Το να νοιάζεσαι για το μέρος που ζεις δεν είναι απλά υποχρέωση, είναι statement! Αυτό αποδεικνύουν με τη δυναμική παρουσία τους οι Cleaningans, μια ανήσυχη ομάδα νέων από τη Θεσσαλονίκη που έχει βαλθεί να καθαρίσει την πόλη, είτε από την καλή, είτε από την ανάποδη!
Εμπνευστής του κινήματος που εξελίχθηκε σε νομικά κατοχυρωμένη περιβαλλοντική οργάνωση, ο 23χρονος Παναγιώτης Μοσχίδης, ο οποίος μας ξενάγησε σε έναν κόσμο γεμάτο διάθεση για ανιδιοτελή προσφορά.
Τον ευχαριστούμε θερμά!
– Ποιοι, πότε και για ποιο λόγο ξεκίνησαν τους Cleaningans;
– Ξεκίνησε περισσότερο από μια δική μου ατομική πρωτοβουλία. Ενοχλημένος από την εικόνα του να βλέπω παντού πεταμένα σκουπίδια στη γειτονιά μου, κυρίως στα χρόνια του λυκείου, είπα ότι μόλις αποφοιτήσω και έχω παραπάνω χρόνο, θα έχω μαζί μου ένα ζευγάρι γάντια και κάποιες σακούλες και θα προσπαθήσω να κάνω μόνος μου στην αρχή ό,τι μπορώ και θα προσπαθήσω να ευαισθητοποιήσω και τους κοντινούς μου να σεβαστούν το περιβάλλον.
Η πρώτη δράση έγινε επί Covid στο Άλσος της Νέας Κρήνης, στην Καλαμαριά. Εκεί έκανα μια μικρή δράση και έβγαλα κάποιες φωτογραφίες, ένα βίντεο και το ανέβασα στο Instagram. Μόλις το ανέβασα, άρχισε ένα πολύ ωραίο κύμα μηνυμάτων και αντιδράσεων, τόσο από γνωστούς μου, αλλά και από άτομα που ναι μεν ακολουθούμασταν στο Instagram, αλλά δεν είχαμε αυτήν την οικειότητα.
Τον Σεπτέμβριο του 2020, οργανώσαμε μια πολύ μεγάλη δράση στην παραλία της Αρετσούς, μαζί με όλους τους συμμαθητές μου που είχαμε αποφοιτήσει από το σχολείο. Επειδή είχαμε επαφές ακόμα, τους προσκάλεσα και μαζευτήκαμε 50-60 άτομα. Κάναμε μια μεγάλη δράση, όπου ήρθε και ο Δήμος βοηθώντας με υλικά και υπηρεσίες. Μετά από εκείνη τη δράση που είδα ότι υπήρχε πολύ μεγάλη συμμετοχή και κάναμε όντως μια πολύ αξιόλογη δουλειά, σκέφτηκα να κάνουμε ένα γκρουπάκι, ώστε να μπορεί και κάποιος μεμονωμένος εθελοντής, που έχει και αυτός την ίδια ενόχληση, να έρχεται στην ομάδα.
«Το όνομα δίνει μια όμορφη και θετική χροιά στη λέξη χούλιγκαν»
– Πώς προέκυψε το όνομα Cleaningans;
– Ψάχναμε όνομα για καιρό και δεν βρίσκαμε τίποτα, πέρα από κάτι χαζομάρες με αρχικά και τύπου «οικολογική εταιρεία». Και μια μέρα, ένα πρωί, μου «σκάει» το «Cleaningans». Έτσι, χωρίς να το έχω σκεφτεί καθόλου. Καθαρό λογοπαίγνιο, χούλιγκανς καθαριότητας.
Ήθελα να βρούμε κάτι που αν το δει γραμμένο κάποιος ή αν το ακούσει, να του μείνει, είτε θέλει να έρθει, είτε όχι. Νομίζω είναι λίγο πιασάρικο αυτό το όνομα και δίνει μια όμορφη και θετική χροιά στη λέξη χούλιγκαν. Μια «θετική αλητεία» μου είπε ένα άτομο σε μια πρόσφατη συζήτηση και μου άρεσε ο τρόπος που το έθεσε. Καμία σχέση με οπαδικά εντωμεταξύ, ούτε εγώ, ούτε κανένας μας.
