Οι αποτυχίες της Εθνικής Ελλάδος στα πρόσφατα χρόνια, μετά το θαύμα του Euro 2004, έχουν ανοίξει διάφορες συζητήσεις για τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει. Η κατάληξη των συζητήσεων αυτών είναι η εξής: οι ελληνικές ομάδες – με αποκορύφωμα τις μεγάλες – βασίζονται σε ξένους παίκτες, αμελώντας τις υποδομές και το εγχώριο ταλέντο.
Και μπορεί ο Ολυμπιακός να κατέκτησε το Youth League, ο ΠΑΟΚ να παράγει ταλέντο στις ακαδημίες του, όμως αυτό δεν είναι αρκετό για να αλλάξει την παρούσα κατάσταση.
Η ιστοσελίδα Transfermarkt κοινοποίησε μία αρκετά ενδιαφέρουσα έρευνα πάνω στο σχετικό κομμάτι, λαμβάνοντας στοιχεία από τις ομάδες που αγωνίζονται στις μεγάλες κατηγορίες των πέντε κορυφαίων πρωταθλημάτων (Αγγλίας, Γαλλίας, Γερμανίας, Ισπανίας και Ιταλίας).
Ορισμένες ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις από την παραπάνω εικόνα είναι οι εξής:
- Οι ισπανικές ομάδες επενδύουν περισσότερο στο εγχώριο ταλέντο – η Εθνική Ισπανίας σαρώνει σε ανδρικό και γυναικείο επίπεδο στις περισσότερες ηλικιακές ομάδες.
- Στην Ιταλία είναι οι μικρομεσαίες ομάδες που προσφέρουν ευκαιρίες στα νέα παιδιά και τους γηγενείς ποδοσφαιριστές.
- Στη Γαλλία, παρ’ όλο που υπήρχαν μόνο δύο ομάδες στην πρώτη εικοσάδα των λεπτών συμμετοχής των γηγενών, οι ομάδες αυτές γνώρισαν επιτυχίες και έκαναν πολύ καλές σεζόν κρατώντας τους στο πάνω μισό της βαθμολογίας – η Μπρεστ θα παίξει στο League Phase του φετινού Τσάμπιονς Λιγκ.
- Η έκπληξη της χρονιάς στη Γερμανία, η Στουτγκάρδη που πρόπερσι πάλευε για την παραμονή της και πέρσι τερμάτισε δεύτερη στηρίχθηκε στην ομοιογένεια των ποδοσφαιριστών της.
- Αποκαρδιωτική ήταν η εικόνα της Πρέμιερ Λιγκ, με την Έβερτον να είναι η μόνη που έδωσε αρκετά λεπτά συμμετοχής σε Άγγλους ποδοσφαιριστές.
Ψάχνοντας μία εξήγηση για τις παρατηρήσεις μας, οδηγήθηκα σε διάφορες σκέψεις. Πρώτα απ’ όλα δεν μου κάνει καμία εντύπωση το ότι η Αθλέτικ Μπιλμπάο βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με πάνω από 40.000 λεπτά καθώς αυτή είναι η πολιτική της ομάδας: η χρήση παικτών που γεννήθηκαν στη χώρα των Βάσκων, μιας κοινότητας περίπου δύο εκατομμυρίων κατοίκων. Οι επιτυχίες της είναι κάτι που κάνει το όλο εγχείρημα ακόμα πιο εντυπωσιακό.
Η φιλοσοφία των Ισπανών είναι ξεκάθαρη: στηρίζουμε τους παίκτες της χώρας μας. Στην πρώτη δεκάδα των λεπτών συμμετοχής συναντάμε επτά ισπανικές ομάδες, με τις δύο εξ’ αυτών να εξασφαλίζουν και ευρωπαϊκό εισιτήριο.
Η Γαλλία θεωρείται ως η χώρα που ξέρει να αναδεικνύει ταλέντα καλύτερα από τον καθένα σε αυτήν την ήπειρο. Όμως, παρατηρούμε πως μόνο η Μπρεστ και η Ρεν βρίσκονται στην πρώτη εικοσάδα, χρησιμοποιώντας 21 και 19 παίκτες αντίστοιχα.
Η Μπρεστ μάλιστα ήταν η ομάδα-έκπληξη της Γαλλίας καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση πάνω από μεγαθήρια του γαλλικού ποδοσφαίρου. Η Ρεν από την πλευρά της έχει μάθει να φτιάχνει και να πουλάει ταλέντα, βάζοντας στα ταμεία της πάνω από 100 εκατομμύρια στα καλοκαιρινό παζάρι. Οπότε μπορεί οι γαλλικές ομάδες να μην δίνουν χρόνο σε πολλούς Γάλλους, ξέρουν όμως να ξεχωρίζουν, να διαχειρίζονται και να πωλούν «διαμαντάκια».
Η παραγωγή ταλέντων στην Ιταλία είναι κάπως περιορισμένη σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Η έλλειψη μεταγραφικών περιορισμών έχει ωθήσει τις μεγάλες ομάδες να στραφούν στο εξωτερικό, χρησιμοποιώντας τους γηγενείς ποδοσφαιριστές ως ρολίστες.
