Ο Άγγελος Παπαδημητρίου είναι ένας καλλιτέχνης που δεν χωρά σε καλούπια. Μια εμβληματική φιγούρα της Αθήνας και όχι μόνο, που κινείται με άνεση ανάμεσα στη ζωγραφική, τη γλυπτική, την ηθοποιία και τη μουσική. Βρεθήκαμε μαζί του τις ημέρες του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, καθώς ήταν καλεσμένος στο μεγάλο αφιέρωμα για τον Πάνο Χ. Κούτρα.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μας παρασύρει στον πολυδιάστατο κόσμο του, γεμάτο χιούμορ, αυτοσαρκασμό και αφοπλιστική ειλικρίνεια. Από τις παραστάσεις του στη Θεσσαλονίκη μέχρι τις viral στιγμές του στο διαδίκτυο και τη συνεργασία του με τον Πάνο Κούτρα, ο Άγγελος μιλά για την τέχνη, τις ανθρώπινες σχέσεις και τη ζωή με τη ζωντάνια και τη σοφία ενός ανθρώπου που αγκαλιάζει το απρόβλεπτο.
Ένας άνθρωπος που βλέπει την τέχνη ως παιχνίδι, παραμένει ανεξάντλητα δημιουργικός, ενώ ταυτόχρονα δεν διστάζει να αυτοσαρκάζεται και να αγγίζει τις καρδιές όλων όσων τον παρακολουθούν.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Άγγελος μας θυμίζει ότι η ζωή — όπως και η τέχνη — πρέπει να έχει ροή και ζωντάνια.
– Είστε μία εμβληματική προσωπικότητα της Αθήνας…
– Δεν ξέρω καν πώς έγινε αυτό! Μου μιλάνε και λέω μήπως είναι κάποιος διάσημος από πίσω και απευθύνονται σε αυτόν, σε εμένα το λέτε; Δεν το έχω καταλάβει καθόλου!
– …και τώρα κυκλοφορείτε στη Θεσσαλονίκη!
– Συγγνώμη, αλλά εδώ έκανα καριέρα! Έκανα πέντε παραγωγές με το ΚΘΒΕ.
– Ποιες χρονιές;
– Από το ‘90 και μετά, με την πειραματική σκηνή. Και το Κρατικό Θέατρο με έβγαλε στον Βουτσινά. Εδώ διαμορφώθηκα, στη Θεσσαλονίκη, χωρίς να έχω καμία σχέση με την πόλη, ούτε ρίζες ούτε τίποτα, αλλά εδώ χτίστηκε η καριέρα μου. Μπήκα στην πειραματική σκηνή, γιατί δεν είχαν ηθοποιό, και λένε «δεν παίρνουμε αυτόν;». Μετά ο Βουτσινάς με πήρε στην Επίδαυρο, και ως εκ θαύματος έγινα ηθοποιός. Εγώ το κατάφερα στα 40.
“Ήταν άγνωστη για τους Αθηναίους η Θεσσαλονίκη”
– Ποια συναισθήματα τρέφετε για την πόλη, ειδικά τις ημέρες του Φεστιβάλ;
– Για μένα είναι μία στοιχειωμένη πόλη, γιατί οι γονείς μου, που ήταν δύο παιδιά πολύ νόστιμα, μορφωμένα, όταν παντρεύτηκαν το ‘51 είχαν να διαλέξουν αν θα πήγαιναν στη Ρώμη για ταξίδι του Μέλιτος ή στη Θεσσαλονίκη. Και η μητέρα μου είχε πει εγώ θέλω να πάω στη Θεσσαλονίκη, ήταν ένα εξωτικό μέρος, ήταν δηλαδή τόσο ωραία, που σκέψου ότι τελικά δεν πήγαν στη Ρώμη.
Ήταν άγνωστη για τους Αθηναίους η Θεσσαλονίκη. Όταν λοιπόν πήρα τη μητέρα μου μαζί, όταν έπαιζα στην πειραματική σκηνή, το 2000, μου λέει: “Άγγελε, η Θεσσαλονίκη δεν ήταν έτσι, ήταν η ωραιότερη πόλη. Είχε παλιά σπίτια, πάρα πολλά σπίτια, ήταν πολύ όμορφη, τώρα έχει όπως όλες οι μεγάλες πόλεις χάσει το χρώμα της”.
“Έγινα viral, χωρίς να ξέρω καν τι είναι!”
– Πώς είναι ο Δεκαπενταύγουστος στην Αθήνα; Το ρωτάω σκόπιμα, γιατί ξέρετε τι κάνει ο Άγγελος το καλοκαίρι; Ξαπλώνει στις λεωφόρους!