– Ποια ήταν τα δεδομένα όσον αφορά τη συμμετοχή στην αρχή σε σχέση με σήμερα;
– Όταν ξεκινήσαμε, επειδή ήταν περίοδος κορονοϊού-καραντίνας, που στέλναμε μήνυμα για να βγούμε βόλτα, υπήρχε τεράστια συμμετοχή. Έλεγε δηλαδή κάποιος, αφού θα περπατήσω, γιατί όχι να μην μαζέψω και δυο σακούλες. Στην αρχή ήταν πάρα πολύ μεγάλο το ρεύμα. Μετά προφανώς έμειναν αυτοί που το ένιωθαν παραπάνω. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει δράση που να μην έχει έρθει έστω και ένα νέο άτομο. Μάλιστα, το τελευταίο διάστημα από τον προηγούμενο Σεπτέμβριο μέχρι και σήμερα, έχει εκτοξευθεί η συμμετοχή, δηλαδή έχουμε σε κάθε δράση 30-60 άτομα και νέους από όλη τη Θεσσαλονίκη.
Μου έλεγαν τις προάλλες στη δράση της Πυλαίας ότι ήρθαν από τα Μάλγαρα, τον Τρίλοφο, τις Συκιές, από όλη την πόλη. Είτε πάμε δυτικά έρχονται από ανατολικά, είτε το αντίστροφο. Άτομα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα γνωριζόμασταν ποτέ στη ζωή μας. Κανονίζουμε μάλιστα και καφέ, όταν δεν έχουμε δράση. Να πούμε δυο λόγια, χωρίς να κουβαλάμε λάστιχα και σακούλες!
«Ο μπαμπάς μου είναι η μασκότ των Cleaningans»
– Πώς σε κάνει να νιώθεις που έρχονται άνθρωποι από πολύ μακριά για κάτι που ξεκίνησες εσύ;
– Η υπερηφάνεια νομίζω είναι πολύ μικρή λέξη για να περιγράψει αυτό που νιώθω. Ώρες-ώρες το σκέφτομαι μόνος μου και λέω πώς γίνεται κάποιος να έβαλε ξυπνητήρι 9 η ώρα για να έρθει στις 11 που έχουμε δράση. Δεσμεύεις χρόνο από άγνωστο κόσμο, που έρχεται, σε τιμάει με την παρουσία του, αφιερώνει Κυριακές, που μπορεί κάλλιστα να βγει για καφέ στη Νίκης με λιακάδα.
– Οι γονείς σου πώς νιώθουν για όλο αυτό;
– Οι γονείς μου στηρίζουν πάρα πολύ, ειδικά ο μπαμπάς μου που είναι η μασκότ των Cleaningans. Έτσι τον έχουμε ονομάσει. Είναι παντού μέσα, εντός και εκτός Θεσσαλονίκης, βοηθάει και με το αμάξι, είτε να φέρουμε κόσμο, είτε να φορτώσουμε τα πράγματα.
Παρόλα αυτά, βοηθάει και ο ίδιος την ώρα της δράσης, αν και τον λέω να προσέχει γιατί έχει μια ηλικία, αλλά τον πιάνει τρέλα! Γενικά η οικογένειά μου, το έχει αγκαλιάσει πάρα πολύ το project. Η αδερφή μου και τα ξαδέρφια μου έρχονται συνέχεια.
– Υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό που σε παρακίνησε ή ήταν γενικά όλη αυτή η κατάσταση που έβλεπες γύρω σου;
– Το κύριο έναυσμα ήταν ότι έβλεπα τις παραλίες τίγκα στα πλαστικά, τα πάρκα χάλια, μέσα στα σκουπίδια. Με την οικογένειά μου είχαμε κάποιες βασικές αρχές, όπως π.χ. την ανακύκλωση. Στο γυμνάσιο θυμάμαι, είχαμε κάνει μια ενημέρωση για την ανακύκλωση, που σκεφτείτε ότι έχω ακόμη κρατημένο και το σχετικό έντυπο. Κάποια πράγματα που κάνουμε στο σχολείο μας μένουν ως παιδιά.
«Οι νέες γενιές θέλουν πράξεις και βιώματα»
– Θεωρείς ότι ο κόσμος είναι συνειδητοποιημένος ή εκπλήσσεται όταν βλέπει αυτούς τους τόνους σκουπιδιών σε κάθε δράση; Είναι έστω και στοιχειωδώς ενημερωμένος;
– Νομίζω παίζει ρόλο η ηλικία. Κάποιοι από τους μεγαλύτερους, ηλικίας 40+, είναι μερικώς ενημερωμένοι, ενώ άλλοι καθόλου. Παθαίνουν πλάκα με τους όγκους σκουπιδιών που μαζεύουμε και με το γεγονός ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί μέσα στην πόλη. Κι εμείς πολλές φορές παθαίνουμε πλάκα, αλλά το έχουμε συνηθίσει.
