Η συγγραφέας και ψυχολόγος Κατερίνα Φασέγγα είναι το «Πρόσωπο της Εβδομάδας» στο dreamonline.gr , αποκαλύπτοντας πτυχές της προσωπικής της διαδρομής στη λογοτεχνία, όπου η γραφή και η ψυχολογία αλληλοσυμπληρώνονται.
Από τα πρώτα της βήματα στο γράψιμο κατά την εφηβεία μέχρι την έκδοση τεσσάρων πλέον βιβλίων, η κ. Φασέγγα μιλά για την έμπνευσή που αντλεί από την καθημερινότητα και τα συναισθηματικά βάθη των ανθρώπων. Με το νέο της βιβλίο, «Όταν Πεθαίνουν οι Εραστές του Κόσμου», εξερευνά τις δυναμικές του έρωτα και του πόνου με έναν ωμό, ειλικρινή τρόπο, προσφέροντας μια βαθιά συναισθηματική εμπειρία στους αναγνώστες της.
Την ευχαριστούμε θερμά!
«Η πρώτη ακατέργαστη και κάπως αδέξια ανάγκη να εκφραστώ μέσω της λογοτεχνίας, εντοπίζεται στην εφηβεία»
– Κυρία Φασέγγα, πότε σας δημιουργήθηκε η ανάγκη να εκφραστείτε μέσω της λογοτεχνίας, δεδομένου ότι μέχρι στιγμής έχετε εκδώσει τέσσερα βιβλία;
– Είναι κάπως αστείο. Στα χρόνια του Γυμνασίου κυρίως, είχα την τάση να αλλάζω τους στίχους στα κλασσικά ποιήματα που διδασκόμασταν και στη θέση τους να γράφω δικά μου λόγια. Ήταν ένα παιχνίδι που είχα «εφεύρει» χωρίς να γνωρίζω, με συνειδητό τρόπο, ποιόν σκοπό επιτελούσε.
Σήμερα ξέρω πως ήταν είτε μία απόκριση, είτε μια μορφή άμυνας απέναντι σε «απειλητικά» αισθήματα και σκέψεις που είχα απωθήσει ως παιδί, τα οποία επιζητούσαν χώρο και τρόπο έκφρασης και αυτό το «παιχνιδάκι» ίσως λειτουργούσε ως «επανορθωτική εμπειρία».
Άρα, θα έλεγα πως η πρώτη ακατέργαστη και κάπως αδέξια ανάγκη να εκφραστώ μέσω της λογοτεχνίας, μάλλον εντοπίζεται στην περίοδο της εφηβείας μου.
– Από πού αντλείτε την έμπνευση της πολυπραγμοσύνης σας,
αναφορικά με τις συγγραφικές σας προτιμήσεις; Συνηθίζεται η πλειοψηφία των συγγραφέων να επικεντρώνεται σε όμοιες θεματικές ενότητες, αντίθετα με εσάς που δοκιμάζετε διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα, όπως το παιδικό παραμύθι ή την ιστορική έρευνα;
– Ομολογώ πως παλαιότερα είχα αναρωτηθεί και προβληματιστεί για το αν θα έπρεπε να επικεντρωθώ σε ένα είδος. Μία σκέψη ήταν να περιοριστώ σε συγγραφή πονημάτων σε σχέση με το γνωστικό μου πεδίο. Αυτό ωστόσο θα περιόριζε τον τρόπο, το ύφος και φυσικά το περιεχόμενο των βιβλίων μου. Φαντάζει αρκετά αυστηρό και οριοθετημένο για μένα και μου φαίνεται δύσκολο να το πράξω- για την ώρα τουλάχιστον.
Από την άλλη, επειδή δεν αισθάνομαι «επαγγελματίας» συγγραφέας, επιτρέπω στον εαυτό μου αυτή την ελευθερία: Να γράφω για ό,τι επιθυμώ, με τον τρόπο που επιθυμώ.
Όσο για την «έμπνευση» που με ρωτάτε, θα σας πω ότι εμπνέομαι σίγουρα από τις νοερές αναδρομές που κάνω στο παρελθόν μου, από την προσωπική και οικογενειακή μου ιστορία (αυτό νομίζω ισχύει για κάθε συγγραφέα) και φυσικά από απλά στοιχεία της καθημερινότητας όπως ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο, ένας καυγάς στο σπίτι, μια σχέση που διαταράχτηκε, μια απρογραμμάτιστη εκδρομή σε ένα ειδυλλιακό μέρος, ένα έργο ζωγραφικής, μια αφίσα στον τοίχο κ.ά.