– Τον Δεκαπενταύγουστο η Αθήνα αδειάζει. Όταν πήρα κινητό για πρώτη φορά, είχε αδειάσει η Αθήνα, και γονατίζω στη μέση της Πανεπιστημίου άδεια, και λέω “Θεέ μου σε ευχαριστώ”. Ήταν η πρώτη μου ανάρτηση. Και νομίζω ότι θα εκραγεί το τηλέφωνο. Και λέω Χριστέ μου κάτι πάτησα λάθος. Και ήταν likes. Χιλιάδες likes. Έγινα viral, χωρίς να ξέρω καν τι είναι!
– Γενικά γίνεστε viral συχνά! Στις δημοτικές εκλογές θυμάμαι που βγήκατε στους δρόμους με μια ηλεκτρική σκούπα! Ή όταν ξεκινήσατε τις απαγγελίες ποιημάτων..
– Δεν ξέρω αν θυμάστε εκείνο που έκανα με τα ντέφια στις εκλογές, με είχε πάρει τηλέφωνο ο Σαββόπουλος και μου έλεγε ότι θέλει να το κάνει κι εκείνος. Όλα τα έκανα με ένα πολιτικό βάθος, αλλά δεν φοβάμαι να διεκδικώ αυτά που θέλω με τον τρόπο μου.
Με κάλεσαν στο Στούντιο 4, και μου λένε πότε αισθάνθηκες ότι δεν φοβάσαι; Τους λέω φέτος στα 70, αισθάνθηκα νέος πάλι. Σαν να φοβάμαι να παγιωθώ. Πρέπει να έχουν ροή τα πράγματα, να μένουν ζωντανά.
“Έτυχα το λαχείο με τους γονείς μου”
– Έχετε καταπιαστεί με τόσες μορφές τέχνης!
– Τελείως τυχαία, και αυτό με την εμπιστοσύνη του σπιτιού, παίζουν μεγάλη σημασία οι γονείς. Εγώ ό,τι κατάφερα το κατάφερα, γιατί είχα ενθάρρυνση από τους γονείς. Μου έλεγαν για ό,τι έκανα “ό,τι θες, μην ρωτάς”. Ήταν βέβαια σοβαροί και αγαπημένοι άνθρωποι. Έτυχα το λαχείο με τους γονείς μου.
– Όλες αυτές τις μορφές τέχνης λοιπόν, εσείς τις αισθάνεστε σαν ενιαίο τρόπο ζωής;
– Είμαι το παιδί της Ε’ δημοτικού, που η δασκάλα μου η κυρία Λουίζα, με ξεχώρισε. Εγώ τραγουδούσα έκανα ζωγραφική, έγραφαν οι εφημερίδες ο μικρός Άγγελος Παπαδημητρίου και τα λοιπά, και αυτή με έμαθε ότι αυτά είναι η χαρά της ζωής, ένα παιδί που κάνει τα πάντα, δεν είναι μόνο το ένα ή μόνο το άλλο, τα πάντα, και τα κατάφερα, και επαγγελματικά. Τώρα ήρθα για τον Κούτρα πάνω στη Θεσσαλονίκη, γιατί συμμετέχω και στα δύο του φιλμ, με έχει στα ώπα-ώπα.
“Είναι θάνατος να πετυχαίνεις κάτι και να μένεις ακίνητος”
– Και στα δύο πράγματι, και κόντρα ρόλος αν μου επιτρέπετε.
– Κόντρα! Εγώ δεν είχα καπνίσει τσιγάρο ποτέ μου, δεν μου αρέσει. Εκεί κάπνιζα 50 μπάφους για τη σκηνή, και ήμουν μετά μέχρι λιποθυμίας. Θέλω να έχω πάντα την ευτυχία του παιδιού αυτού, που η δασκάλα του στο δημοτικό, του μαθαίνει ένα παιχνίδι. Πάντοτε μία κίνηση, είναι θάνατος να πετυχαίνεις κάτι και να μένεις ακίνητος, να μένεις στην επιτυχία σου. Σιγά!
– Η γενιά μας σας γνώρισε μέσα από τους Στάβλους της Εριέττας Ζαΐμη και εννοείται το Fort Boyard.
-Βέβαιως, με χαιρετούν τα 19χρονα και τα 20χρονα στον δρόμο, και μου λένε ”τι παρακμή” και ”χέρι μου δώσε μου ένα γρίφο”. Λέω μου κάνει φάρσα ο Θεός.