Οι νέες γενιές, που είναι και το target group που έρχεται στις δράσεις, είναι πιο ευαισθητοποιημένες και πιο ανήσυχες. Αυτό το βλέπουμε και στα σχολεία. Θέλουν πράξεις και βιώματα, δεν θέλουν μόνο θεωρία και λόγια.
Δυστυχώς όμως, δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση… Προσπαθούμε και εμείς να πιέζουμε τους Δήμους για απλά πράγματα, όπως το να ενημερώνουν για τη διαδικασία που ακολουθεί κανείς, άμα θέλει να πετάξει ογκώδη αντικείμενα. Έχουμε πει και στον Δήμο Καλαμαριάς και στον Δήμο Θεσσαλονίκης να κάνουμε σχετικό βιντεάκι, περιγράφοντας την όλη διαδικασία.
– Ποια ακριβώς είναι η διαδικασία για τα ογκώδη, γιατί υπάρχουν πολλοί συμπολίτες που είτε την αγνοούν, είτε αδιαφορούν;
– Αρχικά, το πιο εύκολο που μπορείς να κάνεις είναι να καλέσεις μόνος σου την υπηρεσία, ακόμα και να μην είναι δικά σου τα ογκώδη. Τη διαδικασία θα την κάνουμε σειρά TikTok για το τι μπορεί να κάνει ο καθένας. Όχι για να χαϊδέψουμε κάποιον Δήμο, αλλά για να διευκολύνουμε τη ζωή μας.
Η διαδικασία είναι απλή: Θέλεις να κατεβάσεις μια καρέκλα;
-«Γεια σας θέλω να πετάξω μια καρέκλα, μια πολυθρόνα»…
-«Ωραία, πού μένετε;»…
-«Θα έρθουμε την Τετάρτη!»
Κάθε δήμος έχει την υπηρεσία ογκωδών. Σου λένε την ώρα που θα περάσουν. Θα το βγάλεις κάπου που να μην ενοχλεί. Π.χ. αν έχει πυλωτή η οικοδομή σου, σου λένε να το βγάλεις στην πυλωτή για να μην ενοχλεί τον δημόσιο χώρο.
Αν τώρα είσαι σε δημόσιο χώρο, το κατεβάζεις ή τη στιγμή που θα έρθουν ή το βάζεις κάπου όμορφα για να το πάρουν. Και πράγματι έρχονται. Δηλαδή δεν είναι ότι δεν δουλεύουν. Το έχω δοκιμάσει, ακόμα και με ογκώδη αλλωνών.
Ο κόσμος όμως δεν τα ξέρει αυτά και νομίζει πως όπως πετάς τα σκουπίδια και έρχεται κάθε μέρα το σκουπιδιάρικο, έτσι και με τον καναπέ αν τον βγάλει έξω, θα έρθει το άλλο πρωί και θα τον μαζέψει. Δεν είναι έτσι δυστυχώς.
– Περίγραψέ μας το πλήρες πρόγραμμα μιας δράσης.
– Αρχικά, η δράση ξεκινάει, πριν ακόμη μαζευτούμε. Πρέπει να βρούμε πρώτα το μέρος, το οποίο θα μας το υποδείξει, είτε κάποιος δημότης από μήνυμα, είτε θα το βρούμε εμείς. Κυρίως το βρίσκουμε εμείς, γιατί έχουμε καταλάβει πλέον τα σημεία που «πονάνε» στη Θεσσαλονίκη.
Μόλις το βρούμε, λοιπόν, κάνουμε την ίδια ή κάποια άλλη μέρα, μια αυτοψία. Περπατάμε τον χώρο, τον φωτογραφίζουμε, βλέπουμε πού έχει τον μεγαλύτερο όγκο, τι σκουπίδια έχει, τι έκταση είναι.