Νομίζω καθετί μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως έμπνευση για έναν συγγραφέα. Εξαρτάται από το περιεχόμενο της ερμηνείας που θα προσδώσει στο ερέθισμα της στιγμής.
– Ποιές είναι οι λογοτεχνικές σας επιρροές;
– Μεγάλωσα σε έναν τόπο, ένα μικρό ορεινό χωριό της Πίνδου, όπου γενικά οι επιλογές μας ήταν όχι απλώς περιορισμένες, σχεδόν ανύπαρκτες θα πω. Μιλάμε για τις δεκαετίες ’70 και ’80, αλλά οι συνθήκες προσομοίαζαν λίγο πολύ την εποχή του ’50. Χωρίς τη δυνατότητα για πολλές δημιουργικές δραστηριότητες- που στα αστικά κέντρα αφθονούσαν- κατέφευγα είτε στη μελέτη σχολικών και εξωσχολικών βιβλίων, είτε στο παιχνίδι στη φύση ή στο ραδιόφωνο. Τηλεόραση δεν υπήρχε στο σπίτι. Αποκτήσαμε μία το 1985. Εγώ διένυα την εφηβεία μου τότε.
Ευτυχώς, το διπλανό χωριό διέθετε μια αρκετά ενημερωμένη βιβλιοθήκη. Έως τη μέση εφηβική ηλικία είχα διαβάσει σχεδόν όλους τους Έλληνες συγγραφείς και αρκετούς ξένους: Παπαδιαμάντη, Ξενόπουλο, Μυριβήλη, Καζαντζάκη, Καραγάτση, Λουντέμη, Πηνελόπη Δέλτα, Ζωρζ Σαρρή, Άλκη Ζέη, Ευγενία Φακίνου, Ντίκενς, Σμίθ, Μαρκ Τουέϊν κ.ά. Κάθε 3-4 μέρες δανειζόμουν κι ένα βιβλίο.
Νομίζω τα έργα αυτών των σπουδαίων συγγραφέωνβοήθησαν να διευρύνω τη σκέψη μου, απελευθέρωσαν συναισθήματα και όξυναν τη φαντασία μου, αλλά αν πρέπει να σκεφτώ κάτι που με επηρέασε σε βάθος και με επηρεάζει μέχρι σήμερα και όχι μόνο «λογοτεχνικά», θα πω πως είναι η πλούσια λαογραφία του τόπου όπου μεγάλωσα, τα «παραμύθια της μαμάς» τα οποία ήταν στην πραγματικότητα αληθινές ιστορίες, η μουσική παράδοση της περιοχής, κυρίως τα μοιρολόγια, τα έθιμα μας κλπ.
«Οι δύο ιδιότητες μου αλληλεπιδρούν και υποβοηθούν η μία την άλλη»
– Πόσο επηρεάζει η δουλειά σας ως ψυχολόγος το γράψιμο σας;
– Η συγγραφική τέχνη και γενικότερα κάθε τέχνη, θεωρώ πως είναι μια κατάδυση στον εσωτερικό μας κόσμο. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την ψυχολογία. Ειδικά με την ψυχοθεραπεία καταδύεται κανείς- όσο γίνεται- στην απεραντοσύνη των αισθημάτων και των σκέψεων, ανασύροντας στην επιφάνεια πτυχές του Εαυτού που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν ανεπίγνωστες.
Υπό αυτό το πρίσμα θα έλεγα ότι οι δύο ιδιότητες μου αλληλεπιδρούν και υποβοηθούν η μία την άλλη. Το σπουδαίο για μένα είναι ότι η Αυτεπίγνωση που αποκτά ένας ψυχολόγος μέσα από την εκπαίδευση και την προσωπική του θεραπεία, βοηθάει σημαντικά στο να περιγράψει πιο εύστοχα ένα συναίσθημα που για έναν μη ειδικό της ψυχικής υγείας ίσως να φαντάζει κάπως περίπλοκο. Αυτό βέβαια δεν είναι θέσφατο, είναι μόνο η προσωπική μου εκτίμηση.