“Είμαι ό,τι σας αρέσει”
– Πόσες φορές έχουμε χρησιμοποιήσει το “Πρόσεχε Ιάκωβε νταλίκα!” ή το “Τι παρακμή!”…
– Σταμάταγα το γύρισμα από τα γέλια στους «Σταύλους», αλλά για αυτά τα πέντε λεπτά δούλευα μία εβδομάδα. Και τα λέω με έναν τρόπο που δεν τα σκέφτομαι, τα λέω σαν να είμαι σε μία παράκρουση, και αυτό τους άρεσε πολύ.
Και το Fort Boyard, τα παιδάκια τα μικρά! Έχω την αίσθηση ότι αν υπάρχει Θεός μου κάνει πλάκα. Τα δίνει σε μένα που δεν κάνω τίποτα και έρχονται καλύτερα! Επαγγελματίες ηθοποιοί που παρακαλούν να μπουν, ενώ εμένα με πήραν αμέσως! Τα βλέπω με έκπληξη, δεν λέω ποτέ ότι το αξίζω. Καλώς έρχονται, αλλά δεν λέω ότι αξίζω.
Αν μου πεις δηλαδή ότι είσαι μάπας, δεν θα πω τι λες δεν είμαι, μπορεί να ‘μαι και μάπας. Η τέχνη έχει αυτό είναι αστάθμητο πράγμα, δεν μπορεί κανείς να ξέρει ποτέ, και αυτή είναι η μαγεία της. Δεν είναι αθλητισμός, 1.20 πηδάς και τελείωσες.
Ο Ελ Γκρέκο είδε την Καπέλα Σιστίνα από τον Μιχαήλ Άντζελο και λέει «καλός άνθρωπος, αλλά δεν ξέρει να ζωγραφίζει», για την Μονρόε λέγανε ότι ήταν πουτ@ν@, την Κάλλας την έλεγαν ότι ήταν για καμπαρέ. Η τέχνη δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της ποτέ, και εγώ αυτό κάνω και ίσως το κάνω και για άμυνα. Είμαι ό,τι σας αρέσει.
– Εγώ νιώθω ότι είστε ένα είδωλο της ποπ κουλτούρας.
– Τι να σας πω ντρέπομαι και λιγάκι, δεν έχω αλλάξει και πάρα πολύ. Έρχονται παιδιά και νόστιμα παιδιά, να μου μιλήσουν και να με εκθειάσουν και όταν είμαι μπροστά σε φίλους μου τους λέω “τους έδωσα από 50 ευρώ στον καθένα για να σας εντυπωσιάσω!”.
– Σας άκουσα σε μια συνέντευξη να λέτε, ”είμαι μια χαρά ετοιμοθάνατος”!
-Ναι! Όταν με ρωτάνε πως είσαι λέω ”σε μεγάλες φόρμες ετοιμοθάνατος”.
– Πείτε κάποια πράγματα και για το άλλο μεγάλο σας πάθος, τη ζωγραφική.
– Τα κάνω από πέντε χρονών. Ήμουν το πρώτο παιδάκι σε όλα τα εικαστικά. Όταν ήμουν 15 χρονών ήξερα πλήρως την τεχνική, και για το τραγούδι και για τη γλυπτική, στον στρατό ανακάλυψα κι άλλα πράγματα, έκανα κεραμική. 1,5 χρόνο Στυλίδα σχολείο. Μεγάλα μαθήματα ζωής.
-Και για το ΑΚΟΕ ΑΜΦΙ που κάνατε τα εξώφυλλα;
– Εγώ με το που τελειώνω το σχολείο, πιάνω αμέσως δουλειά στο διαφημιστικό γραφείο του νονού μου. Το γραφείο αυτό είχε μεγάλα και καινούργια μηχανήματα από την Αμερική. Τα δουλεύαμε για να κάνουμε διαφημίσεις. Και μου λέει ένας φίλος μου θα μας φτιάξεις εξώφυλλο; Και πήγαινα κρυφά τα απογεύματα και τους τα τύπωνα. Δουλειά ενός μηνός την έκανα σε ένα απόγευμα. Και έκανα και το λογότυπο, αλλά δεν ξέραμε τι κάναμε, δεν το έκανα συνειδητά.
– Τα έχετε τώρα τα εξώφυλλα αυτά;
– Τίποτα δεν κρατάω, στα μουσεία είναι όλα αυτά, ιστορία είναι. Το ΑΜΦΙ έγινε είδωλο, και βρέθηκα στο επίκεντρο, αλλά ρε παιδιά ούτε κατάλαβα τι έγινε, δηλαδή και γυναικείο περιοδικό να μου φέρνανε. Άλλος θα έλεγε, ναι το έκανα γιατί συνειδητοποίησα την αξία του.