Αν δούμε ότι το μέρος είναι μικρό, δεν θα οργανώσουμε μεγάλη δράση, αλλά θα πάμε μόνοι μας, καθώς δεν «θα σηκώσει» τόσα άτομα. Κατόπιν, συντονίζουμε με τους εθελοντές ημέρα και ώρα που μπορούν για να κάνουμε τηνδράση. Αφού τα κανονίσουμε αυτά, συντονίζουμε τα υλικά (π.χ. γάντια κι εργαλεία, όπως τσουγκράνες και σκοινιά, για να τραβήξουν κάτι που είναι θαμμένο), τις υπηρεσίες και τις επικοινωνίες (με τους δήμους ή με κάποια άλλη υπηρεσία που πιθανόν να χρειαστεί). Αφού τα έχουμε όλα αυτά, επικοινωνούμε τη δράση.
Ενημερώνουμε για την ημέρα και την ώρα συνάντησης, πηγαίνουμε στο σημείο και υλοποιούμε τη δράση. Παρόλα αυτά, η δράση δεν τελειώνει εκείνη την ημέρα. Η δράση τελειώνει μόλις απομακρυνθούν τα σκουπίδια από το σημείο που τα συγκεντρώσαμε. Άμα δεν απομακρυνθούν εγκαίρως, υπάρχει κίνδυνος να φυσήξει ένας αέρας ή μια βροχή και όλος ο κόπος να πάει χαμένος.
– Οπότε δεν είναι δεδομένο ότι θα έρθουν την ίδια μέρα για να τα πάρουν;
– Όχι δεν είναι, για αυτό κι εμείς προσπαθούμε να πιέζουμε όμορφα. Ωστόσο δεν το παίρνουν σαν πίεση οι δήμοι, αλλά σαν «τι ωραία που οργανώνουν τα παιδιά τις δράσεις».
Βέβαια υπάρχουν κάποιοι που ξεχνάνε, και γυρνάω εγώ με το μηχανάκι μετά για να τσεκάρω. Έχει τύχει μάλιστα να μην τα έχουν μαζέψει και να τους πάρω ξανά τηλέφωνο.
«Έχει τύχει να πάω να τα μαζέψω μόνος μου όλα, 25+ σακούλες»
– Ενώ σας έχουν πει ότι τα μάζεψαν;
– Έχει τύχει και αυτό, ναι. Είναι πολύ αστείο αυτό το γεγονός: στις αρχές μας, ρωτήσαμε έναν αντιδήμαρχο αν τα μαζέψανε, και απαντάει ναι, και τους λέω «αφού είμαι μπροστά τους». Αυτός πάγωσε, δεν ήξερε τι να πει. Αυτός ξέρετε, ενημέρωσε να τα μαζέψουν, οι άλλοι όμως δεν τα βρήκανε και δεν ενημέρωσαν ότι δεν τα μάζεψαν τελικά. Έχει τύχει να πάω να τα μαζέψω μόνος μου όλα, 25+ σακούλες.
«Δείχνουμε στα παιδιά πως αν πετάξουν σήμερα κάποιο σκουπίδι, μπορεί να το βρει το παιδί τους στο μέλλον»
– Ποια είναι τα πιο απίθανα ευρήματα από σκουπίδια που έχετε βρει;
– Έχουμε φτιάξει μια παρουσίαση όπου βάλαμε δύο ειδικές κατηγορίες «παράξενα αντικείμενα» και «αρχαία ευρήματα»:
Για μένα δεν μου φαίνεται παράξενο ένα λάστιχο, ένας καναπές ή μια τουαλέτα που πλέον βρίσκουμε σε κάθε δράση. Εμένα μου φαίνονται περίεργα τα παλιά αντικείμενα, δηλαδή αναψυκτικά που αναγράφουν κάτω ημερομηνία λήξης το 1989. Έχουμε βρει συσκευασίες από πατατάκια και ζελεδάκια που είχαν ημερομηνία λήξης «Μάιος 1984».
Αυτά τα κρατάμε και τα δίνουμε σε παιδιά στα σχολεία, για να τους δείξουμε πως αν πετάξουν σήμερα κάποιο σκουπίδι, μπορεί να το βρει το παιδί τους στο μέλλον. Δεν μπορούμε να τα πετάμε όπου θέλουμε τα σκουπίδια. Και όλο αυτό είναι βιωματικό, καθώς το βλέπουν, το ακουμπούν και διαπιστώνουν ότι όντως είναι παλιό, διαβάζουν την ημερομηνία λήξης σε όσα γράφουν. Οπότε αν δεν θέλουν να μας πιστέψουν στα λόγια, το βλέπουνε και στην πράξη.