Πολλοί Ιταλοί αποφασίζουν να αφήσουν την Ιταλία και να διεκδικήσουν τις ευκαιρίες τους στο εξωτερικό (π.χ. Τονάλι και Καλαφιόρι). Οι ιταλικές ομάδες που στηρίχθηκαν σε Ιταλούς δεν έκαναν καλή πορεία, ένα ακόμα αποθαρρυντικό σημάδι για το ιταλικό ποδόσφαιρο.
Οι γερμανικές ομάδες στηρίζονταν παραδοσιακά στο εγχώριο ταλέντο και συνεχίζουν να το κάνουν σε έναν βαθμό. Όμως, βλέποντας και την «Nationalmannschaft» παρατηρεί κανείς ότι οι περισσότερες βασικές μονάδες της αγωνίζονται στο εξωτερικό. Η παραγωγή ταλέντου δεν έχει στερέψει, όμως οι παίκτες δελεάζονται από τα χρήματα και την αίγλη των μεγάλων πρωταθλημάτων της Ευρώπης.
Ο γερμανικός κορμός της Στουτγκάρδης έκανε τη διαφορά πέρσι, κατακτώντας τη δεύτερη θέση. Δεν πιστεύω πως είναι βιώσιμο για την ιστορική Στουτγκάρδη να παραμείνει τόσο ανταγωνιστική, από τη στιγμή που οι Ντόρτμουντ και Μπάγερν πήραν τους καλύτερους παίκτες της (Άντον και Γκιρασί η Ντόρτμουντ και Ίτο η Μπάγερν).
Άφησα στο τέλος την Αγγλία, γιατί εκεί επικρατεί ένα ιδιαίτερο καθεστώς. Η Έβερτον είναι η μόνη αγγλική ομάδα στη λίστα με τα περισσότερα λεπτά συμμετοχής, χωρίς αυτό να αντιπροσωπεύει πλήρως την πραγματικότητα. Είναι γεγονός ότι οι αγγλικές ομάδες επενδύουν πολλά στο τμήμα σκάουτινγκ για το εξωτερικό και ιδίως τη Νότια Αμερική – ειδικά η Τσέλσι και η Μπράιτον.
Όμως, υπάρχουν πολλοί ελπιδοφόροι Άγγλοι ποδοσφαιριστές που παραχωρούνται κάθε χρόνο δανεικοί είτε σε ξένες ομάδες με εγγυημένο χρόνο συμμετοχής, είτε σε ομάδες χαμηλότερης κατηγορίας.
Αρκετοί από τους τωρινούς αστέρες έχουν δοθεί δανεικοί – ο δανεισμός αυτός προσβλέπει στο «ψήσιμο» των νεαρών ποδοσφαιριστών, στη συμμετοχή τους σε επίσημους αγώνες, αλλά και στην εκμάθηση των απαιτητικών προσδοκιών της Πρέμιερ Λιγκ. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι η Τσάμπιονσιπ είναι πιο δύσκολο πρωτάθλημα από την Πρέμιερ Λιγκ, λόγω του πολύ σκληρού παιχνιδιού της.
Επίσημα στοιχεία για την Ελλάδα δεν βρήκα πουθενά, όμως είναι λίγο-πολύ γνωστή η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Οι μεγάλες ομάδες ξοδεύουν εκατομμύρια για να φέρουν μεταγραφές από το εξωτερικό, χρησιμοποιώντας όλο και λιγότερο Έλληνες ποδοσφαιριστές.
Εξαίρεση αποτελεί ο ΠΑΟΚ, που έχει καταφέρει να βγάλει ταλέντα από τα «σπλάχνα» του. Όμως, και εκεί οι ποδοσφαιριστές αποφασίζουν να φύγουν για το εξωτερικό, όπου υπάρχουν οι εγκαταστάσεις για να προοδεύσουν παραπάνω.
Επιπλέον, πρόβλημα εντοπίζεται και στο γεγονός ότι και ομάδες χαμηλότερης δυναμικής επιλέγουν να βασίζονται σε παίκτες του εξωτερικού, μην δίνοντας χώρο σε νέα παιδιά να εξελιχθούν. Ακόμα, έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις ποδοσφαιριστών που σε νεαρή ηλικία έκαναν το ξεπέταγμά τους, πήραν μεταγραφή σε μεγάλες ελληνικές ομάδες και έμειναν στάσιμοι ή δίνονταν μονίμως δανεικοί, χωρίς να αποκομίζουν κάτι από αυτόν.
Κλείνοντας, θα ήθελα να περάσω ένα ενθαρρυντικό μήνυμα: σε σύγκριση που έκανα για τη χρήση Ελλήνων και ξένων ποδοσφαιριστών στην Ελλάδα για τη σεζόν 2014-2015 και 2023-2024 βρήκα ότι το ποσοστό των ξένων ποδοσφαιριστών είναι μειωμένο κατά 4,3% (από 56,1% έπεσε στο 51,8%). Προφανώς το νούμερο αυτό είναι ανησυχητικό, όμως μπορεί και να σημαίνει ότι θα γίνουν περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση του ελληνικού στοιχείου στη Σούπερ Λιγκ.
