Η Αφροδίτη Κεραμέως και η Αναστασία Μωυσιάδου είδαν τον “Δον Κάρλος” την νέα, μεγάλη παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά (που συνεχίζεται έως και τις 5 Ιανουαρίου στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών) και προτείνουν…
A.M: Αυτή κι αν ήταν μία παράσταση που πραγματικά δεν ήθελα να τελειώσει! Παρά την εκτεταμένη διάρκειά (180’), δεν κατάλαβα πώς πέρασε ο χρόνος. Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω.
Α.Κ: Η παράσταση του “Δον Κάρλος” μου έδωσε την αίσθηση ενός ΚΘΒΕ που αποδεικνύει και υπόσχεται πολλά. Ήδη η πρώτη εντύπωση των σκηνικών στην άδεια ακόμα από ηθοποιούς σκηνή, κεντρίζει το ενδιαφέρον. Η δουλειά που έκανε η Νίκη Ψυχογιού, δίνοντας προοπτική στον χώρο, πολλαπλασιάζει τις δυνατότητες που ήδη έχει το υπέροχο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
Α.Μ: Το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης (Γιάννης Χουβαρδάς) χρησιμοποίησε όλη τη σκηνή αλλά και τους διαδρόμους του θεάτρου, έδωσε μια αχαρακτήριστη ζωντάνια στο έργο αφού εκμεταλλεύτηκε κάθε χιλιοστό της αίθουσας. Την ίδια στιγμή, η δημιουργία πολλών σκηνών- ή για να το πω πιο σωστά, πολλών επιπέδων, στη σκηνή προσέφερε την ευχέρεια μεταφοράς σε σκηνές του παρελθόντος και του μέλλοντος, αλλά και την ταυτόχρονη μεταφορά σε διαφορετικά μέρη.
Α.Κ: Θα μπορούσαμε κάλλιστα να είχαμε συναντήσει τους ήρωες του Σίλλερ στον Σαίξπηρ ή σε μια αρχαία τραγωδία. Το σύμπαν του ρομαντικού Γερμανού ποιητή, μολονότι για αρκετούς άγνωστο, κρύβει εξίσου σπουδαίους θησαυρούς. Ο “Δον Κάρλος” (που αν παιζόταν στο σύνολό του, θα διαρκούσε πάνω από πέντε ώρες) ξεχωρίζει, αφού ο Σίλλερ έγραψε κάποια κομμάτια στα είκοσί του κι άλλα σε μεγαλύτερη ηλικία, αντικατοπτρίζοντας τόσο το πάθος και τις παρορμήσεις της νεότητας όσο και την εμπειρία και τη σοφία μιας πιο ώριμης εποχής του, παραμένοντας φυσικά πιστός στα προοδευτικά ιδανικά του.
Α.Μ: Το έργο ξεκινάει δυναμικά. Ο Δον Κάρλος, (Χάρης Φραγκούλης) περπατά σε μια υπερμεγέθη πλατφόρμα. Με οδύνη, αλλά και με εξαιρετική ευαισθησία εκφράζει τη δυσμενή συνθήκη στην οποία είναι μπλεγμένος: έναν καταδικασμένο έρωτα. Η γυναίκα που ερωτεύτηκε ο Κάρλος, αυτή που είχε αρχικά οριστεί ως δική του, είναι πλέον μητέρα του- αφού κατά το διάστημα της απουσίας του από το παλάτι, ο πατέρας του παντρεύτηκε τη γυναίκα, που για τον ίδιο σήμαινε ολόκληρο τον κόσμο.
Α.Κ: Με εξαιρετικές ερμηνείες από τους ηθοποιούς του θιάσου του Κρατικού, η παράσταση στέκεται σε υψηλό υποκριτικό επίπεδο. Το ότι ο Χάρης Φραγκούλης είναι ένας σπουδαίος ηθοποιός είναι ευρέως γνωστό στο θεατρικό κοινό. Έχει πει σε συνέντευξη πως στο θέατρο, στη μεγάλη στιγμή, βρίσκεσαι σε μια υπερβατική κατάσταση που νιώθεις ότι είσαι σε επαφή με τον Θεό. Μπορώ να πω, πως μας μετέδωσε κι εμάς το συναίσθημα αυτό με την ερμηνεία του ως “Δον Κάρλος”.
Α.Μ: Ο Κάρλος ξεκινά – με την περίτεχνη άρθρωση του Χάρη Φραγκούλη- τις εξομολογήσεις του, τις εξομολογήσεις ενός άντρα ερωτευμένου. Υπάρχει κάτι τρομερά ρομαντικό στην ερμηνεία του, ο χαρακτήρας, που υποδύεται, παρουσιάζεται απεγνωσμένος από έρωτα, αφελής, έτοιμος να θυσιαστεί για το αντικείμενο του πόθου του. Κατά τη διάρκεια της παράστασης, τα συναισθήματά του θα δοκιμαστούν-μέχρι να επέλθει η τελική ωρίμανση του ήρωα.