Και μετά είναι τα περίεργα όπως καναπέδες, τουαλέτες, νιπτήρες, λάστιχα, αφυγραντήρες… νοικοκυριό κανονικό! Δεν ξέρω αν υπάρχει αντικείμενο που δεν έχουμε βρει. Μέχρι και κούκλα ανατομίας. Απορώ πώς βρέθηκε. Επίσης, έχουμε βρει πολλά πατίνια πεταμένα στο ρέμα, όπως και τηλεοράσεις. Ταυτότητες, προφυλακτήρες, πορτοφόλια, κοσμήματα, κάρτες, τάλιρα. Κανένα 50ρικο μόνο, δεν έχουμε βρει (γέλια)! Μέχρι και όπλο βρήκαμε, το οποίο πήγα στην αστυνομία, γιατί ήταν σιδερένιο, αλλά τελικά ήταν ρέπλικα! Άμα κάτσω να σας τα λέω, θα γράψετε άρθρο μόνο για αυτά!
– Όπως ανέφερες προηγουμένως, βλέπετε ενδιαφέρον από πλευράς των παιδιών στις δράσεις που συνδιοργανώνετε με διάφορα σχολεία. Οι σχολικές διοικήσεις δείχνουν αντίστοιχο ενδιαφέρον;
– Διαφέρει από σχολείο σε σχολείο και από βαθμίδα σε βαθμίδα. Τα σχολεία μας προσκαλούν στους χώρους τους, δεν συμβαίνει το αντίστροφο. Συνήθως μας προσκαλούν είτε οι διευθυντές/καθηγητές, είτε οι γονείς ή ακόμη έχει τύχει και τα ίδια τα παιδιά που κοιτούν τις δράσεις μας στο Instagram.
Συνήθως πρόκειται για κάποιους καθηγητές που θέλουν να περάσουν και δυο παραπάνω μηνύματα στα παιδιά, κι όχι απλά να χτυπήσει το σχολικό κουδούνι για να φύγουν.
«Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη νοοτροπία όλων των παιδιών, ο στόχος είναι πάντα η πλειοψηφία»
– Ποιες είναι οι αντιδράσεις των παιδιών, όταν μπουν στη διαδικασία, να μαζέψουν σκουπίδια με τα ίδια τους τα χέρια;
– Προτού γίνει η δράση, κάνουμε μία θεωρητική παρουσίαση, όπου λέμε λίγα πράγματα για εμάς, γιατί ξεκινήσαμε, ποιος είναι ο στόχος κτλ. Δείχνουμε επίσης φωτογραφίες από τα παράξενα αντικείμενα που έχουμε βρει, ενώ εξηγούμε μερικά πράγματα για την αξία του εθελοντισμού και την ανακύκλωση. Πάνω σε αυτά, προκύπτουν πολλές ερωτήσεις από πλευράς των παιδιών.
Όταν καθαρίζουμε όλοι μαζί στις δράσεις, ακούω συχνά «πω, χαμός γίνεται εδώ, πόσα σκουπίδια έχει;». Και μόνο που το λένε αυτό, όταν φύγουν και πάνε στο σπίτι, θα πουν στη μαμά τους την εμπειρία τους. Κάτι θα τους μείνει. Όταν τα παιδιά δουν 20-30 σακούλες από σκουπίδια αλλωνών που θα έχουν συγκεντρώσει με τα ίδια τους τα χέρια, δεν νομίζω ότι θα πάνε αύριο να πετάξουν ένα μπουκάλι κάτω. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη νοοτροπία όλων των παιδιών, ο στόχος είναι πάντα η πλειοψηφία.
– Όταν καθαρίζετε μια περιοχή και μετά από κάποιο διάστημα, την βλέπετε ξανά, γεμάτη από σκουπίδια, απογοητεύεστε, αποθαρρύνεστε;
– Αυτό που λέτε έχει τύχει πάρα πολλές φορές. Ειδικά στην Αρετσού, έχουμε πάει 35-40 φορές. Είναι σε κάποια σημεία βέβαια, όπου η θάλασσα ξεβράζει πολλά σκουπίδια. Όπως στο Μικρό Έμβολο κάτω από το Κυβερνείο. Επειδή δεν έχει μεγάλη επισκεψιμότητα, καθώς είναι ιδιωτικός χώρος, βλέπουμε ότι τα περισσότερα σκουπίδια είναι φερτά από τη θάλασσα.
