20 Απριλίου 2021
Τέτοιες μέρες, το 2015, ξεκινά μια δίκη η οποία έμελλε να ολοκληρωθεί μόλις τον περασμένο Οκτώβριο αποτελώντας μία από τις σημαντικότερες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας. Η δίκη της χρυσής αυγής έφτασε λίγο πολύ στα αυτιά όλων μας μέσω των ΜΜΕ. Το ίδιο όμως και οι ακραίες ρατσιστικές συμπεριφορές των καταδικασθέντων με αποκορύφωμα την δολοφονία του Παύλου Φύσσα το 2013. Όταν λοιπόν γίνεται μάρτυρας σε κάτι τόσο βίαιο και απεχθές, ένα είναι το ερώτημα που δημιουργείται στο μυαλό του κάθε λογικού ανθρώπου: γιατί;
Ο μόνος τρόπος να αποδεχτεί κανείς την ύπαρξη όλου αυτού του ναζιστικού μίσους είναι να το δαιμονοποιήσει. Οι ναζί δεν σκέφτονται ή πράττουν όπως εμείς. Άρα δεν είναι άνθρωποι σαν κι εμάς.
Αυτό έρχεται να διαψεύσει το ντοκιμαντέρ του Νορβηγού Havard Bustnes «Golden Dawn Girls».
Σε αυτό παρουσιάζονται τρεις γυναίκες, οικογένεια επιφανών μελών της ΧΑ μέσα από την καθημερινότητά τους. Ο σκηνοθέτης τις προσεγγίζει λέγοντας τους πως θέλει ακριβώς να δείξει στον κόσμο ότι δεν είναι τέρατα και ότι ζουν όπως όλοι οι άλλοι και εν μέρει το πετυχαίνει.
Οι γυναίκες αυτές είναι νοικοκυρές, είναι οικογενειάρχισσες, σπουδάζουν, βγαίνουν για φαγητό με τους φίλους τους, παίζουν με τα παιδιά τους και σίγουρα αν τις έβλεπε κανείς σε ένα πλήθος δεν θα τις ξεχώριζε από τους υπόλοιπους. Δεν πρόκειται επομένως για τέρατα αλλά για ανθρώπους όμοιους με εσένα και εμένα. Κι όμως, αυτές οι γυναίκες μισούν πέρα από κάθε όριο και λογική. Πράγματι, σε αυτό διαφέρουμε. Ωστόσο δεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως.
Ο φόβος για τη ναζιστική νοοτροπία έγκειται στο ότι είναι κεκαλυμμένη, δεν γίνεται δηλαδή άμεσα αντιληπτή. Ας μην ξεχνάμε μάλιστα, ότι η προπαγάνδα αποτελούσε ένα από τα ισχυρότερα όπλα του Χίτλερ για να την ανάδειξή του στην εξουσία και μετέπειτα.
Η Ουρανία Μιχαλολιάκου μια φοιτήτρια ψυχολογίας που θα μπορούσες ενδεχομένως να συναντήσεις στη σχολή σου μιλάει για το μίσος προς τους αλλοεθνείς σαν να είναι κάτι το φυσιολογικό καθώς έχει γαλουχηθεί σε αυτό οδηγημένη αμετανόητα στην εκλογίκευση του.
Στη θέση της δυστυχώς, θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε αν αναλογιστούμε την ρήση που ομολογουμένως ισχύει ότι δεν επιλέγουμε τους γονείς μας.
Αν ψάχνει κανείς κάτι το αισιόδοξο σε αυτό το παραλήρημα θα το βρει στο πρόσωπο του Νορβηγού σκηνοθέτη. Όσο του φέρονται οι πρωταγωνίστριες υποτιμητικά και με αγένεια, τόσο επιμένει με τις ερωτήσεις του να ανακαλύψει κάτι διαφορετικό πίσω από το αυστηρό τους προσωπείο. Παρόλο που πολλά από όσα ακούει και βλέπει τον αφήνουν άφωνο, δεν πτοείται και παλεύει να αποσπάσει μια ειλικρινή δήλωση, ένα στοιχειώδες δείγμα ανθρωπιάς.
Η καχυποψία και η βαθιά ριζωμένη μισαλλοδοξία δεν επιτρέπει τις συγκεκριμένες γυναίκες να εκδηλώσουν τίποτα τέτοιο. Ο Havard Bustnes τόλμησε να κάνει ένα ντοκιμαντέρ για την ελπίδα, για το καλό σε κάθε άνθρωπο. Ακόμα κι αν τελικά δεν κατάφερε να το αναδείξει, οφείλουμε τουλάχιστον να εκτιμήσουμε αυτή του την προσπάθεια.
Στο σχολείο μας είχαν πει μία ιστορία για την Κασσιανή, η οποία όταν ο Θεόφιλος, για να δοκιμάσει αν είναι η κατάλληλη σύζυγος, της είπε «από την γυναίκα βγαίνουν όλα τα κακά» απάντησε «από την γυναίκα βγαίνουν όμως και όλα τα καλά» (για την ιστορία, αυτός θίχτηκε και δεν την παντρεύτηκε. Καλύτερα θα πω εγώ).
Η απάντηση λοιπόν της Κασσιανής στην προκειμένη δεν είναι άλλη από τη Μάγδα Φύσσα, τη μητέρα που έχασε τόσο άδικα τον μονάκριβο γιο της, ένα σύμβολο πραγματικής δύναμης. Η ίδια σπαραχτικά δηλώνει: «δολοφόνοι του παιδιού μου δεν είναι μόνο αυτοί (που τον σκότωσαν). Είναι και εκείνοι που ψήφισαν» και αποδεικνύει μάλιστα πως απέναντι στο μίσος, αντίποινα δεν συνιστά το περίσσιο μίσος, αλλά η συγχώρεση λέγοντας ότι «αν με ρωτούσαν τι προτιμούσα να τους δω κρεμασμένους στο Σύνταγμα ή μετανιωμένους για αυτό που έχουν κάνει, θα προτιμούσα το δεύτερο».
*Το «Golden Dawn Girls» είναι διαθέσιμο στην ελληνική πλατφόρμα streaming Cinobo*