– Πρόσφατα εκδώσατε το βιβλίο “Όταν Πεθαίνουν οι Εραστές του Κόσμου”. Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης στο βιβλίο σας;
– Το βιβλίο «Όταν Πεθαίνουν οι Εραστές του Κόσμου», στην πραγματικότητα είναι μια ερωτική ιστορία που παρουσιάζει αφτιασίδωτη τη συνθήκη του έρωτα, του πόνου που επιφέρει ένας χωρισμός και τον πόνο του θανάτου.
Η Ειρήνη, είναι η αφηγήτρια της ιστορίας η οποία μετά την τελευταία της ερωτική απογοήτευση νιώθει θυμό, πόνο και προσωπική αποτυχία. Αποφασίζει λοιπόν να μην εμπλακεί συναισθηματικά σε κάποια σχέση για το επόμενο διάστημα, παρά να ακολουθήσει το μονοπάτι της στείρας σεξουαλικής απόλαυσης. “Σεξ για το σεξ”όπως λέει η ίδια. Γνωρίζει όμως τον Τάκη…
Στην αρχή συνδέονται σε εκείνο το αρχέγονο φυσικό επίπεδο του σαρκικού σμιξίματος. Όμως τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα έχει υπολογίσει. Τον ερωτεύεται παράφορα, το ίδιο και εκείνος και οι δύο εραστές οδηγούνται σε συναντήσεις εκρηκτικές, εξοντωτικές, απόλυτα διεγερτικές και συνάμα πολύ πονεμένες.
Ο Τάκης όμως δεν μπορεί να συνδεθεί με τον τρόπο που επιθυμεί η Ειρήνη, παρά μόνο υπό προϋποθέσεις, με τις οποίες δεν συμφωνεί η ίδια.
Ο καθένας παλεύει με τους δικούς του δαίμονες για όσο διαρκεί η σχέση. Τα πράγματα παίρνουν μια απροσδόκητη τροπή όταν στο προσκήνιο εμφανίζεται ο αδελφός του Τάκη, ο Αλέξανδρος, με προθέσεις όχι και τόσο ξεκάθαρες. Από εκεί και πέρα, ξεκινούν κάποιες αλυσιδωτές εξελίξεις, που αποτελούν το «προοίμιο» μιας λύτρωσης που η Ειρήνη χρόνια πάσχιζε να βρει.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, εκείνο που θα ενθουσιάσει τον αναγνώστη, είναι οι διάλογοι που έχουν ένα περιπαικτικό ύφος απέναντι στον καθωσπρεπισμό και το χιούμορ που εσκεμμένα χρησιμοποιείται ως το απόλυτο αντίδοτο που εξισορροπεί τα εναλλασσόμενα συναισθήματα του πόνου, του θυμού, της απογοήτευσης και της μοναξιάς. Τα λόγια στο έργο διατυπώνονται ωμά και οι σκέψεις και τα αισθήματα «διυλίζονται» με τον τρόπο που τα διηγούμαστε στον ψυχολόγο μας ή στην παρέα που νιώθουμε οικεία.
Το βιβλίο απευθύνεται σε ενήλικες και για να κάνω χιούμορ θα πως δεν είναι κατάλληλο για εκείνους που εμφανίζουν δυσανεξία στις «κακές λέξεις».