Παρόλα αυτά, δεν αποθαρρυνόμαστε. Κάνουμε ξανά το ίδιο. Σε κάποιο σημείο που έχουμε παρέμβει και δούμε «φρέσκα» σκουπίδια, τα οποία πέταξε ο άλλος χθες, θα νευριάσουμε. Αλλά σε καμία περίπτωση, δεν μας αποθαρρύνει, ίσα-ίσα μας τσιτώνει να συνεχίσουμε!
«Υπάρχουν άλλες οργανώσεις στις οποίες χάνεται λίγο η λογική σε κάποια πράγματα που λένε και κάνουν»
– Ποιο είναι το καλύτερο περιβαλλοντικό tip που θα έδινες σε κάποιον στην καθημερινή του ζωή;
– Νομίζω ότι πέραν της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης, το σημαντικότερο είναι να μειώσουμε τα σκουπίδια μας. Να αξιολογούμε πρώτα καθετί που αγοράζουμε ή αν αξίζει να αγοράσουμε κάτι παρόμοιο που π.χ δεν έχει τόσες πολλές ζελατίνες ή τόσα πολλά χαρτόνια.
Καλή η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση, αλλά το κυριότερο είναι να μειώνουμε τα απορρίμματα που παράγουμε. Αυτή η νοοτροπία πρέπει να ξεκινά, κατά τη γνώμη μου, από τα σχολεία.
Πρώτα προσπαθείς να μειώσεις και σε δεύτερο βαθμό, προσπαθείς να επαναχρησιμοποιήσεις. Π.χ. να μην πάρεις το πλαστικό ποτηράκι, να έχεις ένα άλλο δικό σου, με το οποίο σε μερικά καφέ κερδίζεις και έκπτωση. Κάποιες φορές όμως, πρέπει να είμαστε και πρακτικοί. Ναι, θα τύχει να πάρω και ένα χάρτινο ποτήρι απ’ έξω, θα πιω και ένα μπουκαλάκι νερό σε πλαστικό. Σε αυτά τα πράγματα, δεν είμαστε τόσο ακτιβιστές. Υπάρχουν άλλες οργανώσεις στις οποίες χάνεται λίγο η λογική σε κάποια πράγματα που λένε και κάνουν.
Κακό το πλαστικό. Συμφωνώ. Κάποτε ήταν καινοτομία, τώρα είναι πληγή. Αλλά πρώτα προέχει η λογική και η πρακτικότητα και μετά όλα τα υπόλοιπα.
Και να προσέχουμε να κάνουμε σωστά την ανακύκλωση. Για να πετάξεις μια συσκευασία στην ανακύκλωση, πρέπει να είναι καθαρή. Έχουμε το σκεπτικό ότι όλα τα πλαστικά, πάνε στην ανακύκλωση: ο μπλε κάδος γράφει «ανακύκλωση συσκευασιών», δεν μπορούμε να πετάξουμε έναν πλαστικό προφυλακτήρα…
– Ποιο είναι το πιο συχνό λάθος που κάνουμε στην ανακύκλωση;
– Η δεμένη σακούλα, αλλά και η βιοδιασπώμενη σακούλα. Πρέπει να αδειάζουμε πρώτα τις σακούλες στον μπλε κάδο. Άμα είναι πλαστική η σακούλα και δεν την χρειάζεσαι, την πετάς χύμα στον μπλε κάδο, ενώ αν είναι βιοδιασπώμενη την πετάς στον πράσινο. Οι σακούλες από το σουπερμάρκετ δεν ανακυκλώνονται. Άμα έχεις αυλή, μπορείς να τις πετάξεις εκεί και να γίνει κομποστοποίηση-λίπασμα.
«Μέχρι τώρα, ήμασταν μια άτυπη ομάδα. Τώρα θα γίνουμε μια κανονική περιβαλλοντική οργάνωση»
– Ποιες είναι οι φιλοδοξίες της ομάδας; Μέχρι πού θέλετε να το φτάσετε;
– Ο πιο ορατός στόχος είναι να πάρουμε νομική μορφή. Είναι κάτι που το έχουμε ξεκινήσει και οι διαδικασίες τρέχουν τη στιγμή που μιλάμε. Μέχρι τώρα, ήμασταν μια άτυπη ομάδα. Τώρα θα γίνουμε μια κανονική περιβαλλοντική οργάνωση, κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούμε να εντασσόμαστε σε ευρωπαϊκά και κρατικά προγράμματα, να δεχόμαστε χορηγίες ή δωρεές, να κάνουμε επίσημες συνεργασίες με φορείς.