– Πατάτε πάντα στη γη. Υπήρξε όμως έστω και μία στιγμή που να ψηλώσατε λίγο παραπάνω;
– Μόνο σε προσωπικές σχέσεις, όταν δηλαδή περιποιήθηκα μεγαλύτερους ανθρώπους, τους γονείς μου. Μόνο αυτά με σηκώνουν, τα άλλα τα μασάμε.
– Η γλυπτική; Έχετε μάλιστα και δύο έργα στην Εθνική Γλυπτοθήκη.
– Σε μουσεία, σε σπίτια, στο μουσείο το μεγάλο το Μοντέρνας Τέχνης, παντού έχω έργα. Αυτά θα πάνε στο εξωτερικό τώρα, πολλά τα χαίρομαι, γιατί έχω κάνει καλή δουλειά.
“Άμα πας μπροστά βρε ανόητε, θα σε σιχαθεί το κοινό”.
– Όσον αφορά τις ανθρώπινες σχέσεις, εγώ θέλω να ρωτήσω και για τη Ζωζώ, όπου ανάμεσα σας υπάρχει ένας έρωτας μεγάλος.
– Με τη Ζωζώ παίξαμε μαζί. Εγώ ξέρω να σταθώ, η Ζωζώ είναι ψηλή. Όταν υποκρινόμασταν εγώ πήγαινα πίσω, η Ζωζώ δεν το πίστευε στα μάτια της, λέει «γιατί το κάνεις αυτό;», αυτό το έκαναν οι παλιοί. Και με συμπάθησε από αυτό το πράγμα.
Αλλά όταν έχεις Ζωζώ δεν προβάλλεσαι εσύ, είναι η Ζωζώ. Άμα πας μπροστά βρε ανόητε, θα σε σιχαθεί το κοινό. “Ζωζώ, την ρωτάω, είμαι μέσα στους 10 καλύτερους παρτενέρ σου;” Χαμογελάει. “Στους πέντε;”, χαμογελάει, “Στους τρεις;”, χαμογελάει. “Πρώτος;”.
Αυτά γίνονται όλα με βάση την ανθρωπιά και τις σχέσεις.
– Έχετε πάρα πολλούς φίλους, που εμείς ξέρουμε. Ο Τζούμας για παράδειγμα. Με συγκινεί πάρα πολύ η ιστορία του και το πώς έφυγε. Ακούσαμε και την ιστορία μέσα από το podcast, “Μικροπράγματα”.
– Έχω μιλήσει σε εκείνο το Podcast! Αυτό είναι το σημαντικό, οι ανθρώπινες σχέσεις, του υψηλού γούστου.
“Είναι ένας άνθρωπος βεβαρημένος, σε πειράζει;”
– Εσείς όμως τις συνδυάσατε με την τέχνη. Μας είπατε για την Ζωζώ, αναφέρατε όμως και τον Πάνο Κούτρα.
– Ο Κούτρας είχε πάρει άλλους ηθοποιούς. Και κάτι είχε πάει στραβά και δεν είχε ηθοποιό, και τον βλέπω και του λέω ”Πάνο θα κάνουμε καμία κωμωδία γιατί γερνάω”. Με κοιτάει και μου λέει «το λες σοβαρά αυτό;», και του λέω «ναι, το λέω». Και την άλλη μέρα μου στέλνει το σενάριο.
Άλλοι είπαν όχι, γιατί ήταν ρεζιλίκι αυτός ο ρόλος, δεν μπορούσαν να τον κάνουν. Αυτός φοβήθηκε λίγο μου λέει ”είναι ένας άνθρωπος βεβαρημένος, σε πειράζει;”. Του λέω ”είσαι τρελός, τόσο το καλύτερο, μόνο δεν γδύνομαι”. Και έτσι έγινε αυτή η μεγάλη επιτυχία.
-Σας αρέσουν πολύ και τα παλιά τραγούδια, εγώ από εσάς έμαθα το “Ρυτίδες και Πίκρες”.
– Το τραγούδι λέει ”Ρυτίδες και πίκρες και φαρμάκια σωρό”. Και εγώ έλεγα ρυτίδες και πίκλες και φαρμάκια σωρό. Αν τραγουδάς με ορχήστρα, δεν καταλαβαίνει κανείς, και λέει η άλλη αποκλείεται να είπε πίκλες, ενώ εγώ έλεγα ρυτίδες και πίκλες!