«Στην αήθη κοινωνία που ζούμε, μόνο ένας έρωτας μπορεί να σώσει τον άνθρωπο»
– Τελικά ο έρωτας αποτελεί ένα απειθάρχητο συναίσθημα;
– Επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω τις σκέψεις της ηρωίδας μου, της Ειρήνης, για το πώς αντιλαμβάνεται, ορίζει και βιώνει η ίδια τον έρωτα:
«Το να είναι κάποιος ερωτευμένος δεν είναι ρόλος, χαρακτηρισμός ή ιδιότητα. Ο έρωτας είναι ποίηση ζωής, είναι πρόταση εξέλιξης και προσωπικής ανάπτυξης. Σε κάνει από τη μία να μεγαλουργείς και από την άλλη να καταστρέφεσαι. Αλλοιώνεσαι εσωτερικά, ταξιδεύεις για την Κόλαση ή τον Παράδεισο, αλλά γι’ αυτό δεν ευθύνεται ο έρωτας. Ευθύνεται ο τρόπος που αντιμετωπίζει ο καθένας τη ζωή του. Στην αήθη κοινωνία που ζούμε, μόνο ένας έρωτας μπορεί να σώσει τον άνθρωπο. Ακόμη και τον θανατοποινίτη…»
«Με απογοήτευε η σκέψη ότι οι ερωτευμένοι οχυρώνονται πίσω από το Εγώ τους, γίνονται ψυχροί εκτελεστές, κοινοί εκβιαστές που διεκδικούν μερίδιο που δεν τους ανήκει, σε αντίθεση με την αγάπη, όπου οι δύο ερωτικοί σύντροφοι στέκονται ο ένας απέναντι στον άλλον όχι σε στάση επίθεσης και άμυνας, αλλά σε θέση συμφωνίας...»
«Ηδονολατρεία με συναίσθημα είναι ο έρωτας…»
«Ο έρωτας επιλέγει κατεύθυνση προς την όψη. Πρέπει πάντα να υπάρχει ένα αντικείμενο – πρόσωπο για να ερωτευτούμε, ακόμη κι αν αυτό είναι η αντανάκλασή μας. Να γιατί οι ερωτευμένοι γίνονται τόσο νάρκισσοι…»
«Δύσκολο μάθημα η υπομονή στον έρωτα, τόσο για τους ανυπότακτους όσο και τους υποταγμένους χαρακτήρες…»
«Ο παράφορα ερωτευμένος δεν διαβρώνεται από τον χρόνο, νιώθει σχεδόν αθάνατος».
Τα υπόλοιπα θα τα διαβάσετε στο βιβλίο.
– Τι ακούτε από το κοινό που διαβάζει το βιβλίο σας;
– Το βιβλίο «Όταν Πεθαίνουν οι Εραστές του Κόσμου», εμπίπτει στο είδος της ερωτικής λογοτεχνίας που διερευνά τα ψυχολογικά και υπαρξιακά θέματα ανδρών και γυναικών, τα οποία θα προκύπτουν αιώνια, όσο τα δύο φύλα θα υπάρχουν σε κοινό τόπο.
Υπό αυτή την έννοια, αιτιολογείται αυτό που ακούω πολύ συχνά από τους αναγνώστες μου: «Ταυτιστήκαμε, ήταν σαν να ζούσαμε την ιστορία».
Ο έρωτας δεν είναι ταμπού. Δεν θα έπρεπε να είναι.
– Θεωρείτε ότι η ερωτική λογοτεχνία αποτελεί ταμπού για το ελληνικό κοινό;
– Δεν έχω αυτή την αίσθηση. Δεν νομίζω ότι σοκάρει πλέον η ερωτική έκφραση στην λογοτεχνία. Ο κόσμος έχει απελευθερωθεί αρκετά, τολμάει να διηγηθεί τους έρωτες του σε δημόσιο λόγο.
Θα έλεγα ότι περισσότερο μας απωθεί και μας απελπίζει η κοινωνική πραγματικότητα με ό,τι θολό και δύσκολο περιλαμβάνει, όπως: κακοποίηση και βία μέσα στην οικογένεια, παιδεραστία, ανθρωποκτονίες, πόλεμοι, βιασμοί, ακραία φτώχεια κ.ά.
– Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Ετοιμάζετε το πέμπτο σας βιβλίο;
– Μέσα στο 2025 θα εκδοθεί το νέο μου βιβλίο που είναι μια συλλογή πεζών διηγημάτων με ψυχογραφικό χαρακτήρα. Δεν θα ήθελα να δώσω περισσότερες λεπτομέρειες όμως.
-Τι θα θέλατε να πείτε σε όσους διαβάσουν τη συνέντευξη μας;
– Επειδή δεν θα ήθελα να πω κάτι που μπορεί να εκληφθεί ως «δασκάλεμα» ή ως συμβουλή ή προτροπή, θα απαντήσω στην ερώτηση σας με μια ρήση δανεισμένη από τον σπουδαίο Αντρέ Μπρετόν που με εκφράζει απόλυτα: «Ο Άνθρωπος είναι η απάντηση όποια κι αν είναι η ερώτηση».