Οι στόχοι είναι πολλοί. Ακόμη και να πιέσουμε να μπει κάποιο βιωματικό μάθημα στα σχολεία. Καλό και το βιβλίο, αλλά να έχει και μια λευκή σελίδα που να λέει «βγείτε έξω». Σίγουρα, θέλουμε να επεκταθούμε σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ήδη τη Χαλκιδική την έχουμε κάνει δεύτερο σπίτι!
Στόχος μας είναι κυρίως να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά. Δεν ξέρω αν μπορούμε να αλλάξουμε τη νοοτροπία στους μεγαλύτερους, οι οποίοι -καλώς ή κακώς- έμαθαν να λειτουργούν με ένα συγκεκριμένο σκεπτικό.
Άμα αλλάξει όμως το παιδί, μπορεί να αλλάξει και τους γονείς του. Εάν το παιδί συμμετάσχει σε μία τέτοια δράση το πρωί, αργότερα το απόγευμα δεν θα αφήσει τον μπαμπά του να πετάξει τον καφέ του από το παράθυρο. Πιστεύω ότι θα του κάνει μια παρατήρηση! Για να αλλάξει τελείως η νοοτροπία, χρειάζονται τουλάχιστον δύο γενιές, οπότε τώρα ξεκινάμε με την πρώτη!
– Οι δημοτικές αρχές στηρίζουν τις προσπάθειές σας; Συναντάτε ανοιχτές ή κλειστές πόρτες; Μήπως πλέον σας πλησιάζουν οι ίδιοι οι Δήμοι;
– Η πόρτα χτυπάει και από τις δύο πλευρές. Έχουμε χτυπήσει κι εμείς, μας έχουν καλέσει και οι Δήμοι. Στην αρχή, λόγω του ότι δεν υπήρχε δυναμική, ο τοπικός Δήμος της Καλαμαριάς δεν μας πίστευε πολύ. Όταν τους ενημερώναμε ότι έχουμε συγκεντρώσει τα σκουπίδια εκεί, είτε δεν έρχονταν να τα μαζέψουν, είτε αργούσαν πολύ.
Υπήρχαν μάλιστα και πολίτες που μας έστελναν μήνυμα και έλεγαν ότι τα μαζέψατε και τα αφήσατε εδώ. Δεν τους πείραζε όταν ήταν πεταμένα τα σκουπίδια, τους πείραζε όταν ήταν συγκεντρωμένες οι σακούλες. Ασχολίαστο!
Βοήθησαν πάρα πολύ τα social media και ο κόσμος. Όταν είχε γίνει αυτό που μόλις σας είπα, είχαμε ανεβάσει μια όμορφα διατυπωμένη ανάρτηση που λέγαμε τι συνέβη για να ξέρει ο κόσμος τι γίνεται. Κατευθείαν έπεσαν τα τηλέφωνα από τον ίδιο τον δήμαρχο και τους άλλους εμπλεκόμενους, οι οποίοι διαβεβαίωσαν ότι θα είναι σωστοί από εκείνη τη μέρα και μετά. Και πράγματι δεν είχαμε άλλο πρόβλημα έκτοτε.
Από τη νέα χρονιά, κάναμε επαφή με τρεις νέους Δήμους της Θεσσαλονίκης. Ήταν πολύ σωστοί τόσο στην απομάκρυνση, όσο και στην επικοινωνία. Υπάρχει ανταπόκριση, είτε γιατί πράγματι το νιώθουν, είτε ακόμη και για τη διαφήμιση. Και τα δύο θεμιτά. Απλά θεωρώ ότι είναι σημαντικός ο αλληλοσεβασμός και αναφέρομαι περισσότερο στο επικοινωνιακό κομμάτι. Όταν ένας Δήμος προσφέρει μόνο υλικά και την απομάκρυνση, δεν μπορεί να γράψει ότι ήταν δική του πρωτοβουλία.
Όταν γίνεται κάτι τέτοιο, εμείς γράφουμε: «Με την υποστήριξη του τάδε Δήμου». Άμα φέρεις όμως άτομα, τα οποία θα βοηθήσουν ενεργά και στη δράση, τότε ναι, ας μπει το όνομά σου πρώτο. Θα είμαστε αυστηροί με αυτό, ειδικά τώρα που αποκτούμε και νομική μορφή. Πρόκειται για απαρχαιωμένες πρακτικές, τις οποίες δεν θα ανεχθούμε με όποιο κόστος.