– Εσείς τραγουδάτε ό,τι θέλετε!
– Βέβαια είμαι πολύ δύσκολος, λέω σπάνια το ναι, θέλω να μου αρέσει, το χρηματικό δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Λέω απλά πόσο παίρνει ο πιο ακριβός, +1 ευρώ εγώ! Γιατί για να έχω μία ανωτερότητα όχι χρηματική, αλλά πάνω στη διαβάθμιση, να ξέρεις ότι είσαι πρώτος. Άλλος θα έλεγε παίρνω 2.000, όχι ποτέ. Τι παίρνει ο μεγαλύτερος 500 ευρώ; 501 εγώ;
– Πρέπει να σας αγαπάνε πολύ όμως στον χώρο…
– Ναι, γιατί κάνω καλό καμαρίνι!
-Ποιο ήταν το αγαπημένο σας καμαρίνι;
– Με τον Νίκο Καραθάνο στο Εθνικό, κάναμε τη Γκόλφω. Η Γκόλφω θεωρούνταν το ωραιότερο έργο που ανέβηκε ποτέ στο Εθνικό Θέατρο. Όταν πήγα στο εθνικό πρώτη φορά, μπαίνω μέσα και λέω ας κάνω πως είμαι κάποιος, και λέω θέλω το δικό μου καμαρίνι! Με κοίταγαν και μετά κατάλαβα ότι είναι γελοίο να πει κάποιος κάτι τέτοιο, το θέατρο είναι συλλογικό!
– Συλλογικό; Υπάρχει ακόμα αυτή η έννοια;
– Αυτό είναι το θέατρο, συλλογικό. Ενώ τα εικαστικά ας πούμε είναι κάτι μοναχικό, ούτε βοηθό δεν θέλω. Ενώ το θέατρο είναι παρέα, θέλω πολύ κόσμο.
– Είναι με τις φάσεις σας το σε ποια τέχνη θα στραφείτε, δηλαδή αν νιώθετε μοναχικός θα πάτε στα εικαστικά, αν όχι θα πάτε στο θέατρο; Ή δεν παίζει ρόλο;
– Παίζει, είναι καλό να μιλάς, να κοιτάς. Βλέπουν οι ηθοποιοί, είναι έξυπνοι.
“Αν είναι έξυπνοι οι ηθοποιοί, γίνομαι έξυπνος κι εγώ, αν είναι βλάκες οι ηθοποιοί, γίνομαι βλάκας κι εγώ.”
– Ναι, αλλά η ομαδικότητα παίζει πάντα ρόλο στη συνεργασία σας;
– Πάντα, δεν γίνεται θέατρο χωρίς ομάδα. Αυτό είναι το ζητούμενο. Θέλει ομάδα, να σε εμπνεύσει ο άλλος, για αυτό έχει και σημασία ποιος είναι ο άλλος και για αυτό δεν πρέπει να αλλάζει και ο παρτενέρ. Είναι θέμα ενέργειας. Εγώ παιδιά, αν είναι έξυπνοι οι ηθοποιοί, γίνομαι έξυπνος κι εγώ, αν είναι βλάκες οι ηθοποιοί, γίνομαι βλάκας κι εγώ.
– Τι θα συμβουλεύατε τους νέους ανθρώπους που σας παρακολουθούν και σας θαυμάζουν;
– Έχω μία αγάπη για τους νέους, έχω και τον ανιψιό μου που σπουδάζει στο Πολυτεχνείο, και με βάζουν στη θέση μου. Δηλαδή τις προάλλες έλεγα για τους Γερμανούς κάτι άσχημο, και μου λέει γιατί βρίζεις τους Γερμανούς, δεν επιτρέπεται να μιλάμε έτσι! Και έχει δίκιο! Εγώ επειδή είμαι παλιάς γενιάς, ήταν εχθροί μας οι Γερμανοί κατάλαβες, αλλά με έβαλε στη θέση μου. Δηλαδή παρακολουθώ κάθε γενιά.
– Και τι συμβουλή θα μας δίνατε;
– Μόρφωση! Πολλά θεάματα! Προσωπική ζωή μεγάλη, φίλους πολλούς! Ανοιχτά σπίτια! Όχι διαβάσματα κλεισμένα σε δωμάτια, φίλοι!
Συνέντευξη: Αφροδίτη Κεραμέως & Βαγγέλης Λαζαρίδης
Φωτογραφίες: Ελευθερία Καραμέρη
Επιμέλεια: Ελένη Κολυμπιανάκη, Βασίλης Ιατρούδης
