίτη Κεραμέως και Βαγγέλης Λαζαρίδης