Αυτή η εσωτερική διαδικασία που προκαλείται από εξωτερικές παρεμβολές και απαγορεύσεις, ενώ, αφετηριακά είναι απολύτως φανερή, δυστυχώς εξασθενεί στην πορεία του έργου. Μολονότι η παρουσία των υπολοίπων ηθοποιών είναι συνεχόμενη πάνω στη σκηνή, οι διαρκείς είσοδοι και έξοδοι του ηθοποιού, καθώς και ο χρόνος που του στερείται, κυρίως στο δεύτερο μέρος του έργου, μας απομακρύνει από τον χαρακτήρα.
Ο βασιλιάς, κατά την προσωπική μου άποψη, αδικείται σκηνοθετικά, από τις χρονικά ξεχειλωμένες σκηνές, που αδυνατούν να καθορίσουν με ακρίβεια τις συναισθηματικές μεταπτώσεις που υφίσταται εσωτερικά.
Α.Κ: Το διαχρονικό κείμενο του Σίλλερ, θέτει ζητήματα πρωτοποριακά για την εποχή του, όπως αυτά της ελευθερίας της επιλογής αλλά και της ελευθερίας γενικότερα αφού στέκεται περήφανα κατά της ιεράς εξέτασης, πρεσβεύοντας τα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης. Αντικατοπτρίζει επίσης γλαφυρά τις δυναμικές των ανθρώπινων και οικογενειακών σχέσεων, ιδίως αυτή του πατέρα-γιου και την αναλύει με περίσσια ενσυναίσθηση θίγοντας ζητήματα όπως η έλλειψη τρυφερότητας, το βάρος των προσδοκιών και το αποτύπωμά τους σε ένα παιδί.
Φυσικά, αυτό που τελικά προκρίνεται, είναι το δίλημμα προσωπικής και συλλογικής ελευθερίας: άραγε ο Κάρλος να επιλέξει να ζήσει τον έρωτά του με την Ελισάβετ ή να σώσει τη χώρα του και κατ’ επέκταση τους ανθρώπους της θυσιάζοντας την ευτυχία του;
Η σκηνοθεσία, σύγχρονη και τολμηρή, αξιοποιεί πολύ σωστά την ιδέα του big brother που όσο κι αν συνιστά σήμερα πραγματικότητα-στην τέχνη την συναντούμε τόσο συχνά που θα μπορούσε κανείς να πει ότι καταντά τετριμμένη. Εδώ, ο Γ. Χουβαρδάς φροντίζει να είναι απλώς η ιδέα διακριτά παρούσα (όπως ο ίδιος ο big brother άλλωστε) στη σκηνή, μέσω των καμερών και οθονών, χαρίζοντας μας ένα σοκαριστικό τέλος που βάζει κι εμάς τους θεατές στο παιχνίδι.
Α.Μ: Μια σίγουρα ακριβή παραγωγή του ΚΘΒΕ που πρέπει οπωσδήποτε να προλάβει κάθε υποψήφιος θεατής.
Α.Κ: Θα το πω σε μια πρόταση όπως είπα στις φίλες μου: «Ο Δον Κάρλος είναι ο λόγος να πας από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη για να δεις θέατρο».
Πληροφορίες παράστασης:
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας
Διασκευή- Δραματουργική & Σκηνική επεξεργασία μετάφρασης – Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς
Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών
Πρεμιέρα: Σάββατο 9 Νοεμβρίου, στις 20:30
Παραστάσεις μέχρι: Κυριάκή 5 Ιανουαρίου, στις 19:00
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας, Διασκευή – Δραματουργική & Σκηνική επεξεργασία μετάφρασης – Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς, Σκηνικά: Nίκη Ψυχογιού, Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη, Μουσική: Φώτης Σιώτας, Κίνηση – Χορογραφίες: Δημήτρης Σωτηρίου, Βίντεο Design: Παντελής Μάκκας, Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας, Α΄ Βοηθός Σκηνοθέτη: Σοφία Παπανικάνδρου, Β’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Βίκυ Κίτσιου, Γ’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Βοηθός Σκηνογράφου & Ενδυματολόγου: Δανάη Πανά, Οργάνωση Παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη, Φωτογραφίες: Mike Rafail (That Long Black Cloud)
Παίζουν οι ηθοποιοί (με αλφαβητική σειρά):
Ιορδάνης Αϊβάζογλου (Δούκας Μεντίνα-Σιντόνια), Λουκία Βασιλείου (Βασίλισσα Ελισάβετ), Ζωή Ευθυμίου – Θεοφανώ Τζαλαβρά (Πριγκίπισσα Έμπολι, σε διπλή διανομή), Στέλιος Καλαϊτζής(Κόμης Λέρμα), Γιώργος Κολοβός (Μαρκήσιος Πόζα), Θάνος Κοντογιώργης (Ντομίνγκο), Βασίλης Μπεσίρης (Δούκας Φέρια), Μπέττυ Νικολέση(Μαρκησία Μοντεκάρ), Κώστας Σαντάς (Μέγας Ιεροεξεταστής), Δημήτρης Τσιλινίκος (Δούκας Άλμπα), Χάρης Φραγκούλης (Δον Κάρλος, Διάδοχος του θρόνου), Ελίζα Χαραλαμπογιάννη (Λουίς Μερκάδο, ακόλουθος της Βασίλισσας), Γιάννης Χαρίσης (Φίλιππος Β΄)
Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2)
Διάρκεια: 180′ (με διάλειμμα)
Γράφουν: Αφροδίτη Κεραμέως & Αναστασία Μωυσιάδου