Πρόσφατα έγινε και ένα άλλο περιστατικό σε δράση με ένα σχολείο και τον Δήμο Καλαμαριάς, μολονότι έχει αλλάξει πλέον η διοίκηση. Γράφτηκε λοιπόν σε ένα δελτίο Τύπου ότι παραβρέθηκαν στη δράση δύο Αντιδήμαρχοι εκ των οποίων ήρθε μόνο ο ένας για 10 λεπτά και έφυγε. Και έλεγαν κάτι του τύπου ότι «ένωσαν δυνάμεις κτλ». Εμείς από κάτω απαντήσαμε το τι έγινε πραγματικά για να ξέρει και ο κόσμος την αλήθεια.
«Το κυριότερο δεν είναι το πού είναι ο Δήμος. Πού είσαι εσύ είναι το πρόβλημα»
– Έχει τύχει να εισπράξετε άσχημες συμπεριφορές από πλευράς του κόσμου;
– Όχι ιδιαίτερα, αλλά συχνά μας λένε περαστικοί «τι το καθαρίζετε, αύριο πάλι χάλια θα είναι!». Ή το άλλο κλασικό: «Και πού είναι ο Δήμος;». Το κυριότερο δεν είναι το πού είναι ο Δήμος. Πού είσαι εσύ είναι το πρόβλημα. Ο Δήμος έχει συγκεκριμένες αρμοδιότητές του, δεν είναι αρμοδιότητά του να μαζέψει τα σκουπίδια που εσύ θα πετάξεις, όπου γουστάρεις.
Κάποια πράγματα που πρέπει βέβαια, δεν τα κάνουν οι Δήμοι. Ξαφνικά, μόλις πάμε εμείς, κινητοποιείται ολόκληρος ο μηχανισμός. Πολλές φορές, άνθρωποι του Δήμου μας ρωτούν: «Μα καλά ήταν τόσα χρόνια εδώ πέρα; Μήπως είναι φρέσκα;». Εμείς στην αυτοψία που κάνουμε, κοιτάμε και τις συσκευασίες. Λένε από κάτω 2005, 2012. Δεν γίνεται να είναι φρέσκα, απλά δεν τα είδες ποτέ, επειδή δεν ασχολήθηκες.
– Θεωρείς ότι είναι ουτοπία ένας κόσμος χωρίς σκουπίδια, με υπεύθυνους πολίτες;
– Είμαι πολύ αισιόδοξος άνθρωπος, μακάρι να γίνει έτσι όπως το λες. Άμα θέλουμε να μιλήσουμε ρεαλιστικά, δεν νομίζω ότι είναι εφικτό να ακολουθήσουμε όλοι τους κανόνες.
– Πώς μπορεί να σας βρει ο κόσμος;
– Αρχικά, μας βρίσκει από τα social media, Facebook, Instagram, Tik Tok. Τώρα, φτιάχνουμε λογαριασμό στο X και το Linked In για να έχουμε και εκεί παρουσία. Στο Tik Tok, θα κάνουμε κάποιες σειρές βίντεο με πιο αστείο περιεχόμενο!
– Υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να σας βοηθήσει ο κόσμος, πέρα από το να συμμετέχει στις δράσεις;
– Έχουμε ήδη κάποια προϊόντα (τσάντες, μπλούζες, στυλό, κούπες, ημερολόγια), τα οποία μπορεί να αγοράσει κάποιος για να μας στηρίξει. Με τα έσοδα αυτά, καλύπτουμε έξοδα για τις δράσεις. Υπάρχουν επίσης κάποιες δωρεές αναλωσίμων, ενώ ακόμα και μια κοινοποίηση ενός στόρι, είναι σημαντική για εμάς. Τώρα που θα αποκτήσουμε και τη νομική μας μορφή, όλα θα είναι πιο ευέλικτα.
– Ποια θα είναι η επόμενη δράση;
– Θα συμμετέχουμε στην Ανθοκομική Έκθεση της Καλαμαριάς, όπου εκεί θα επικοινωνήσουμε τις δράσεις μας με τον κόσμο. Μέχρι τον Ιούνιο επίσης, θα συμμετέχουμε σε περιβαλλοντικές εκδηλώσεις που έχουν να κάνουν με παιδιά, ενώ θα πραγματοποιήσουμε δράσεις-εκδρομές σε περιοχές της Χαλκιδικής.
Συνέντευξη: Καλλιόπη Κωνσταντινίδου & Βασίλης Ιατρούδης
